"Otorynolaryngologia"

Spis treści

PRZEDMOWA 18

1. UCHO Jurek Olszewski 20

1.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych 20

1.1.1. Anatomia 20

1.1.2. Fizjologia 22

1.2. Diagnostyka chorób ucha 23

1.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 23

1.2.2. Oglądanie i badanie palpacyjne małżowiny usznej 23

1.2.3. Wziernikowanie ucha 24

1.3. Wybrane choroby ucha 27

1.3.1. Choroby ucha zewnętrznego 27

Woskowina przewodu słuchowego zewnętrznego 27

Ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym 28

Krwiak małżowiny usznej 29

Odmrożenie małżowiny usznej 30

Choroby zapalne ucha zewnętrznego 31

Róża małżowiny usznej 32

Czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego 33

1.3.2. Choroby ucha środkowego 34

Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej 34

Ostre zapalenie ucha środkowego 35

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego 36

Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego 37

Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej 38

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego 39

1.3.3. Choroby ucha wewnętrznego 40

Ograniczone zapalenie błędnika 40

Surowiczo rozlane zapalenie błędnika 40

1.3.4. Powikłania wewnątrzczaszkowe pochodzenia usznego 41

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 41

Ropień nadtwardówkowy (zewnątrzoponowy) 42

Ropień podtwardówkowy 43

Ropień mózgu 44

Ropień móżdżku 45

Porażenie nerwu twarzowego pochodzenia usznego 46

Zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej 46

1.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu ucha 47

1.4.1. Zakraplanie płynów do ucha 47

1.4.2. Usuwanie woskowiny z przewodu słuchowego zewnętrznego 48

1.4.3. Usuwanie ciał obcych z przewodu słuchowego zewnętrznego 49

1.4.4. Nacinanie krwiaka małżowiny usznej 50

1.4.5. Nacinanie błony bębenkowej (paracenteza) 51

1.4.6. Przedmuchiwanie trąbek słuchowych 52

1.5. Przypadki kliniczne 53

1.5.1. Przypadek 1 53

1.5.2. Przypadek 2 56

1.5.3. Przypadek 3 58

1.5.4. Przypadek 4 61

1.5.5. Przypadek 5 63

Piśmiennictwo 66

2. NOS I ZATOKI PRZYNOSOWE Jarosław Miłoński 68

2.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych 68

2.2. Diagnostyka chorób nosa i zatok przynosowych 72

2.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 72

2.2.2. Oglądanie nosa zewnętrznego 73

2.2.3. Palpacyjne badanie nosa zewnętrznego 73

2.2.4. Orientacyjne badanie drożności nosa 73

2.2.5. Orientacyjne badanie węchu 73

2.2.6. Wziernikowanie jam nosa – rynoskopia przednia 75

2.2.7. Wziernikowanie części nosowej gardła – rynoskopia tylna 75

2.2.8. Badanie fiberoskopowe nosa i części nosowej gardła 76

2.2.9. Badania obrazowe nosa i zatok przynosowych 78

2.3. Wybrane choroby nosa i zatok przynosowych 79

2.3.1. Krwiak przegrody nosa 79

2.3.2. Ropień przegrody nosa 80

2.3.3. Czyrak przedsionka nosa 81

2.3.4. Odmrożenie nosa zewnętrznego 82

2.3.5. Ciało obce w nosie 82

2.3.6. Ostry nieżyt nosa 84

2.3.7. Przewlekły prosty nieżyt nosa 84

2.3.8. Przewlekły przerostowy nieżyt nosa 85

2.3.9. Przewlekły zanikowy nieżyt nosa 86

2.3.10. Przewlekły cuchnący zanikowy nieżyt nosa (ozena) 87

2.3.11. Alergiczny nieżyt nosa 88

2.3.12. Naczynioruchowy nieżyt nosa 89

2.3.13. Polipy nosa 90

2.3.14. Polip choanalny 91

2.3.15. Ostre zapalenie zatok szczękowych 92

2.3.16. Ostre zapalenie zatok czołowych 93

2.3.17. Ostre zapalenie zatok sitowych 94

2.3.18. Ostre zapalenie zatok klinowych 96

2.3.19. Przewlekłe zapalenie zatok szczękowych 97

2.3.20. Przewlekłe zapalenie zatok czołowych 99

2.3.21. Przewlekłe zapalenie zatok sitowych 100

2.3.22. Przewlekłe zapalenie zatok klinowych 102

2.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu nosa i zatok przynosowych 103

