"Pielęgniarstwo rodzinne i opieka środowiskowa"

Spis treści

Część I. Wprowadzenie do pielęgniarstwa rodzinnego 22

1. Rozwój pielęgniarstwa rodzinnego – Barbara Ślusarska, Katarzyna Kocka 24

1.1. Historia i rozwój pielęgniarstwa rodzinnego 24

1.2. Koncepcja opieki pielęgniarskiej nad rodziną i jej uwarunkowań zdrowotnych w środowisku 27

1.3. Pielęgniarstwo rodzinne w systemie podstawowej opieki zdrowotnej 31

1.4. Wybrane kierunki rozwoju pielęgniarstwa rodzinnego 33

2. Podstawy teoretyczne pielęgniarstwa rodzinnego 38

2.1. Wybrane teorie pielęgniarstwa w praktyce pielęgniarki rodzinnej – Danuta Zarzycka 38

2.1.1. Założenia teoretyczne pielęgniarstwa rodzinnego 38

2.1.2. Teorie pielęgniarstwa w praktyce pielęgniarki rodzinnej 42

2.2. Badania naukowe w pielęgniarstwie rodzinnym – Ludmiła Marcinowicz 55

2.2.1. Rodzaje badań naukowych 55

2.2.2. Cele badań naukowych 55

2.2.3. Wybrane przykłady badań naukowych w pielęgniarstwie rodzinnym 56

3. Opieka skoncentrowana na rodzinie 62

3.1. Koncepcja opieki skoncentrowanej na rodzinie (FCC – family-centered care) – Izabella Uchmanowicz, Katarzyna Lomper 62

3.1.1. Rodzina jako podmiot opieki pielęgniarskiej 62

3.1.2. Założenia i definicja opieki skoncentrowanej na rodzinie 64

3.1.3. Zasady i komponenty opieki skoncentrowanej na rodzinie 66

3.1.4. Bariery na drodze do wprowadzenia opieki skoncentrowanej na rodzinie 68

3.1.5. Przykłady zastosowania opieki skoncentrowanej na rodzinie w praktyce 69

3.2. Proces pielęgnowania w opiece nad rodziną – Barbara Ślusarska, Hanna Kachaniuk 73

3.2.1. Podstawowe założenia procesu pielęgnowania w opiece nad rodziną 73

3.2.2. Ocena historii rodziny 74

3.2.3. Pielęgniarska diagnoza rodzinna 82

3.2.4. Plan opieki nad rodziną 85

3.2.5. Interwencje pielęgniarskie wobec rodziny 86

3.2.6. Ocena wyników opieki nad rodziną 87

4. Prawno-organizacyjne aspekty wykonywania zawodu oraz samodzielności zawodowej pielęgniarki w opiece nad rodziną – Kamila Faleńczyk 92

4.1. Podstawy prawne pracy pielęgniarki w opiece nad rodziną 93

4.2. Formy organizacyjne pracy pielęgniarki rodzinnej 101

5. Prawno-organizacyjne aspekty wykonywania zawodu położnej w opiece nad kobietą i jej rodziną – Grażyna Iwanowicz-Palus, Justyna Krysa 106

