"Młodzi i wykształceni w procesie przemian polskiej wsi"

Spis treści

Wprowadzenie 9

1. Charakterystyka współczesnych przemian obszarów wiejskichw Polsce a kapitał kulturowy mieszkańców wsi 13

1.1. Obszary wiejskie w Polsce i ich specyfika 15

1.1.1. Dezagraryzacja wsi 18

1.1.2. Poprawa jakości życia na wsi 22

1.1.3. Mobilność przestrzenna miasto–wieś 24

1.1.4. Zmiany kapitału społecznego na obszarach wiejskich 28

1.2. Kapitał kulturowy na obszarach wiejskich – młodzi mieszkańcywsi z wyższym wykształceniem 30

1.2.1. Kapitał kulturowy a środowiska wiejskieprzed 1989 rokiem 33

1.2.2. Kapitał kulturowy a środowiska wiejskie po 1989 roku 37

1.2.3. Znaczenie kapitału kulturowego w kontekściewspółczesnych przemian na wsi 42

1.3. Motywacje do życia na wsi – przegląd literatury 46

1.3.1. Motywacje o charakterze ekonomicznym 46

1.3.2. Motywacje o charakterze społecznym (sieci społeczne) 47

1.3.3. Przywiązanie do miejsca 48

1.3.4. Sielankowe wyobrażenia wiejskości (rural idyll) 49

1.3.5. Typologie młodych mieszkańców wsi 51

1.4. Podsumowanie 52

2. Metodologia badań własnych 55

2.1. Pytania badawcze i hipotezy 55

2.2. Założenia badania, źródła danych i metodologia analiz 59

2.2.1. Badanie sondażowe 60

2.2.2. Wielokrotne studium przypadku 63

2.2.3. Sposób prezentacji wyników badania własnego 68

3. Społeczno-demograficzna charakterystyka badanych 69

3.1. Płeć, wiek i wykształcenie 69

3.2. Miejsce pochodzenia badanych 70

3.3. Sytuacja rodzinna badanych 73

3.3.1. Stan cywilny badanych 73

3.3.2. Poziom wykształcenia współmałżonków/partnerów 75

3.3.3. Dzieci badanych 76

3.3.4. Charakterystyka gospodarstwa domowego 78

3.4. Kapitał kulturowy w rodzinach badanych 82

3.5. Podsumowanie 88

4. Wybory edukacyjne młodych mieszkańców wsi 91

4.1. Uczelnie i kierunki – charakterystyka ilościowa 92

4.1.1. Preferowane typy uczelni 92

4.1.2. Kierunki studi�w 96

4.2. Motywacje do podjęcia studiów wyższych 98

4.2.1. Studia jako konieczność w dzisiejszych czasach 98

4.2.2. Motywacje związane z rynkiem pracy 99

4.2.3. Wpływ rodziców 100

4.2.4. Wpływ innych osób 104

4.2.5. Chęć kształcenia się i zdobywania doświadczeń 105

4.3. Wyb�r kierunku studi�w 106

4.3.1. Aspiracje i plany zawodowe 106

4.3.2. Zainteresowania 108

4.3.3. Wpływ rodziny i innych osób 109

4.3.4. Moda, przypadkowe wybory 110

4.4. Wyb�r uczelni 111

4.4.1. Lokalizacja uczelni 112

4.4.2. „Przetarty szlak” 113

4.4.3. Prestiż uczelni 114

4.4.4. Inne czynniki wyboru uczelni 115

4.5. Wybór uczelni i kierunku studiów a kapitał kulturowy rodziny 116

4.6. Ocena ukończonych studiów 120

4.6.1. Pozytywne oceny ukończonych studiów 120

4.6.2. Negatywne oceny ukończonych studiów 122

4.6.3. Umiarkowanie zadowoleni 125

4.7. Life Long Learning? Dokształcanie się i plany edukacyjnena przyszłość 125

4.7.1. Dokształcanie się przez badanych 126

4.7.2. Plany edukacyjne badanych 128

4.8. Podsumowanie 130

5. Motywacje badanych do życia na wsi 133

5.1. Charakterystyka motywacji badanych do życia na wsi 134

5.1.1. Charakterystyka motywacji – wyniki badania ilościowego 134

5.1.2. Przywiązanie do miejscowości 137

5.1.3. Więzi społeczne w rodzinnej miejscowości 140

