"Psychologia i życie"
Identyfikator Librowy: 43918
Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego 16
O Autorach 17
Przedmowa 19
Rozdział 1. Psychologia i Życie 31
Co sprawia, że psychologia jest nauką jedyną w swoim rodzaju? 33
Definicje 33
Cele psychologii 34
Ewolucja nowoczesnej psychologii 37
Historyczne podstawy psychologii 37
Kobiety jako pionierki badań psychologicznych 41
Współczesne kierunki w psychologii 42
Co robią psychologowie? 49
Jak korzystać z tej książki? 54
Strategie studiowania 54
Metody studiowania 55
Podsumowanie: główne zagadnienia 56
Rozdział 2. Metody badawcze w psychologii 59
Proces badawczy 61
Tendencyjność obserwatora i definicje operacyjne 63
Metody eksperymentalne: alternatywne wyjaśnienia i potrzeba procedur kontrolnych 66
Metody korelacyjne 71
Oddziaływanie podprogowe? 72
Pomiar psychologiczny 74
Sposoby osiągania rzetelności i trafności 75
Miary behawioralne i obserwacje 77
Miary samoopisowe 77
Problemy etyczne w badaniach na ludziach i zwierzętach 81
Uzyskiwanie zgody od uczestników badań 81
Celowe wprowadzanie w błąd 82
Problemy w badaniach na zwierzętach 82
Rozmowa wyjaśniająca 82
Szacowanie ryzyka i korzyści 82
Jak stać się rozważnym odbiorcą badań naukowych 83
Podsumowanie: główne zagadnienia 86
Dodatek statystyczny 91
Analiza danych 94
Statystyka opisowa 95
Wnioskowanie statystyczne 100
Rozdział 3. Biologiczne i ewolucyjne podstawy zachowania 105
Dziedziczność i zachowanie 107
Ewolucja i dobór naturalny 107
Zmienność w ludzkim genotypie 111
Układ nerwowy w działaniu 116
Neuron 116
Potencjały czynnościowe 120
Przekaźnictwo synaptyczne 123
Neuroprzekaźniki i ich funkcje 124
Biologia i zachowanie 128
Podpatrywanie mózgu 128
Układ nerwowy 133
Struktury mózgowe i ich funkcje 136
Asymetria półkul mózgowych 144
Układ dokrewny 146
Plastyczność i neurogeneza: nasze zmieniające się mózgi 150
Podsumowanie: główne zagadnienia 153
Rozdział 4. Wrażenia zmysłowe i percepcja 157
Zmysłowy obraz świata 159
Bodźce proksymalne i dystalne 159
Psychofizyka 161
Od zjawisk fizycznych do umysłowych 165
Układ wzrokowy 166
Oko ludzkie 166
Źrenica i soczewka 167
Siatkówka 168
Procesy zachodzące w mózgu 170
Widzenie barw 172
Słuch 177
Fizyka dźwięków 177
Psychologiczne wymiary dźwięku 178
Fizjologia słyszenia 179
Inne zmysły 183
Węch 184
Smak 185
Dotyk i zmysły skórne 186
Zmysł równowagi i kinestetyczny 187
Ból 188
Procesy organizujące percepcję 189
Procesy uwagi 189
Zasady grupowania percepcyjnego 191
Integracja przestrzenna i czasowa 193
Percepcja głębi 195
Percepcja ruchu 195
Stałości percepcyjne 198
Złudzenia (iluzje) 202
Procesy identyfikacji i rozpoznawania 204
Procesy typu dół–góra i góra–dół 204
Wpływ kontekstu i oczekiwań 207
Wnioski końcowe 209
Podsumowanie: główne zagadnienia 210
Rozdział 5. Psychika, świadomość i odmienne stany świadomości 215
Treść świadomości 217
Zdawanie sobie sprawy a świadomość 217
Badanie treści świadomości 219
Funkcje świadomości 220
Korzyści ze świadomości 220
Badanie funkcji świadomości 222
Sen i marzenia senne 224
Rytmy dobowe 224
Cykle snu 225
Dlaczego śpimy? 228
Zaburzenia snu 229
Marzenia senne: teatr psychiki 232
Zmienione stany świadomości 235
Przytomne sny 235
Hipnoza 236
Medytacja 239