5.1. Podstawy prawne pracy położnej rodzinnej (położnej POZ) 106

5.2. Formy organizacyjne pracy położnej rodzinnej (położnej POZ) 107

5.3. Opieka położnicza nad kobietą i jej rodziną w środowisku zamieszkania 111

6. Wizyty domowe – Barbara Ślusarska, Ludmiła Marcinowicz, Katarzyna Kęcka 120

6.1. Wizyta domowa – charakterystyka i zasady 120

6.1.1. Bezpieczeństwo pielęgniarki podczas wizyt domowych 123

6.1.2. Etapy wizyty domowej 124

6.1.3. Częstotliwość i czas trwania wizyt domowych 124

6.2. System organizacyjny pielęgniarskich wizyt domowych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej 125

6.2.1. Wizyta domowa pielęgniarki rodzinnej 126

6.2.2. Wizyta domowa pielęgniarki opieki długoterminowej 128

6.2.3. Wizyta domowa pielęgniarki opieki paliatywnej (hospicjum domowe) 129

7. Uwarunkowania kulturowe opieki pielęgniarskiej w rodzinie – Anna Majda, Joanna Zalewska-Puchała 132

7.1. Rola rodziny w przekazywaniu wierzeń, przekonań i praktyk w obszarze zdrowia i choroby 133

7.2. Odrębności kulturowe dotyczące rodziny i małżeństwa wśród wyznawców islamu 135

7.3. Odrębności kulturowe dotyczące rodziny i małżeństwa u Romów 138

Część II. Opieka środowiskowa nad rodziną zdrową i środowiskiem lokalnym 144

8. Profilaktyka chorób w środowisku lokalnym i w rodzinie – Aldona Kubica 146

8.1. Rozpoznawanie czynników ryzyka i profilaktyka chorób 147

8.2. Profilaktyczne programy zdrowotne ukierunkowane na rodzinę i środowisko lokalne 151

9. Opieka perinatalna 158

9.1. Edukacja przedkoncepcyjna – Agnieszka Bień 158

9.1.1. Zachowania prozdrowotne w okresie przedkoncepcyjnym 159

9.1.2. Profilaktyka wad wrodzonych i chorób genetycznych 161

9.1.3. Planowanie rodziny z uwzględnieniem czynników ryzyka 162

9.2. Opieka okołoporodowa w praktyce położnej POZ – Grażyna Iwanowicz-Palus 165

9.2.1. Świadczenia położnej POZ w zakresie opieki okołoporodowej 166

9.2.2. Świadczenia położnej POZ w ramach wizyt patronażowych 168

9.2.3. Przedporodowe spotkania edukacyjne z położną 169

9.2.4. Opieka położnej POZ nad położnicą i noworodkiem w miejscu zamieszkania 172

10. Opieka pielęgniarska w ochronie zdrowia pracujących – Katarzyna Kocka, Marcin Rząca, Bernadetta Jędrzejkiewicz 178

10.1. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad pracującymi 178

10.2. Ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na zdrowie 182

10.2.1. Ocena ryzyka zawodowego 183

10.2.2. Badania profilaktyczne 185

10.2.3. Programy profilaktyczne i promocyjne w zakładach pracy 186

11. Opieka pielęgniarska nad dzieckiem zdrowym 190

11.1. Profilaktyka chorób w opiece nad dzieckiem w okresie wczesnego dzieciństwa – Anna Owłasiuk 190

11.1.1. Testy przesiewowe 191

11.1.2. Szczepienia ochronne 194

11.1.3. Wizyty patronażowe 199

11.1.4. Edukacja zdrowotna 200

11.2. Profilaktyka chorób w opiece nad dzieckiem w wieku szkolnym – Katarzyna Kocka 202

11.2.1. Testy przesiewowe 203

11.2.2. Edukacja zdrowotna 207

11.3. Opieka pielęgniarska nad rodzinami ze zmienionym wzorcem ról – Katarzyna Kęcka 213

11.3.1. Przemoc wobec dziecka w rodzinie 214

11.3.2. Dziecko w rodzinie z uzależnieniem alkoholowym 217

11.3.3. Adopcja w rodzinie 220

11.3.4. Współpraca pielęgniarki rodzinnej z asystentem rodziny w opiece nad rodziną dysfunkcyjną 222

Część III. Opieka pielęgniarska w wybranych stanach klinicznych w środowisku zamieszkania 226

