"Finanse behawioralne. Co każdy powinien wiedzieć"

Spis treści

Kim są autorzy tej książki? 12

PRZEDMOWA 12

Po co powstała ta książka? 14

O czym jest ta książka? 15

Komu chcielibyśmy podziękować? 18

1. Podstawy i koncepcje psychologiczne 20

Czym są finanse behawioralne? 21

Dlaczego finanse behawioralne mają znaczenie dla praktyków? 23

Jakie są podstawowe założenia finansów behawioralnych? 25

Czym jest teoria perspektywy i co mówi o naszych zachowaniach w momencie dokonywania wyboru? 27

Czym jest efekt dyspozycji i dlaczego jest on niekorzystny dla inwestorów? 31

Co to takiego heurystyka? 34

Jaką rolę odgrywają heurystyki w procesie formułowania opinii i podejmowania decyzji? 37

W jaki sposób heurystyka reprezentatywności wpływa na zachowania związane z podejmowaniem decyzji i formułowaniem osą38 Jakie dwa błędy behawioralne najczęściej wynikają z zastosowania heurystyki reprezentatywności? 41

Czym jest heurystyka dostępności i jak może wpływać na decyzje inwestycyjne? 43

W jaki sposób zakotwiczenie wpływa na decyzje inwestycyjne? 46

Czym jest heurystyka afektu i jak oddziałuje na proces decyzyjny? 48

Czym jest ramowanie i jak może wpływać na proces podejmowania decyzji? 49

Jaką rolę w finansach behawioralnych odgrywają błędy behawioralne? 51

Jaką rolę w finansach behawioralnych odgrywają nieefektywne rynki? 53

Jakie odkrycia doprowadziły do powstania i ugruntowania koncepcji finansów behawioralnych? 54

W jaki sposób kryzys z lat 2007–2008 wpłynął na rozwój wiedzy na temat ludzkich zachowań? 57

Jakie zarzuty stawiają krytycy finansom behawioralnym? Jakie wskazują ich słabości? 59

Czy inwestorzy mogą wykorzystać w praktyce anomalie rynkowe rozpoznane przez finanse behawioralne? 62

Jaki wkład wnoszą finanse behawioralne w rozwikłanie zagadki zmienności? 63

W jaki sposób niechęć do straty tłumaczy zachowania inwestorów w obliczu spadków na rynku? 65

2. Błędy poznawcze 68

Czym są błędy behawioralne i dlaczego warto się nimi interesować? 69

Czym są błędy poznawcze? Jakie wyróżniamy trzy główne ich typy? 72

Czym jest błąd konserwatyzmu i jak może wpływać na podejmowanie decyzji? 74

Czym jest efekt potwierdzenia i jakie wywołuje skutki? 77

Czym jest egotyzm atrybucyjny? 79

Czym jest efekt pewności wstecznej i jak może wpływać na decyzje inwestycyjne? 81

Czym jest złudzenie kontroli i jak może wpływać na proces podejmowania decyzji? 84

Czym jest błąd dobrej znajomości i czym się przejawia w działalności inwestycyjnej? 86

Czym jest błąd ramowania i jak może wpływać na decyzje finansowe? 89

Czym jest błąd ograniczonej uwagi i jak może wpływać na proces decyzyjny? 92

Czym jest księgowanie umysłowe i jaki może być jego negatywny wpływ na stan finansów inwestora? 95

Czym jest efekt wyniku i jakie może rodzić problemy dla inwestorów? 98

Czym jest efekt bliskości w czasie i jak może wpływać na wyniki inwestycyjne? 100

Jak kryzys finansowy z lat 2007−2008 zmienił tolerancję inwestorów na ryzyko i jak wpłynął na błędy poznawcze? 103

Jakie są zależności między przynależnością do konkretnego typu inwestycyjnego a podatnością na określone błędy poznawcze? 104

Czy rozeznanie w kwestii błędów poznawczych pomaga bardziej świadomie podejmować decyzje finansowe? 106

Jak sobie radzić z błędami poznawczymi, które mogą wpływać na proces decyzyjny? 108

3. Błędy emocjonalne i czynniki społeczno-kulturowe 112

Jaką rolę odgrywają emocje w procesie inwestowania? 113

Czym różnią się błędy emocjonalne od poznawczych? 114

Czym jest niechęć do straty i jak wpływa na podejmowanie decyzji? 115

Czym jest błąd nadmiernej pewności siebie i jakie niebezpieczeństwa mogą się z nim wiązać? 116

Jaką rolę nadmierna pewność siebie odgrywa w decyzjach finansowych, w szczególności tych związanych z niepowodzeniem lub potencjalnym błędem inwestycyjnym? 118

Czym jest błąd samokontroli i jak może wpływać na wyniki inwestycyjne? 119

Czym jest efekt status quo i dlaczego może stanowić zagrożenie dla inwestorów? 120

Jak efekt posiadania oddziałuje na inwestorów? 121

Czym się przejawia unikanie żalu i jak może wpływać na inwestorów? 122

W jaki sposób emocje i nastroje mogą wpływać na decyzje inwestycyjne? 123

W jaki sposób emocje i nastroje mogą wpływać na rynki? 125

Czym są błędy kulturowe? 127

Jakie działania potęgują, a jakie ograniczają oddziaływanie emocji na przebieg procesu decyzyjnego? 127

W jaki sposób zaufanie i błąd zakupu krajowego wpływają na decyzje finansowe? 128