Środki zmieniające psychikę 240
Rodzaje substancji psychoaktywnych 242
Uzależnienie i nałóg 242
Podsumowanie: główne zagadnienia 249
Rozdział 6. Uczenie się i analiza zachowania 253
Badania nad uczeniem się 255
Czym jest uczenie się? 255
Behawioryzm i analiza zachowania 256
Warunkowanie klasyczne: uczenie się przewidywalnych sygnałów 257
Zadziwiająca obserwacja Pawłowa 258
Procesy warunkowania 260
Czynniki wpływające na proces nabywania reakcji warunkowych 264
Zastosowania warunkowania klasycznego 266
Warunkowanie sprawcze: uczenie się o konsekwencjach 270
Prawo efektu 270
Eksperymentalna analiza zachowania 271
Zależności między zachowaniem a wzmocnieniem 272
Właściwości czynników wzmacniających 277
Rozkłady wzmacniania 278
Kształtowanie zachowania 282
Biologia a uczenie się 284
Dryfowanie w kierunku instynktu 285
Uczenie się awersji do smaku 286
Wpływ procesów poznawczych na uczenie się 288
Badania porównawcze nad procesami poznawczymi 288
Uczenie się przez obserwację 291
Podsumowanie: główne zagadnienia 295
Rozdział 7. Pamięć 299
Czym jest pamięć? 301
Funkcje pamięci 301
Przegląd procesów pamięciowych 303
Krótkotrwałe wykorzystywanie pamięci 305
Pamięć ikoniczna 305
Pamięć krótkotrwała 307
Pamięć operacyjna 310
Pamięć długotrwała: kodowanie i wydobywanie informacji 312
Wskazówki do wydobywania informacji z pamięci 312
Kontekst i kodowanie 315
Procesy kodowania i wydobywania informacji 319
Dlaczego zapominamy? 322
Usprawnianie zapamiętywania informacji niezorganizowanej 324
Metapamięć 326
Struktury w pamięci długotrwałej 328
Struktury pamięciowe 328
Odtwarzanie jako proces rekonstrukcji 333
Biologiczne aspekty pamięci 338
W poszukiwaniu engramu 338
Zaburzenia pamięci 340
Obrazowanie mózgu 341
Podsumowanie: główne zagadnienia 345
Rozdział 8. Procesy poznawcze 349
Badanie poznania 352
Odkrywanie procesów umysłowych 352
Procesy umysłowe i zasoby umysłowe 352
Posługiwanie się językiem 356
Tworzenie przekazów językowych 357
Rozumienie języka 361
Język i ewolucja 364
Język, myślenie i kultura 365
Poznanie wzrokowe 368
Wykorzystywanie reprezentacji wzrokowych 368
Łączenie reprezentacji werbalnych i wzrokowych 370
Rozwiązywanie problemów i rozumowanie 373
Rozwiązywanie problemów 373
Rozumowanie dedukcyjne 378
Rozumowanie indukcyjne 380
Ocenianie i podejmowanie decyzji 382
Heurystyki i ocenianie 383
Psychologia podejmowania decyzji 388
Podsumowanie: główne zagadnienia 395
Rozdział 9. Inteligencja i pomiar inteligencji 399
Czym jest pomiar? 401
Historia pomiaru 401
Podstawowe cechy pomiaru formalnego 402
Pomiar inteligencji 406
Początki testowania inteligencji 406
Testy inteligencji 407
Ekstrema inteligencji 410
Teorie inteligencji 413
Psychometryczne teorie inteligencji 413
Triarchiczna teoria inteligencji Sternberga 415
Teoria wielorakich inteligencji Gardnera i inteligencja emocjonalna 416
Polityczne aspekty inteligencji 419
Historia porównań grupowych 419
Dziedziczność a iloraz inteligencji 420
Środowisko a iloraz inteligencji 423
Kultura a trafność testów inteligencji 425
Twórczość 427
Pomiar twórczości i jej związek z inteligencją 428
Wybitna twórczość 429
Pomiar a społeczeństwo 431
Podsumowanie: główne zagadnienia 434
