"Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, t. 1"
Identyfikator Librowy: 307
Spis treści
Przedmowa (Jason W. Brown) 14
Wprowadzenie 20
Cel książki 22
Teoria mikrogenetyczna 24
Co zaprezentowano w książce 25
Dla kogo jest ta książka 27
Podziękowania 27
Rozdział 1. Urazy mózgu w historii neuropsychologii 31
1.1. Od zarania dziejów 31
1.2. Urazy głowy w epoce brązu 32
1.3. Badania nad urazami głowy w starożytnej Grecji oraz w okresie Imperium Rzymskiego 33
1.4. Zagadnienia urazów głowy w XVIII i XIX wieku 41
1.5. Pierwsza wojna światowa i okres międzywojenny 49
1.6. Okres drugiej wojny światowej i okres powojenny 54
1.6.1. Model hierarchiczny Łurii 61
1.6.2. Krytyka hierarchicznego modelu Łurii 62
1.6.3. Model Fellemana i van Essena 63
1.7. Badania neuropsychologiczne nad urazami mózgu w Polsce 65
1.8. Dekada mózgu a urazy mózgu 76
Rozdział 2. Urazy mózgu w praktyce klinicznej neuropsychologa 79
2.1. Istota urazów mózgu 79
2.1.1. Definicja urazu mózgu 81
2.1.2. Wskaźniki głębokości urazu mózgu 94
2.1.3. Neuropsychologiczne następstwa urazów mózgu 97
2.2. Badania medyczne osób po urazach mózgu 102
2.2.1. Laboratoryjne techniki diagnostyczne 102
2.2.2. Techniki statyczne neuroobrazowania 103
2.2.3. Techniki dynamiczne neuroobrazowania 105
Rozdział 3. Zarys neuroanatomii i neurofizjologii układu nerwowego 113
3.1. Informacje ogólne 113
3.1.1. Wstępny przegląd głównych struktur ośrodkowego układu nerwowego 114
3.2. Neurony 117
3.2.1. Neurony i komórki glejowe 118
3.2.2. Istota szara, biała i siatkowata 122
3.3. Rdzeń kręgowy 123
3.2.3. Jądra, nerwy i szlaki nerwowe 123
3.2.4. Nerwy obwodowe 123
3.4. Pień mózgu 126
3.4.1. Rdzeń przedłużony 126
3.4.2. Międzymózgowie 127
3.4.3. Śródmózgowie 129
3.4.4. Tyłomózgowie 130
3.4.5. Móżdżek 130
3.4.6. Nerwy czaszkowe 131
3.4.7. Układ limbiczny 132
3.4.8. Zwoje podstawy 135
3.5. Mózg 136
3.5.1. Półkule mózgowe 137
3.5.2. Ukrwienie 142
3.6. Funkcjonalna organizacja mózgu 144
3.5.3. Naturalna ochrona mózgu 144
3.6.1. Płaty czołowe 144
3.6.2. Płaty skroniowe 145
3.6.3. Płaty ciemieniowe 145
3.7. Struktura a funkcja 146
3.6.4. Płaty potyliczne 146
3.7.1. Piętrowość organizacji funkcji 146
Rozdział 4. Teoria mikrogenetyczna 153
4.1. Informacje ogólne 153
4.1.1. Pojęcie mikrogenezy 155
4.1.2. Podejścia modularne a teoria mikrogenetyczna 155
4.2. Stosunek teorii mikrogenetycznej do innych podejść funkcjonowania mózgu 156
4.3. Główne założenia teorii mikrogenetycznej 160
4.4. Mikrogenetyczna teoria czasu 163
4.4.1. O rozumieniu terminów "proces" i "funkcja" w teoriii mikrogenetycznej 166
4.5. Mikrogenetyczna teoria percepcji 168
4.6. Mikrogenetyczna teoria objawu 170
4.6.1. Morfogeneza a tworzenie się objawów 175
4.6.2. Parcelacja 177
4.6.3. Heterochronia 178
Rozdział 5. Podstawy teoretyczne procesu diagnozy neuropsychologicznej 181
5.1. Istota procesu diagnozy 181
5.1.1. Status diagnozy neuropsychologicznej 181
5.1.2. Formy diagnozy neuropsychologicznej 186
5.2. Cele diagnozy neuropsychologicznej 188
5.2.1. Pytania, na które powinna udzielić odpowiedzi diagnoza neuropsychologiczna 189
5.3. Proces diagnozy neuropsychologicznej 191
5.3.1. Standaryzowane testy 192
5.3.2. Testy komputerowe 193
5.3.3. "Transfer" dysfunkcji na życie osobiste, zawodowe i społeczne 195
5.3.4. Uwarunkowania procesu prowadzenia badań u pacjentów po urazach mózgu 195