2.4.1. Zakraplanie płynów do nosa 103

2.4.2. Usuwanie ciał obcych z przewodów nosowych 104

2.4.3. Płukanie zatok przynosowych metodą Proetza 104

2.4.4. Repozycja kości nosa 104

2.5. Przypadki kliniczne 105

2.5.1. Przypadek 1 106

2.5.2. Przypadek 2 108

2.5.3. Przypadek 3 111

2.5.4. Przypadek 4 114

2.5.5. Przypadek 5 117

Piśmiennictwo 120

3. JAMA USTNA I GARDŁO Hanna Zielińska-Bliźniewska 122

3.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych 122

3.1.1. Anatomia jamy ustnej 122

3.1.2. Anatomia gardła 124

3.1.3. Fizjologia jamy ustnej i gardła 125

3.2. Diagnostyka chorób jamy ustnej i gardła 126

3.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 126

3.2.2. Oglądanie oraz palpacyjne badanie jamy ustnej i gardła 127

3.2.3. Orientacyjne badanie smaku 128

3.2.4. Badanie przedmiotowe jamy ustnej i gardła 129

3.3. Wybrane choroby jamy ustnej i ślinianek 130

3.3.1. Choroby jamy ustnej przebiegające ze zmianami zanikowymi błony śluzowej 130

Zapalenie kątów ust 130

Protetyczne zapalenie jamy ustnej 131

Zapalenie jamy ustnej przebiegające z wytwarzaniem aft 132

3.3.2. Zapalenie jamy ustnej ze zmianami martwiczo-wrzodziejącymi 133

Zapalenie jamy ustnej białaczkowe 133

Zapalenie jamy ustnej gruźlicze 135

Zapalenie jamy ustnej w przebiegu AIDS 135

3.3.3. Choroby ze zmianami dotyczącymi języka 136

Język geograficzny 136

Język pofałdowany 138

Język włochaty 138

Nieżytowe ostre zapalenie jamy ustnej 140

Wysiękowe zapalenie jamy ustnej 140

3.3.4. Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych 142

Zanikowe zapalenie jamy ustnej 142

3.3.5. Choroby przyzębia 143

Zapalenie dziąseł wrzodziejące 143

Zapalenie dziąseł rozrostowe 145

3.3.6. Zapalenie jamy ustnej alergiczne 146

Zapalenie przyzębia 146

3.3.7. Stany przedrakowe jamy ustnej 148

3.3.8. Kamica ślinianek 150

3.3.9. Zapalenie ślinianek 150

3.3.10. Zapalenie nagminne ślinianek przyusznych 151

3.3.11. Sialozy 152

3.4. Wybrane choroby gardła 153

3.4.1. Ciało obce w gardle 153

3.4.2. Przerost migdałka gardłowego 154

3.4.3. Przerost migdałków podniebiennych 155

3.4.4. Ostre zapalenie gardła 156

3.4.5. Ostre zapalenie błony śluzowej tkanki chłonnej gardła 157

3.4.6. Angina paciorkowcowa 157

3.4.7. Powikłania angin i ostrego zapalenia migdałków podniebiennych 158

3.4.8. Angina Plauta-Vincenta 161

3.4.10. Zmiany w gardle w przebiegu chorób zakaźnych 162

3.4.9. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych 162

3.4.11. Zmiany w gardle w przebiegu chorób krwi 164

3.4.12. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła 164

3.4.13. Gruźlica gardła 165

3.5. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu jamy ustnej i gardła 166