12. Opieka pielęgniarska nad dzieckiem chorym i jego rodziną – Anna Bednarek, Alina Trojanowska 228

12.1. Przygotowanie rodziców do sprawowania opieki nad dzieckiem chorym w środowisku domowym 228

12.1.1. Choroby zakaźne 229

12.1.2. Choroby alergiczne 233

12.1.3. Cukrzyca typu 1 237

12.1.4. Padaczka 239

12.1.5. Przygotowanie dziecka do hospitalizacji 240

12.2. Opieka nad rodziną z dzieckiem niepełnosprawnym 241

12.2.1. Zespół Downa 241

12.2.2. Mózgowe porażenie dziecięce 244

12.2.3. Wady rozwojowe 246

13. Opieka pielęgniarska nad pacjentem i jego rodziną w wybranych stanach chorobowych 250

13.1. Infekcje górnych dróg oddechowych – Ewa Rudnicka-Drożak, Jolanta Szeliga-Król 250

13.1.1. Ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej jamy ustnej 250

13.1.2. Ostre infekcyjne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych 252

13.1.3. Ostre zapalenie nagłośni 255

13.1.4. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani (krup) 257

13.1.5. Choroby jamy nosowej i zatok przynosowych 258

13.1.6. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 258

13.2. Infekcje ucha i zatok oraz tkanki okostnej i przyzębia – Ewa Rudnicka-Drożak, Jolanta Szeliga-Król 260

13.2.1. Ostre zapalenie ucha środkowego 260

13.2.2. Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych 264

13.2.3. Infekcje tkanki okostnej i przyzębia 269

13.2.4. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 271

13.3. Zakażenia układu moczowego – Donata Kurpas 272

13.3.1. Podstawy kliniczne 272

13.3.2. Leczenie ambulatoryjne 277

13.3.3. Profilaktyka ZUM 281

13.3.4. Zakres edukacji zdrowotnej pacjenta 282

13.4. Infekcje skórne – Donata Kurpas 286

13.4.1. Podstawy kliniczne 286

13.4.2. Terapia ambulatoryjna (zakażenia łagodne i umiarkowane) 291

13.5. Astma oskrzelowa – Grzegorz Józef Nowicki, Andrzej Prystupa 294

13.5.1. Podstawy kliniczne 294

13.5.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 300

13.5.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 305

13.5.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 307

13.6. Choroba niedokrwienna serca – Magdalena Lisiak, Izabella Uchmanowicz 316

13.6.1. Podstawy kliniczne 316

13.6.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 320

13.6.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 321

13.6.4. Rehabilitacja kardiologiczna pacjenta 326

13.7. Nadciśnienie tętnicze – Grzegorz Józef Nowicki, Barbara Ślusarska 328

13.7.1. Podstawy kliniczne 328

13.7.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 334

13.7.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 336

13.7.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 339

13.8. Przewlekła niewydolność krążenia – Magdalena Sylwia Kamińska 343

13.8.1. Podstawy kliniczne 343

13.8.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 349

13.8.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 350

13.8.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 354

13.9. Cukrzyca – Zofia Nowak-Kapusta, Czesław Marcisz 358

13.9.1. Podstawy kliniczne 358

13.9.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 362

13.9.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 365

13.9.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 367

13.10. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – Andrzej Prystupa, Grzegorz Józef Nowicki 374

13.10.1. Podstawy kliniczne 374

13.10.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 379

13.10.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 381

13.10.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 384

13.11. Stan po udarze mózgu – Alicja Marzec, Monika Biercewicz 388

13.11.1. Podstawy kliniczne 388

13.11.2. Terapia szpitalna i ambulatoryjna 393

13.11.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 394

13.11.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 399

13.12. Choroby naczyń żylnych – Maria Budnik-Szymoniuk 406

13.12.1. Podstawy kliniczne 406

13.12.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 411

13.12.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 414

13.12.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 416

13.13. Zespół metaboliczny – Kamila Faleńczyk, Agnieszka Pluta 420

13.13.1. Podstawy kliniczne 420

13.13.2. Leczenie – terapia ambulatoryjna 424

13.13.3. Zakres opieki rodzinno-środowiskowej 429

13.13.4. Edukacja terapeutyczna pacjenta i jego rodziny 431

13.14. Wybrane choroby zakaźne – Paulina Kalinowska, Alicja Wandałowicz 436

13.14.1. Biegunki infekcyjne 436

13.14.2. Zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca 443

14. Opieka nad pacjentem z problemami zdrowia psychicznego i jego rodziną – Damian Czarnecki, Beata Łangowska-Grodzka, Krzysztof Opozda, Marcin Ziółkowski 452

14.1. Rozpoznawanie zaburzeń zdrowia psychicznego 452

14.2. Przygotowanie rodziny do opieki nad członkiem rodziny z problemami zdrowia psychicznego 459

14.3. Rodzina wobec uzależnienia behawioralnego 464

14.4. Zespół stresu pourazowego 467

15. Opieka nad pacjentem leczonym chirurgicznie i jego rodziną – Regina Sierżantowicz 476

15.1. Rodzina wobec problemów opieki po zabiegach chirurgii jednego dnia 476

15.2. Udział rodziny w opiece nad pacjentem leczonym chirurgicznie 485

15.2.1. Pacjent ze stomią 485

15.2.2. Pacjent z opatrunkiem gipsowym 488

15.2.3. Pacjent po resekcji żołądka 490

16. Opieka pielęgniarska nad osobą starszą i jej rodziną 496

16.1. Całościowa Ocena Geriatryczna w praktyce pielęgniarki rodzinnej – Ewa Borowiak 496

16.2. Zapotrzebowanie na opiekę nad osobami starszymi w środowisku zamieszkania – Ewa Borowiak 499

16.3. Rodzina wobec problemów związanych z opieką nad osobą starszą w środowisku domowym – Agnieszka Bartoszek 506

16.3.1. Opieka w środowisku domowym nad osobą z chorobą Parkinsona 508

16.3.2. Opieka w środowisku domowym nad osobą z chorobą Alzheimera 513

16.3.3. Problem nietrzymania moczu wśród osób starszych objętych opieką domową 519

17. Pielęgniarstwo rodzinne w środowisku domowym w wybranych stanach wymagających wzmożonej opieki – Anna Kliś-Kalinowska 526

17.1. Opieka hospicyjno-paliatywna w środowisku domowym 526

17.2. Opieka nad pacjentem w środowisku domowym po leczeniu chemioterapeutycznym i/lub po zastosowaniu radioterapii 538

17.3. Stany nagłe w opiece paliatywnej 541

Słowniczek 546

Aneks 560

Skorowidz 624