"Adaptacyjne zarządzanie środowiskiem"

Spis treści

Wykaz skrótów używanych w tekście monografii 10

Wstęp 14

ROZDZIAŁ 1. Odporność przyrodnicza oraz jej znaczenie w adaptacyjnym zarządzaniu środowiskiem 16

1.1. Zagadnienie odporności w ujęciu różnych dyscyplin naukowych 16

1.2. Statyczne i dynamiczne podejście do odporności przyrodniczej – odporność inżynieryjna oraz ekologiczna 27

1.3. Strukturalno-funkcjonalny wymiar odporności przyrodniczej – odporność ogólna oraz specjalistyczna 30

1.4. Przegląd pojęć naukowych powiązanych z zagadnieniem odporności przyrodniczej 32

1.5. Relacje między odpornością środowiska oraz jego podatnością, adaptacją do zmian i transformacją 35

ROZDZIAŁ 2. Koncepcyjne podstawy adaptacyjnego zarządzania środowiskiem 40

2.1. Podejście systemowe w badaniach środowiska przyrodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem jego odporności 40

2.1.1. System przyrodniczy 41

2.1.2. System społeczno-ekologiczny 50

2.1.3. Kompleksowy system adaptacyjny 51

2.1.4. Dynamika systemu oraz jego adaptacja do zmian 53

2.1.4.1. Cykle adaptacji do zmian 53

2.1.4.2. Pętle rozwoju oraz uproszczone cykle adaptacyjne 56

2.1.4.3. Hierarchia cykli adaptacyjnych 58

2.1.5. Sprzężenia zwrotne, progi odporności oraz reżim systemu 59

2.2. Koncepcje: zasobów przyrodniczych, potencjałów środowiska oraz usług ekosystemowych 63

2.3. Rozwój zrównoważony i jego wymiar ekologiczny 75

2.4. Zarządzanie środowiskiem oraz zarządzanie adaptacyjne 84

ROZDZIAŁ 3. Prawne uwarunkowania adaptacyjnego zarządzania środowiskiem 90

3.1. Ochrona zasobów przyrodniczych 93

3.2. Planowanie w zarządzaniu środowiskiem oraz udział społeczeństwa w tych procedurach 105

3.3. Finansowanie ochrony środowiska oraz gospodarowania jego zasobami 111

3.4. Organizacja i nadzorowanie w zarządzaniu środowiskiem 113

3.5. Dostęp do informacji o środowisku 120

3.6. Wybrane problemy funkcjonowania prawa w praktyce zarządzania środowiskiem w Polsce 126

3.6.1. Problemy zintegrowanego zarządzania środowiskiem 126

3.6.1.1. Integracja terytorialna 126

3.6.1.2. Integracja programowa 126

3.6.1.3. Integracja organizacyjna 127

3.6.1.4. Integracja w sferze społecznej 128

3.6.2. Problemy ochrony ładu przestrzennego, spójności ekologicznej i walorów krajobrazowych 129

3.6.3. Problemy skutecznej ochrony przyrody 130

3.6.4. Problemy osiągania oczekiwanych parametrów jakości środowiska 134

ROZDZIAŁ 4. System adaptacyjnego zarządzania środowiskiem na poziomie regionalnym 136

4.1. Region jako jednostka organizacyjna zarządzania środowiskiem 136

4.2. Główne założenia oraz czynniki kształtujące proces zarządzania środowiskiem oraz jego odpornością 143

4.3. Model systemu adaptacyjnego zarządzania środowiskiem 156

Rozdział 5. Diagnozowanie komponentów systemu adaptacyjnego zarządzania środowiskiem w skali regionalnej 166

5.1. Komponenty przyrodnicze 167

5.1.1. Przyrodnicze zmienne kluczowe oraz sprzężenia zwrotne w systemie zarządzania adaptacyjnego 167

5.1.2. Różnorodność biologiczna 214

5.1.3. Modułowość i łączność w systemie przyrodniczym 225

5.2. Komponenty pozaprzyrodnicze oraz ich rola w systemie adaptacyjnego zarządzania środowiskiem 233

5.2.1. Policentryczność, ciągłość oraz kompleksowość systemu zarządzania 233

5.2.1.1. Komponent administracyjno-prawny 234

5.2.1.2. Komponent polityczno-programowy 245

5.2.2. Efektywność, innowacyjność oraz partycypacja w procesie zarządzania 262

5.2.2.1. Komponent ekonomiczno-gospodarczy 263

5.2.2.2. Komponent społeczno-informacyjny 277

Podsumowanie 284

Summary 290

Literatura 296

Wykaz przepisów prawnych 330