Rozdział 10. Rozwój człowieka w ciągu życia 439
Badanie rozwoju człowieka 441
Rozwój fizyczny w ciągu życia 443
Rozwój w okresie prenatalnym i w dzieciństwie 443
Rozwój fizyczny w okresie dorastania 448
Zmiany fizyczne w dorosłości 449
Rozwój poznawczy w ciągu życia 451
Poglądy Piageta na rozwój poznawczy 451
Współczesne spojrzenie na wczesny rozwój poznawczy 455
Rozwój poznawczy w dorosłości 458
Przyswajanie języka 460
Odbiór mowy i odbiór słów 462
Uczenie się znaczenia słów 463
Opanowywanie gramatyki 464
Rozwój społeczny w ciągu życia 467
Stadia rozwoju psychospołecznego według Eriksona 467
Rozwój społeczny w dzieciństwie 470
Rozwój społeczny w okresie dorastania 477
Rozwój społeczny w dorosłości 479
Różnice płci biologicznej i płci psychologicznej 483
Biologiczne różnice między płciami 483
Tożsamość płciowa i stereotypy związane z płcią 484
Rozwój moralny 487
Stadia rozumowania moralnego według Kohlberga 487
Rozumowanie moralne z perspektywy płci i kultury 489
Jak się dobrze zestarzeć 490
Podsumowanie: główne zagadnienia 491
Rozdział 11. Motywacja 495
Co to jest motywacja? 497
Zastosowania koncepcji motywacji 497
Źródła motywacji 498
Hierarchia potrzeb 502
Odżywianie się 503
Fizjologia odżywiania się 504
Psychologia odżywiania się 506
Zachowania seksualne 513
Zachowania seksualne u zwierząt 513
Pobudzenie i ekspresja seksualna u człowieka 515
Ewolucja zachowań seksualnych 517
Normy seksualne 519
Homoseksualizm 522
Motywacja do osiągnięć osobistych 525
Potrzeba osiągnięć 525
Atrybucje sukcesu i porażki 527
Psychologia pracy i organizacji 530
Podsumowanie: główne zagadnienia 533
Rozdział 12. Emocje, stres i zdrowie 537
Emocje 539
Podstawowe emocje a kultura 539
Teorie emocji 544
Funkcje nastroju i emocji 549
Subiektywny dobrostan 551
Stres życia 553
Fizjologiczne reakcje na stres 553
Psychologiczne reakcje na stres 559
Radzenie sobie ze stresem 565
Pozytywne efekty stresu 572
Psychologia zdrowia 574
Biopsychospołeczny model zdrowia 574
Promocja zdrowia 576
Leczenie 579
Osobowość a zdrowie 584
Wypalenie zawodowe a system opieki zdrowotnej 586
Toast za twoje zdrowie 587
Podsumowanie: główne zagadnienia 589
Rozdział 13. Zrozumieć osobowość człowieka 593
Teorie typów i teorie cech 595
Podział według typów 595
Opisywanie osobowości za pomocą cech 597
Cechy osobowości a dziedziczność 602
Czy cechy osobowości pozwalają przewidzieć zachowanie? 602
Ocena teorii typów i teorii cech 605
Teorie psychodynamiczne 607
Psychoanaliza Freudowska 607
Ocena teorii Freuda 612
Teorie postfreudowskie 614
Teorie humanistyczne 615
Specyficzne cechy teorii humanistycznych 615
Ocena teorii humanistycznych 617
Teorie społecznego uczenia się i teorie poznawcze 618
Teoria oczekiwań Rottera 618
Poznawczo-afektywna teoria Mischela 620
Poznawcza teoria społecznego uczenia się Bandury 621
Ocena teorii społecznego uczenia się i teorii poznawczych 624
Teoria inteligencji społecznej Cantor 624
Teorie jaźni 625
Dynamiczne aspekty samowiedzy 626
Samoocena 627
Kulturowe pojmowanie Ja 628
Ocena teorii jaźni 630
Porównanie teorii osobowości 631
Badanie osobowości 633
Testy obiektywne 633
Testy projekcyjne 636
Podsumowanie: główne zagadnienia 639
Rozdział 14. Zaburzenia psychiczne 643
Natura zaburzeń psychicznych 645
