"Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej"

Spis treści

Strona redakcyjna 2

Wstęp 5

Podziękowania 8

Rozdział 1. Obywatel w państwie i w społeczeństwie obywatelskim 9

Historyczne wzorce obywatelstwa 9

Wzorce starożytności 10

Wzorce średniowiecza 12

Nowożytne dylematy obywatelstwa 13

Egzemplifikacja: dwie nowożytne republiki 14

O cykliczności wzorców 15

Dwie postaci społeczeństwa obywatelskiego 16

Wymiary demokratycznego obywatelstwa i ich rekonfiguracja 19

Deterytorializacja obywatelstwa 20

Prawa i obowiązki 20

Partycypacja 21

Tożsamość 21

W obronie tradycyjnego sensu pojęcia obywatel 22

Rozdział 2. Obywatel, obywatelstwo polskie aspekty prawne 24

Definiowanie instytucji obywatelstwa 24

Reguły uznania 26

Dygresja porównawcza: reguły uznania w republikach nadbałtyckich 30

Prawa, wolności i obowiązki obywatelskie 32

Terminologia i klasyfikacja 32

Specyfikacja najważniejszych praw obywatelskich 35

Obowiązki obywatelskie 44

Równość obywatelstwa 45

Obywatelstwo europejskie 47

Zamiast podsumowania 49

Rozdział 3. Obywatel jako wyborca 50

Absencja wyborcza a postawy wobec systemu 50

Sens wyborów w świadomości jednostek a uczestnictwo w wyborach 53

Obywatel antypartyjny 56

Reguły wyborów a zachowania wyborcze 57

Elementy wyjaśnienia i spekulacje 61

Rozdział 4. Obywatelstwo jako tożsamość 66

Narodziny tożsamości obywatelskiej 66

Koncepcje tożsamości indywidualnej i zbiorowej 67

Tożsamość zbiorowa 69

Tożsamość obywatelska 71

Aspekt zbiorowy tożsamości obywatelskiej 73

Stawanie się obywatelem i kwestia legitymizacji 74

To ja – obywatel! 76

Poczucie przynależności państwowej 78

Świadomość praw i obowiązków 79

Przynależność do wspólnot obywatelskich 81

Podsumowanie 82

Rozdział 5. Wiedza obywatelska a demokracja 83

Wprowadzenie: co obywatel wiedzieć powinien 83

Wiedza obywatelska: wskaźniki i zagadnienie pomiaru 86

Wiedza obywatelska Polaków: zróżnicowanie i podstawowe determinanty 89

Aspekt praktyczny oraz konkluzje 93

Rozdział 6. Europa jako imperium. Szanse projektu kosmopolitycznego obywatelstwa 95

Kryzys obywatelstwa państwowego 95

Standardowy model obywatelstwa kosmopolitycznego i jego krytyka 96

Koncepcja kosmopolityzmu Ulricha Becka 97

Unia Europejska jako imperium 98

Obywatel Europy kosmopolitycznej 100

Stwarzanie demokratycznej Europy kosmopolitycznej 102

Rozdział 7. Państwo i lud: relacje stare i nowe 106

Koniec państwa? 107

Siła państwa w kryzysie 108

Siła państwa w czasie zwykłym 109

Czego chce lud? 112

Lud w działaniu? 115

Podsumowanie 118

Bibliografia 119

Przypisy 128