"Psychologia tremy"

Spis treści

Wstęp 10

CZĘŚĆ I. Zjawisko tremy w opisach muzyków i psychologów muzyki 14

Rozdział 1. Doświadczanie tremy 16

1.1. Trema w opisach doświadczeń znanych muzyków 17

1.2. Trema w opisach doświadczeń młodych muzyków 20

1.3. Trema jako specyficzny problem wykonawstwa muzycznego 22

1.4. Psychologiczne definicje tremy 26

1.5. Podsumowanie: porządkowanie terminologii – pobudzenie, stres, lęk, strach, trema 31

CZĘŚĆ II. Trema z perspektywy psychologii sportu 34

Rozdział 2. Trema jako wzrost pobudzenia 36

2.1. Optymalny stan koncertowy 36

2.2. Mechanizmy wyjaśniające powstawanie tremy – poziom pobudzenia a jakość wykonania 39

2.2.1. Modele uwzględniające dynamikę czasową 40

2.2.2. Teorie uwzględniające kontekst społeczny i trudność zadania 44

Motywacyjne źródła efektu facylitacji społecznej 46

2.2.3. Struktura temperamentu: wyjaśnienie z obszaru różnic indywidualnych 49

Temperament a pobudzenie 50

Temperament a efektywne działanie na scenie 51

2.2.4. Teorie uwzględniające ocenę poznawczą pobudzenia 55

2.3. Podsumowanie: pobudzenie jako nieodłączny element występowania 59

CZĘŚĆ III. Trema z perspektywy psychologii klinicznej 62

Rozdział 3. Trema jako lęk 64

3.1. Perspektywa kliniczna: triada objawów lęku 65

3.1.1. Objawy fizjologiczne 66

3.1.2. Objawy behawioralne 68

3.1.3. Objawy poznawcze 72

3.2. Podsumowanie: współwystępowanie objawów 77

Rozdział 4. Cechy zwiększające podatność na tremę 78

4.1. Czynniki osobowościowe 78

4.1.1. Neurotyczność, ekstrawersja i introwersja 79

4.1.2. Lęk jako cecha i lęk jako stan 82

4.2. Czynniki moderujące: wiek i płeć 85

4.3. Czynniki motywacyjne 88

4.3.1. Poczucie własnej skuteczności 88

4.3.2. Samoocena i perfekcjonizm 93

4.4. Podsumowanie: rozwojowy schemat powiązań 97

Rozdział 5. Trema jako lęk społeczny 100

5.1. Trema a lęk społeczny: podobieństwa i różnice 102

5.2. Trema a inne zaburzenia kliniczne 104

5.3. Wieloczynnikowe modele wyjaśniające występowanie tremy 107

5.3.1. Teoria i model tremy Alberta LeBlanca 107

5.3.2. Model tremy Iouli Papageorgi, Susan Hallam i Grahama Welcha 111

5.3.3. Model tremy Dianny Kenny 114

5.4. Podsumowanie: profilaktyka lęku scenicznego (tremy) 117

CZĘŚĆ IV. Trema z perspektywy psychologii emocji 118

Rozdział 6. Trema jako złożone zjawisko emocjonalne 120

6.1. Emocje przedkoncertowe z perspektywy psychologii emocji 120

6.1.1. Emocje przedkoncertowe – proste czy złożone? 120

6.1.2. Dlaczego rozpoznawanie i precyzyjne nazywanie emocji jest tak ważne? 124

6.1.3. Zanim powstanie emocja: przekonania na temat emocji a rodzaj doświadczanych stanów emocjonalnych 127

6.2. Poszerzenie perspektywy: wyjście poza lęk 130

6.3. Trema jako złożony stan emocjonalny: wnioski z badań własnych 133

6.3.1. Różnorodność emocji przedkoncertowych 135

6.3.2. Struktura emocji przedkoncertowych – profile emocjonalne 135

6.3.3. Emocje przedkoncertowe: przyczyny i konsekwencje 138

6.3.4. Wnioski z badań i implikacje praktyczne 139

6.4. Optymalny stan koncertowy i optymalne emocje. Korzyści z ujmowania tremy jako złożonego stanu emocjonalnego 141

6.4.1. Pozytywna interpretacja wzrostu pobudzenia 141

6.4.2. Nazywanie i akceptacja różnorodnych emocji 142

6.4.3. Integracja doświadczanych emocji – „moja trema” 148

6.5. Podsumowanie: trema z perspektywy psychologii emocji 149

CZĘŚĆ V. Radzenie sobie z tremą – regulacja emocji przedkoncertowych 152

Rozdział 7. Radzenie sobie z tremą – zastosowanie teorii w praktyce 154

7.1. Ryzykowne strategie radzenia sobie z tremą 158

7.1.1. Beta-blokery 158

7.1.2. Maratony ćwiczeniowe 161

7.2. Adaptacyjne strategie radzenia sobie z tremą demobilizującą 168

7.2.1. Procesy poznawcze: techniki zarządzania uwagą i myśleniem 171

Uwaga 171

Styl myślenia 175

7.2.2. Reakcja emocjonalna: techniki regulacji pobudzenia 182

7.2.3. Oswojenie się z sytuacją: techniki stopniowanej ekspozycji i wizualizacji 188

7.3. Podsumowanie: plan psychologicznego przygotowania się do występu 193

Rozdział 8. Psychologiczne przygotowanie wykonawcy do występu publicznego 196

8.1. Budowanie tożsamości artysty – poczucie sensu 197

8.2. Wspierające środowisko – poczucie wspólnoty 202

8.3. Rozwijanie umiejętności dbania o kondycję psychiczną i fizyczną – poczucie skuteczności 206

8.4. Podsumowanie: dobrostan psychiczny muzyka 211

Bibliografia 214

Indeks rzeczowy 242

Indeks nazwisk 248

O Autorce 256