"Szczepienia ochronne. Obowiązkowe i zalecane od A do Z"

Spis treści

Wprowadzenie 12

Wykaz najważniejszych skrótów 14

1. Ogólne zasady wykonywania szczepień ochronnych – Ewa Bernatowska 16

Odstępy między szczepieniami 17

Wydłużone odstępy między szczepieniami 17

Zbyt krótkie odstępy czasu 17

Zalecane odstępy między szczepieniami 18

Jednoczesne stosowanie kilku szczepionek 19

Szczepionki skojarzone 19

Proponowane odstępy czasowe między podaniem preparat—w zawierających przeciwciała a szczepieniami przeciwko odrze i ospie wietrznej (ACIP-MMWR 2006, 55, RR-15 oraz AAP 2018) 20

Szczepienia po przebytych zakażeniach 22

Realizacja szczepień ochronnych u dzieci w okresie stosowania immunoterapii 23

Szczepionki różnych producentów 23

Dobór igły do wkłuć podskórnych i domięśniowych 24

Ruchy antyszczepionkowe 26

2. Obowiązkowe szczepienia ochronne – Ewa Bernatowska, Bożena Mikołuć 28

Gruźlica w Polsce 28

Ochronne działanie szczepień 28

Program Szczepień Ochronnych – szczepienia obowiązkowe na 2019 rok 28

Szczepienie przeciwko gruźlicy 28

Bezpieczeństwo szczepień 30

Ochronne działanie szczepień 30

Szczepienia obowiązkowe przeciwko gruźlicy 30

Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 30

Zakażenie wirusem typu B w Polsce 30

Bezpieczeństwo szczepień 31

Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi 31

Szczepionki 31

Zachorowania na błonicę, tężec i krztusiec w Polsce 31

Bezpieczeństwo szczepień 32

Ochronne działanie szczepień 32

Szczepionki 32

Bezpieczeństwo szczepień 33

Ochronne działanie szczepień 33

Szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b 33

Szczepionki 33

Zapadalność na inwazyjną chorobę wywołaną bakterią Haemophilus influenzae typu b 33

Bezpieczeństwo szczepień 34

Ochronne działanie szczepień 34

Szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce 34

Szczepienia przeciwko poliomyelitis 34

Szczepionki 34

Zachorowania na odrę, świnkę i różyczkę w Polsce 34

Zapadalność na nagminne porażenie dziecięce (choroba Heinego––Medina) 34

Bezpieczeństwo szczepień 35

Ochronne działanie szczepień 35

Szczepionki 35

Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia 36

Szczepienia przeciwko pneumokokom w grupach ryzyka 38

Szczepienia przeciwko ospie wietrznej w grupach ryzyka 40

Szczepienia obowiązkowe przeciwko WZW typu B 41

3. Zalecane szczepienia ochronne dla niemowląt, dzieci, młodzieży i dorosłych – Anna Nitka, Paweł Grzesiowski 42

Szczepienie zalecane przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) 44

Wybrane szczepienia zalecane w aktualnym Programie Szczepień Ochronnych w Polsce 44

Szczepienia zalecane przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi 46

Szczepienia zalecane przeciw poliomyelitis 49

Szczepienia zalecane przeciwko Haemophilus influenzae typu b 51

Szczepienie przeciwko pneumokokom 52

Szczepienia przeciwko meningokokom 54

Szczepienia przeciwko ospie wietrznej 57

Szczepienie przeciwko rotawirusom 59

Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW typu A) 60

Szczepienia przeciwko grypie 62

Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu 67

Szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) 68

Szczepienia przed planowaną ciążą 70

Szczepienia zalecane dla kobiet przed planowaną ciążą, w czasie ciąży i po porodzie 70

Szczepienia po porodzie 71

Szczepienia w czasie ciąży 71

4. Szczepienia zalecane przeciwko Covid-19 – Ewa Bernatowska 74

Grupy objęte szczepieniami przeciwko Covid-19 – kolejność szczepień 74

Rodzaje szczepionek 74

Niepożądane odczyny poszczepienne 75

Skuteczność szczepionek 75

Informacje ogólne 76

Kto nie może być szczepiony przeciwko Covid-19 szczepionką Comirnaty 76

5. Niepożądane odczyny poszczepienne. Bezpieczeństwo szczepień – Ewa Bernatowska 78

Niepożądane odczyny po szczepieniu BCG u dzieci zdrowych oraz u dzieci z obniżoną odpornością 78

Niepożądane odczyny po szczepieniu DTP 79

Reakcje alergiczne związane z antygenami białka kurzego 82

Bezpieczeństwo szczepień przeciwko grypie 83

Bezpieczeństwo szczepień przeciwko grypie pandemicznej A/H1N1 83

Szczepienia przeciwko grypie u kobiet w ciąży 83

Szczepionki przeciw grypie a powikłania neurologiczne 83

Bezpieczeństwo szczepionek rotawirusowych 84

Szczepienie przeciwko ospie wietrznej 84

Szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego 84

Aspekty bezpieczeństwa szczepień w programie eradykacji poliomyelitis na świecie 85

Bezpieczeństwo szczepionki przeciwko żółtej gorączce 85

Szczepienia u dzieci z zaburzoną odpornością 85

Szczepionki żywe 85

Szczepionki inaktywowane 86

Miejscowe leczenie steroidami 87

Wpływ leczenia steroidami na odpowiedź poszczepienną 87

Wysokie dawki steroidów niebędące przeciwwskazaniem do szczepień przeciwko ospie wietrznej i innymi żywymi szczepionkami 87

Tiomersal w szczepionkach dziecięcych 88

Wysokie dawki steroidów i inne rodzaje leczenia immunosupresyjnego będące okresowym przeciwwskazaniem do szczepień przeciwko ospie wietrznej i innymi żywymi szczepionkami 88

Szczepienia a autyzm 89

Choroby autoimmunizacyjne 90

Gdzie szukać bieżących informacji o bezpieczeństwie szczepień 91

6. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach. Rola lekarza i pielęgniarki w podstawowej opiece zdrowotnej – Anna Bernatowska 96

7. Aktualny stan prawny szczepień ochronnych w Polsce – Paweł Grzesiowski, Anna Nitka 104

Organizacja szczepień ochronnych w świetle obowiązujących przepisów 104

Zasady monitorowania bezpieczeństwa szczepień ochronnych 107

Aktualny Program Szczepień Ochronnych 108

8. Pytania do eksperta 110

Szczepienia przeciwko gruźlicy 110

Szczepienia przeciwko pneumokokom 113

Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 114

Szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce 116

Szczepienia przeciwko rotawirusom 118

Szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy 119

Szczepienia przeciwko ospie wietrznej 120

Inne szczepienia 121

Zasady wykonywania szczepień ochronnych 122

Szczepienia u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową 123

Załączniki 126

Formularz oceny ryzyka szczepienia ochronnego 126

Oświadczenie świadomej odmowy szczepienia ochronnego 127

Skierowanie na specjalistyczne badanie lekarskie 128

Formularz zgłoszenia niepożądanego odczynu po szczepieniu BCG (przeciw gruźlicy) 129

Formularz zgłoszenia niepożądanego odczynu po szczepieniu innym niż BCG 133

Program Szczepień Ochronnych na rok 2021 137

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych 174

Zaświadczenie o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym 178

Karta uodpornienia 179

Książeczka szczepień 181

Sprawozdanie z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych wg informacji zawartych w kartach uodpornienia 183

Sprawozdanie z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych wg ilości wykorzystanych szczepionek 184

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności 185