W jaki sposób interakcje społeczne wpływają na zachowania ludzi, w szczególności zaś na ich zachowania inwestycyjne? 129

Jaką rolę społeczną w sferze inwestowania odgrywają kluby inwestycyjne? 130

W jaki sposób tożsamość i normy społeczne wpływają na postępowanie ludzi, zwłaszcza w sprawach inwestycyjnych? 131

W jaki sposób kapitał społeczny wpływa na ludzi, w szczególności na ich decyzje inwestycyjne? 132

W jaki sposób nastawienie wpływa na decyzje inwestycyjne? 134

Czy pogoda może wpływać na decyzje inwestycyjne? 136

Jak można mierzyć nastroje inwestorów i dlaczego jest to ważne? 137

4. Zachowania inwestora 140

Jaki może być wpływ błędów behawioralnych na wyniki inwestycyjne? 141

Jak nadmierna pewność siebie i egotyzm atrybucyjny wpływają na decyzje inwestorów? 144

W jaki sposób efekty dyspozycji, teorii perspektywy oraz nastrojów rynkowych wpływają na zachowania inwestorów? 146

Jak zjawisko ograniczonej uwagi wpływa na wybory inwestycyjne? 147

Dlaczego niektórzy inwestorzy zbyt intensywnie handlują? 150

Czym jest hiperboliczne obniżanie wartości i dlaczego warto o nim wiedzieć? 152

Dlaczego inwestorzy nie pilnują dywersyfikacji portfela? 154

W jaki sposób cechy osobowości wpływają na zachowania inwestorów? 156

W jaki sposób czynniki demograficzne i socjoekonomiczne wpływają na decyzje inwestorów? 159

W jakim stopniu błędy poznawcze dotyczą wytrawnych inwestorów z dobrym rozeznaniem w sytuacji? 161

Jakie błędy poznawcze wpływają na decyzje inwestorów profesjonalnych? 163

W jakim stopniu nastrój wpływa na proces inwestycyjny i inne decyzje o charakterze finansowym? 164

W jaki sposób interakcje społeczne i presja otoczenia wpływają na zachowania inwestorów? 165

Jak owczy pęd wpływa na rynki? 166

Czy należy inwestować w akcje firmy, w której się pracuje? 168

Jakie błędy behawioralne skłaniają inwestorów do zakupu bądź sprzedaży pewnych określonych funduszy inwestycyjnych? 169

5. Impuls 172

Czym jest zależność od ram? 173

Jak można zaprezentować zależność od ram na przykładzie? 175

W jaki sposób zależność od ram może wpływać na politykę zdrowotną? 176

W jaki sposób ramowanie wpływa na skłonność do podejmowania ryzyka i ocenę zwrotów? 178

W jaki sposób ramowanie wpływa na prognozy inwestycyjne? 182

W jaki sposób ramowanie wpływa na podejście do kont emerytalnych? 184

W jaki sposób zależność od ram wpływa na podejście do ubezpieczenia społecznego? 187

W jaki sposób banki wykorzystują ramowanie, aby zachęcać ludzi do oszczędzania? 188

Czy presja środowiska może zwiększyć zainteresowanie programami oszczędnościowymi? 190

W jaki sposób wykorzystuje się ramowanie, aby zachęcać do wspierania dobroczynności? 193

W jaki sposób ramowanie informacji o zwrotach wpływa na wynik procesu decyzyjnego? 195

Czym jest rewolucja impulsu? 199

W jaki sposób można wykorzystywać ramowanie, aby nakłaniać ludzi do podejmowania niekorzystnych decyzji finansowych? 200

Jak kredytodawcy wykorzystali ramowanie, aby nakłonić nabywców nieruchomości do zaciągania niebezpiecznych kredytów hipotecznych, za sprawą których doszło do kryzysu finansowego z lat 2007−2008? 202

W jaki sposób pracodawcy mogą wykorzystywać zjawisko impulsu, aby wspierać pracowników w podejmowaniu decyzji dotyczących inwestycji emerytalnych? 207

Czy impulsy są skuteczne? 210

6. Kompetencje poznawcze 214

Jakie procesy poznawcze wiążą się z działalnością inwestycyjną? 215

Jak się kształtują zależności między IQ a sukcesem inwestycyjnym? 216

Czym siężni myślenie analityczne od intuicyjnego? 218

Po czym można poznać człowieka, który myśli świadomie? 219

Jakie znaczenie ma tryb myślenia dla finansów behawioralnych i jak wpływa na wyniki inwestycyjne? 223

Jak postępują lepiej przeszkoleni i bardziej doświadczeni inwestorzy? 225

Jakie skutki wywołuje proces poznawczy zwany teorią umysłu? 226

Na czym polega starzenie się w sferze poznawczej? 228

Czy w związku ze starzeniem się w sferze poznawczej osoby starsze są bardziej narażone na oszustwa finansowe? 231

Czy tolerancja na ryzyko zmienia się z wiekiem? 234

W jaki sposób proces starzenia się w sferze poznawczej wpływa na skład portfela? 236

Jakie znaczenie ma starzenie się w sferze poznawczej z punktu widzenia finansów behawioralnych? 237

Jak brak snu wpływa na zdolności poznawcze i proces podejmowania decyzji finansowych? 238

Czym jest dysonans poznawczy i w jaki sposób objawia się w praktyce? 240

Czy doświadczenie i kompetencje w zakresie inwestowania chronią przed szkodliwymi zachowaniami finansowymi? 243

PRZYPISY 244