3.5.1. Usuwanie ciał obcych 166

3.5.2. Podcięcie wędzidełka podjęzykowego 167

3.5.3. Nakłucie i nacięcie ropnia okołomigdałkowego 167

3.6. Przypadki kliniczne 168

3.6.1. Przypadek 1 168

3.6.2. Przypadek 2 171

3.6.3. Przypadek 3 174

3.6.4. Przypadek 4 177

3.6.5. Przypadek 5 180

Piśmiennictwo 182

4. KRTAŃ Jarosław Miłoński 184

4.1. Anatomia i fizjologia dla celów praktycznych 184

4.2. Diagnostyka chorób krtani 186

4.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 186

4.2.2. Palpacyjne badanie szyi 187

4.2.3. Znieczulenie krtani 187

4.2.4. Wziernikowanie pośrednie krtani – laryngoskopia pośrednia 189

4.2.5. Wziernikowanie bezpośrednie krtani – laryngoskopia bezpośrednia 189

4.2.6. Podstawowe zasady przeprowadzania badania bronchoskopowego 190

4.2.7. Podstawowe zasady przeprowadzania badania ezofagoskopowego 191

4.2.8. Podstawowe zasady przeprowadzania intubacji 192

4.3. Wybrane choroby krtani 193

4.3.1. Ciało obce w krtani 193

4.3.2. Ostre zapalenie krtani 194

4.3.3. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci 196

4.3.4. Przewlekłe zapalenie krtani 197

4.3.5. Gruźlica krtani 198

4.3.6. Stany przedrakowe krtani 199

4.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów z zakresu krtani 201

4.4.1. Inhalacje 201

4.4.2. Usuwanie ciał obcych z krtani 202

4.4.3. Intubacja 202

4.5. Przypadki kliniczne 204

4.5.1. Przypadek 1 204

4.5.2. Przypadek 2 207

4.5.3. Przypadek 3 210

4.5.4. Przypadek 4 213

4.5.5. Przypadek 5 216

Piśmiennictwo 219

5. AUDIOLOGIA Marzena Mielczarek 220

5.1. Anatomia i fizjologia drogi słuchowej dla celów diagnostycznych 220

5.2. Diagnostyka audiologiczna 222

5.2.1. Akumetryczne badanie słuchu 222

5.2.2. Badanie słuchu stroikami 223

5.2.3. Audiometria tonalna progowa 224

5.2.4. Audiometria słowna (audiometria mowy) 227

5.2.5. Audiometria nadprogowa 228

5.2.6. Audiometria impedancyjna 229

5.2.7. Otoemisja akustyczna 231

5.2.8. Audiometria odpowiedzi elektrycznych 232

5.3. Rodzaje niedosłuchów 233

5.4. Wybrane choroby audiologiczne 236

5.4.1. Uraz akustyczny 236

5.4.2. Uraz ciśnieniowy 237

5.4.3. Szumy uszne 238

5.4.4. Otoskleroza 239

5.4.5. Głuchota związana z wiekiem 239

5.5. Profilaktyka i rehabilitacja słuchu 240

5.5.1. Aparaty poprawiające słyszenie 241

5.5.2. Zasady protezowania słuchu 243

5.6. Przypadki kliniczne 244

5.6.1. Przypadek 1 244

5.6.2. Przypadek 2 247

5.6.3. Przypadek 3 249

5.6.4. Przypadek 4 252

5.6.5. Przypadek 5 254

Piśmiennictwo 257

6. OTONEUROLOGIA Piotr Pietkiewicz 258

6.1. Anatomia i fizjologia drogi układu równowagi dla celów diagnostycznych 258

6.2. Etiopatogeneza zaburzeń przedsionkowych 261

6.3. Diagnostyka otoneurologiczna 262

6.3.1. Wywiad i badanie przedmiotowe 262

6.3.2. Badanie oczopląsu 263

6.3.3. Metody rejestracji oczopląsu 265

6.3.4. Próby statyczne i dynamiczne oceniające sprawność odruchów przedsionkowo-rdzeniowych 265

6.3.5. Próby móżdżkowe 270

6.3.6. Badanie elektronystagmograficzne 272