5.1.4. Przyczyny ekonomiczne 141

5.1.5. W poszukiwaniu wiejskiej idylli 143

5.2. Korzyści i koszty wynikające z mieszkania na wsi 144

5.2.1. Zalety mieszkania na wsi 144

5.2.2. Wady mieszkania na wsi 147

5.3. Ocena aktualnego miejsca zamieszkania 148

5.3.1. Charakterystyka wsi, w których mieszkają badani 149

5.3.2. Zalety wsi, w której mieszkają badani 152

5.3.3. Najważniejsze problemy w miejscowości 154

5.3.4. Czego najbardziej brakuje w miejscowościach badanych 157

5.4. Miejsce zamieszkania w przyszłości – plany badanych 160

5.5. Czynniki planów badanych dotyczących miejsca zamieszkaniaw przyszłości – analiza regresji 166

5.6. Motywacje badanych do życia na wsi – próba typologii 171

5.6.1. Zorientowani na partnera 173

5.6.2. Zorientowani na społeczność lokalną 174

5.6.3. Zorientowani na pracę 175

5.7. Podsumowanie 176

6. Praca zawodowa młodych mieszkańców wsi 177

6.1. Charakterystyka pracy zawodowej badanych 178

6.1.1. Sektory, branże i typy stanowisk 178

6.1.2. Dojazdy do pracy 185

6.1.3. Wymiar czasu pracy badanych 187

6.1.4. Ocena obecnej pracy – korzyści i koszty 188

6.2. Praca na własny rachunek – badani prowadzący działalnośćgospodarczą 191

6.2.1. Charakterystyka działalności gospodarczej badanych 192

6.2.2. Okoliczności uruchomienia działalności gospodarczej 194

6.2.3. Własny biznes – doświadczenia badanych z przeszłości 196

6.3. Praca w gospodarstwie rolnym 198

6.3.1. Charakterystyka gospodarstw rolnych, w których pracująbadani 198

6.3.2. Gospodarstwo rolne jako dodatkowe miejsce pracy 201

6.3.3. Rolnicy i rolniczki „na papierze” 202

6.4. Dodatkowe źródła dochodu w rodzinie i doświadczenia pracyza granicą 203

6.4.1. Praca dodatkowa 203

6.4.2. Praca zawodowa współmałżonków/partnerów 205

6.4.3. Praca za granicą 208

6.5. Kierunek wykształcenia a praca zawodowa 212

6.6. Plany zawodowe na przyszłość 216

6.7. Kontekst lokalny a praca zawodowa badanych 218

6.8. Podsumowanie 221

7. Zaangażowanie badanych na rzecz społeczności lokalnej 223

7.1. Kontekst lokalny – aktywność społeczna w miejscowościachzamieszkałych przez badanych 224

7.1.1. Lokalne organizacje społeczne 224

7.1.2. Lokalni liderzy i liderki 226

7.1.3. Aktywność społeczna mieszkańców wsi 228

7.2. Zaangażowanie społeczne badanych 230

7.2.1. Kapitał społeczny – zaufanie i normy współpracy 230

7.2.2. Aktywność badanych w organizacjach 241

7.2.3. Inicjowanie przedsięwzięć na rzecz społeczności lokalnej 247

7.2.4. Zaangażowanie w lokalne inicjatywy innych osób 252

7.3. Zaangażowanie badanych w lokalne sprawy publiczne 254

7.3.1. Zainteresowanie lokalnymi sprawami publicznymi 255

7.3.2. Zaangażowanie w samorząd lokalny 260

7.4. Czynniki zaangażowania społecznego badanych 265

7.4.1. Rodzinne tradycje zaangażowania społecznego 265

7.4.2. Czynniki zaangażowania społecznego badanych – analizaregresji 270

7.4.3. Zaangażowanie w sprawy wsi – plany na przyszłość 275

7.5. Zaangażowanie badanych na rzecz społeczności lokalnej – próbatypologii 277

7.5.1. Aktywni incydentalnie lub potencjalnie 279

7.5.2. Nieaktywni 279

7.5.3. Lokalni aktywiści 280

7.6. Podsumowanie 281

Wnioski 285

Bibliografia 293

Indeks nazwisk 309