5.4. Harmonogram procesu oceny neuropsychologicznej 200
5.4.1. Etap przygotowawczy 201
5.4.2. Etap wywiadów 201
5.4.3. Etap badań właściwych 202
5.4.4. Obserwacje 205
5.4.5. Etap przygotowania opinii 207
Rozdział 6. Podstawy teoretyczne procesu rehabilitacji neuropsychologicznej 210
6.1. Istota rehabilitacji neuropsychologicznej 210
6.1.1. Problemy definicyjne 210
6.1.2. Rehabilitacja neuropsychologiczna a rozumienie niepełnosprawności zaproponowane przez WHO 211
6.1.3. Procesualność rehabilitacji neuropsychologicznej 212
6.2. Plastyczność mózgu i możliwości poprawy 215
6.2.1. Na czym polega poprawa? 216
6.2.2. Zjawisko spontanicznej poprawy 216
6.2.3. Istota plastyczności mózgu 217
6.2.4. Czynniki prognostyczne 222
6.3. Wspieranie procesu poprawy 224
6.3.1. Specyficzne strategie rehabilitacyjne 226
6.4. Wybrane Podejścia do rehabilitacji neuropsychologicznej 230
6.4.1. Trening poznawczy 230
6.4.2. Podejścia kompensacyjne 231
6.4.3. Podejścia holistyczne 232
Rozdział 7. Problematyka przytomności i świadomości 235
7.1. Pojęcie świadomości 236
7.1.1. Przytomność a świadomość 237
7.1.2. Śpiączka a świadomość 239
7.2. Mikrogenetyczne ujęcie świadomości 242
7.3. Zaburzenia świadomości po urazie mózgu 244
7.3.1. Anosognozja 245
7.3.2. Pełne i częściowe zespoły zaburzeń samoświadomości po urazie mózgu 249
7.3.3. Zespół stresu pourazowego 252
7.4. Metody rehabilitacji neuropsychologicznej osób z zaburzeniami samoświadomości 255
7.4.1. Rehabilitacja neuropsychologiczna pacjentów z pełnym zespołem zaburzeń samoświadomości 255
7.4.2. Rehabilitacja neuropsychologiczna pacjentów z częściowym zespołem zaburzeń świadomości 256
Rozdział 8. Zaburzenia orientacji 261
8.1. Istota zaburzeñ orientacji 262
8.1.1. Mikrogenetyczne podejście do zagadnienia orientacji 266
8.2. Diagnoza i terapia zaburzeń orientacji 269
8.3. Zaburzenia schematu ciała 269
8.3.1 Diagnoza 270
8.3.2 Terapia 272
8.4. Dezorientacja wzrokowo-przestrzenna 273
8.4.1. Diagnoza 273
8.5. Dezorientacja topograficzna 278
8.4.2. Terapia 278
8.5.1. Diagnoza 280
8.5.2. Terapia 281
8.6. Dezorientacja w czasie 282
8.6.1. Diagnoza 283
8.6.2. Terapia 284
Rozdział 9. Percepcja i jej zaburzenia 285
9.1. Wprowadzenie 286
9.2. Zasady oceny zaburzeñ percepcji 289
9.2.1. Zaburzenia słuchowego rozpoznawania bodźców 292
9.2.2. Zaburzenia dotykowego rozpoznawania bodźców 293
9.2.3. Zaburzenia wzrokowego rozpoznawania bodźców 293
9.2.4. Zaburzenia wyższych funkcji wzrokowych 299
9.3. Podstawowe formy terapii zaburzeñ spostrzegania 304
9.3.1. Terapia zaburzeń percepcji wzrokowej (agnozji wzrokowej) 304
9.3.2. Terapia zaburzeń percepcji słuchowej (agnozji słuchowej) 310
9.3.3. Terapia zaburzeń percepcji czuciowej (agnozji czuciowej) 311
Rozdział 10. Zaburzenia procesów pamięci i uczenia się 312
10.1. O istocie pamiêci 313
10.1.1. Przypominanie i rozpoznanie 314
10.1.2. Amnezja pourazowa 314
10.2. Klasyfikacja pamiêci 315
10.2.1. Pamięć krótko- i długotrwała 316
10.2.2. Pamięć semantyczna i epizodyczna 322
10.2.3. Pamięć autobiograficzna 323
10.2.4. Pamięć niejawna (implicite) i jawna (explicite) 329
10.2.5. Pamięć specyficzna pod względem materiału 332
10.2.6. Pamięć retrospektywna i prospektywna 333
10.2.7. Neuronalne podstawy pamięci 334
10.3. Mikrogenetyczne podejście do pamięci 338
10.4. Kliniczna ocena stanu pamięci 339
10.4.1. Wywiad kliniczny 339
10.4.2. Kwestionariusze i skale oceny zaburzeñ pamięci 341