6.3.7. Badanie wideonystagmograficzne 274

6.3.8. Miogenne przedsionkowe potencjały wywołane 275

6.4. Wybrane choroby otoneurologiczne 276

6.4.1. Zapalenie błędnika 276

6.4.2. Półpasiec uszny 277

6.4.3. Zapalenie neuronu przedsionkowego 278

6.4.4. Choroba Ménière’a 278

6.4.5. Zawroty głowy pochodzenia naczyniowego 279

6.4.6. Łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy 281

6.5. Rehabilitacja zawrotów głowy 284

6.5.1. Kinezyterapia w zawrotach głowy 285

Wybrane ćwiczenia habituacyjne 285

Wybrane ćwiczenia koordynujące postawę 286

6.6. Przypadki kliniczne 289

6.6.1. Przypadek 1 290

6.6.2. Przypadek 2 292

6.6.3. Przypadek 3 295

6.6.4. Przypadek 4 298

6.6.5. Przypadek 5 301

Piśmiennictwo 303

7. ONKOLOGIA Jurek Olszewski 306

7.1. Podstawowe zasady profilaktyki nowotworów 306

7.2. Diagnostyka onkologiczna 308

7.2.1. Badanie podmiotowe – wywiad 308

7.2.2. Badanie palpacyjne szyi z oceną węzłów chłonnych szyi 309

7.2.3. Ultrasonografia szyi 310

7.2.4. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa 312

7.2.5. Biopsja chirurgiczna 312

7.2.6. Badania obrazowe 313

Tomografia komputerowa (TK) 313

Rezonans magnetyczny (MRI) 315

Badanie PET (pozytonowa tomografia emisyjna) 316

7.3. Wybrane choroby onkologiczne 317

7.3.1. Ucho 317

Nowotwory łagodne ucha 317

Nowotwory złośliwe ucha 319

7.3.2. Nos i zatoki przynosowe 322

Nowotwory łagodne nosa i zatok przynosowych 322

Nowotwory złośliwe nosa i zatok przynosowych 326

7.3.3. Jama ustna i gardło 328

Nowotwory łagodne jamy ustnej i gardła 328

Nowotwory złośliwe jamy ustnej i gardła 331

7.3.4. Ślinianki 334

Nowotwory łagodne ślinianek 334

Nowotwory złośliwe ślinianek 336

7.3.5. Krtań 338

Nowotwory łagodne krtani 338

Nowotwory złośliwe krtani 339

7.4. Przypadki kliniczne 342

7.4.1. Przypadek 1 342

7.4.2. Przypadek 2 344

7.4.3. Przypadek 3 347

7.4.4. Przypadek 4 350

7.4.5. Przypadek 5 352

Piśmiennictwo 355

8. STANY NAGŁE W OTOLARYNGOLOGII Krzysztof Kuśmierczyk 356

8.1. Duszność krtaniowa 356

8.2. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów w duszności krtaniowej 358

8.2.1. Konikotomia 358

8.2.2. Tracheotomia 359

8.3. Krwawienia z nosa 360

8.4. Zasady wykonywania podstawowych zabiegów w krwawieniu z nosa 363

8.4.1. Przyżeganie miejsc krwawiących 363

8.4.2. Tamponada przednia 363

8.4.3. Tamponada tylna Bellocqa 367

8.5. Urazy narządów ORL 368

8.5.1. Ucho 368

Rany małżowiny usznej 368

Złamania poprzeczne piramidy kości skroniowej 370

Złamania podłużne piramidy kości skroniowej 371

8.5.2. Nos i zatoki przynosowe 372

Urazy nosa 372

Urazy zatok przynosowych 373

Złamania typu Le Forta 375

8.5.3. Gardło i krtań 378

Urazy gardła 378

Urazy krtani 378

8.5.4. Urazy przełyku 380

8.5.5. Rany postrzałowe 381

8.6. Nagła głuchota idiopatyczna 382

8.7. Nagłe zawroty głowy 386

8.8. Przypadki kliniczne 389

8.8.1. Przypadek 1 389

8.8.2. Przypadek 2 392

8.8.3. Przypadek 3 394

8.8.4. Przypadek 4 397

8.8.5. Przypadek 5 400

Piśmiennictwo 402

SKOROWIDZ 404