Granice między normą a patologią 645
Problem obiektywizmu 646
Klasyfikowanie zaburzeń psychicznych 647
Etiologia zaburzeń psychicznych 652
Zaburzenia lękowe 656
Uogólnione zaburzenie lękowe 656
Zespół paniki (lęk paniczny) 657
Fobie 658
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 659
Zespół stresu pourazowego (PTSD) 659
Przyczyny zaburzeń lękowych 660
Depresja wielka 664
Zaburzenia nastroju 664
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe 665
Przyczyny zaburzeń nastroju 666
Depresja a płeć 668
Samobójstwo 670
Zaburzenia osobowości 671
Zaburzenie osobowości z pogranicza (typu borderline) 673
Antyspołeczne zaburzenie osobowości 674
Zaburzenia somatoformiczne i dysocjacyjne 675
Zaburzenia somatoformiczne 675
Zaburzenia dysocjacyjne 678
Zaburzenia schizofreniczne 680
Główne typy schizofrenii 681
Przyczyny schizofrenii 682
Zaburzenia psychiczne w okresie dzieciństwa 687
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) 687
Zaburzenie autystyczne 688
Piętno choroby psychicznej 689
Podsumowanie: główne zagadnienia 691
Rozdział 15. Terapie zaburzeń psychicznych 695
Kontekst terapeutyczny 697
Cele i główne rodzaje terapii 697
Terapeuci i miejsca prowadzenia terapii 698
Kwestie różnic kulturowych i różnic związanych z płcią w psychoterapii 700
Leczenie instytucjonalne w perspektywie historycznej 701
Terapie psychodynamiczne 703
Psychoanaliza Freudowska 703
Późniejsze terapie psychodynamiczne 705
Terapie behawioralne 706
Przeciwwarunkowanie 708
Kierowanie zachowaniem za pomocą zbieżności 711
Terapia oparta na teorii społecznego uczenia się 713
Techniki generalizacji 715
Terapie poznawcze 717
Zmiana fałszywych przekonań 717
Terapia poznawczo-behawioralna 719
Terapia skoncentrowana na kliencie 721
Terapie humanistyczne 721
Terapia Gestalt 722
Terapie grupowe 723
Terapia par i terapia rodzinna 723
Środowiskowe grupy wsparcia 725
Terapie biomedyczne 726
Farmakoterapia 726
Psychochirurgia 730
Terapia elektrowstrząsowa i wielokrotna stymulacja magnetyczna 731
Ocena terapii i strategie profilaktyczne 732
Ocena skuteczności terapii 732
Strategie profilaktyczne 736
Podsumowanie: główne zagadnienia 738
Rozdział 16. Psychologia społeczna 743
Konstruowanie rzeczywistości społecznej 745
Początki teorii atrybucji 746
Podstawowy błąd atrybucji 747
Egotyzm atrybucyjny 748
Oczekiwania i samospełniające się przepowiednie 750
Przemożny wpływ sytuacji 751
Role i reguły 751
Konformizm 755
Normy społeczne 755
Podejmowanie decyzji w grupach 761
Posłuszeństwo wobec autorytetu 762
Postawy, zmiana postaw i działanie 766
Postawy a zachowania 766
Procesy perswazji 768
Autoperswazja za pomocą własnych działań 770
Uległość 772
Uprzedzenia 774
Źródła uprzedzeń 775
Skutki stereotypów 776
Przezwyciężanie uprzedzeń 777
Relacje społeczne 779
Sympatia 779
Miłość 781
Agresja, altruizm i zachowania prospołeczne 786
Różnice indywidualne pod względem agresji 786
Wpływ czynników sytuacyjnych na agresję 788
Źródła zachowania prospołecznego 790
Wpływ sytuacji na zachowania prospołeczne 792
Krótki osobisty komentarz na zakończenie 797
Podsumowanie: główne zagadnienia 797
Słownik 801
Bibliografia 823
Indeks nazwisk 872
Indeks rzeczowy do wydania polskiego 884