10.4.3. Testy badania pamięci 342
10.4.4. Testy pamięci krótkotrwałej (roboczej) 342
10.5. Terapia neuropsychologiczna zaburzeń pamięci 353
10.5.1. Programy terapii behawioralnej 353
10.5.2. Metody mnemotechniczne 353
10.5.3. Programy komputerowe 354
Rozdział 11. Zaburzenia uwagi 356
11.1. Istota uwagi 357
11.1.1. Uwaga a świadomoość bodźców 358
11.2. Specyficzne zaburzenia uwagi 361
11.2.1. Pomijanie stronne 361
11.3. Badania procesów uwagi 364
11.3.1. Poziom operacyjny 367
11.3.2. Poziom taktyczny 369
11.3.3. Poziom strategiczny 372
11.4. Terapia deficytów uwagi 374
11.4.1. Techniki treningu uwagi 375
11.4.2. Modyfikacja środowiska 377
11.4.3. Terapia pomijania stronnego 378
11.5. Opis przypadku pacjenta po niezwykle ciężkim urazie mózgu z głębokimi zaburzeniami uwagi 380
Rozdział 12. Układ emocjonalny 385
12.1. Co to są emocje? 386
12.1.1. Istota emocji z punktu widzenia teorii mikrogenetycznej 391
12.2. Zaburzenia emocjonalne występujące u pacjentów po urazach mózgu 393
12.2.1. Wpływ uszkodzenia mózgu na układ emocjonalny 393
12.2.2. Depresja pourazowa 400
12.2.3. Czynniki psychospołeczne 401
12.3. Diagnoza zaburzeñ emocjonalnych u pacjentów po urazie mózgu 402
12.3.1. Indywidualna ocena zaburzeñ emocjonalnych 402
12.3.2. Standardowe testy psychometryczne 402
12.4. Terapia zaburzeñ emocjonalnych u pacjentów po urazie mózgu 404
12.3.3. Testy samooceny 404
12.4.1. Psychoterapia indywidualna 404
12.4.2. Terapia grupowa 405
12.4.3. Trening zachowania 405
12.4.4. Leczenie farmakologiczne 406
Rozdział 13. Zaburzenia praksji – apraksja 407
13.1. Istota apraksji 408
13.1.1. Pojęcie apraksji 409
13.1.2. Programowanie ruchu 414
13.1.3. Apraksja po uszkodzeniu prawej półkuli 421
13.2. Diagnoza apraksji 424
13.2.1. Klasyfikacja apraksji 424
13.2.2. Metody badania apraksji 430
13.2.3. Standaryzowane testy badania apraksji 430
13.3. Terapia apraksji 433
13.3.1. Program Terapii Apraksji Oralnej 433
13.3.2. Program Terapii Gestów Dosiebnych i Odsiebnych 433
13.3.3. Założenia programu Sterowanych Semantycznie Wzorców Ruchów (Program SSWR) 439
Rozdział 14. Funkcje wykonawcze i ich zaburzenia 444
14.1. Uwagi wstępne 445
14.1.1. Pojêcie funkcji wykonawczych 446
14.1.2. Objawy zaburzeń funkcji wykonawczych u pacjentów po urazach mózgu 447
14.1.3. Wpływ zaburzeń funkcji wykonawczych na życie codzienne 448
14.1.4. Perseweracje 450
14.2. Wybór Podejścia do oceny zaburzeń funkcji wykonawczych 455
14.2.1. Podejście czasowe 456
14.2.2. Podejście psychometryczne 457
14.2.3. Podejście ukierunkowane na oczekiwane wyniki 458
14.2.4. Podejście teoretyczne 458
14.2.5. Rodzaje testów oceny funkcji wykonawczych 462
14.2.6. Opis wybranych testów oceny funkcji wykonawczych 463
14.3. Terapia funkcji wykonawczych 472
14.3.1. Spontaniczna poprawa w zakresie zaburzeñ funkcji wykonawczych 472
14.3.2. Założenia do programu rehabilitacji pacjentów z zaburzeniami funkcji wykonawczych 474
14.3.3. Interwencje stosowane w terapii zaburzeń występujących na etapie tworzenia schematu działania 475
14.3.4. Interwencje stosowane w terapii zaburzeń występujących na etapie aktywizacji intencji i realizacji schematu działania 476
14.3.5. Interwencje stosowane w terapii zaburzeń występujących na etapie kontroli zachowania 479
14.3.6. Dylematy w terapii zaburzeñ funkcji wykonawczych 485
Piśmiennictwo 490
Indeks nazwisk 522
Indeks rzeczowy 529