"Pedagogika specjalna t.1"

Spis treści

Przedmowa do wydania polskiego 12

Wstęp 20

ROZDZIAŁ 1. Kontekst pedagogiki specjalnej – czas walki o równe szanse 32

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Moja droga 32

Czego się dowiesz? 33

1.1. Istota niepełnosprawności 35

1.1.1. Czym jest niepełnosprawność? 35

1.1.2. Czy niepełnosprawność zawsze jest upośledzeniem? 36

1.1.3. Czy pojęcie niepełnosprawności jest współczesnym wymysłem? 38

1.1.4. Jak traktowano ludzi z niepełnosprawnościami na przestrzeni dziejów? 38

1.2. Początki pedagogiki specjalnej 40

1.2.1. Jak powstała pedagogika specjalna? 40

1.2.2. Czy możliwości oferowane przez pedagogikę specjalną były powszechnie dostępne? 42

1.3. Potrzeba narodowej interwencji 43

1.3.1. Dlaczego Kongres uchwalił narodową ustawę o edukacji specjalnej? 44

1.3.2. Jakie ustawy federalne chronią prawa obywatelskie dzieci i dorosłych z niepełnosprawnościami? 45

1.3.3. Czy ochrona zapewniona przez ustawy federalne zmieniła życie osób z niepełnosprawnościami? 48

1.3.4. Dlaczego sądy musiały ponownie rozważyć zapisy ustawy IDEA? 50

1.3.5. Kto stoi na straży praw dzieci i dorosłych z niepełnosprawnościami? 51

1.4. Edukacja specjalna dzisiaj 53

1.3.6. Jakie zasady leżą u podstaw wysiłków na rzecz edukacji specjalnej i rzecznictwa w zakresie niepełnosprawności? 53

1.4.1. Czym jest edukacja specjalna? 54

1.4.2. Kto zapewnia usługi edukacji specjalnej? 56

1.4.3. Klasyfikowanie niepełnosprawności w edukacji specjalnej 57

1.4.4. Jakie są fundamentalne zasady edukacji specjalnej? 57

1.5. Szanse na lepszy XXI wiek 58

1.5.1. Czy społeczeństwo jest bardziej wyczulone na ludzi z niepełnosprawnościami i ich potrzeby? 59

1.5.2. Dlaczego edukacja specjalna stała się kontrowersyjna? 62

1.5.3. Jak kompetentnie i skutecznie rozwiązywać problemy edukacji specjalnej? 68

Podsumowanie 71

Dodatkowe źródła informacji 72

ROZDZIAŁ 2. Zindywidualizowane programy nauczania specjalnego – planowanie i świadczenie usług 75

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Co poszło nie tak? 75

Czego się dowiesz? 76

Szanse na lepszą przyszłość 76

2.1. Usługi edukacji specjalnej 78

2.1.1. Jakie usługi są oferowane w systemie edukacji specjalnej? 79

2.1.2. Jakie są kluczowe cechy edukacji specjalnej? 79

2.1.3. Kto zapewnia usługi edukacji specjalnej? 86

2.1.4. Gdzie są świadczone usługi edukacji specjalnej? 88

2.1.5. Czy uczniowie z niepełnosprawnościami uczestniczą w powszechnym programie kształcenia? 93

2.2. Zindywidualizowane programy nauczania specjalnego 98

2.2.1. Proces opracowania i realizacji zindywidualizowanych programów nauczania 98

2.2.2. Różne rodzaje zindywidualizowanych planów edukacyjnych 104

Podsumowanie 109

Dodatkowe źródła informacji 111

ROZDZIAŁ 3. Trudności w uczeniu się 113

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Edukacja Erin 113

Czego się dowiesz? 115

Szanse na lepszą przyszłość 117

3.1. Definicja trudności w uczeniu się 118

3.1.1. Czy istnieje wiele różnych rodzajów trudności w uczeniu się? 120

3.1.2. W jaki sposób rozpoznajemy trudności w uczeniu się? 124

3.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 126

3.2. Rys historyczny 127

3.3. Rozpowszechnienie 130

3.4. Przyczyny i zapobieganie 131

3.4.1. Co może być przyczyną trudności w uczeniu się? 131

3.4.2. Jak można zapobiegać trudnościom w uczeniu się? 132

3.5. Charakterystyka trudności w uczeniu się 133

3.5.1. Jakie cechy są przyczyną zaskakująco niskich osiągnięć? 133

3.5.2. Czy brak umiejętności społecznych jest cechą charakterystyczną trudności w uczeniu się? 140

3.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie 142

3.6.1. Jakie są podstawowe umiejętności konieczne do czytania? 142

3.6.2. Czy wczesna interwencja może zapobiec trudnościom w czytaniu? 143

3.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej 144

3.6.3. Dlaczego wczesna interwencja dotycząca czytania nie została wprowadzona powszechnie? 144

3.7.1. W jaki sposób edukacja uczniów z trudnościami w uczeniu się może stać się skuteczniejsza? 145

3.7.2. Jak można doskonalić umiejętność czytania i pisania uczniów z trudnościami w uczeniu się? 148

3.7.3. Czy strategie uczenia się mogą pomóc zmniejszyć problemy w szkole? 151

3.8. Współpraca na rzecz włączania 153

3.9. Przygotowanie do dorosłego życia 157

3.9.1. Jaki rodzaj edukacji policealnej mogą wybrać osoby z trudnościami w uczeniu się? 158

3.10. Rodziny 160

3.9.2. Jak radzą sobie dorośli z trudnościami w uczeniu się? 160

3.10.1. Czy konsultacje z rodzicami pomagają w relacjach szkoła–dom? 161

3.10.2. W jaki sposób zgrać pracę domową z programem nauczania? 162

3.11. Technologie wspomagające kształcenie 164

3.11.1. Czy sale lekcyjne powinny być wyposażone w komputery? 165

3.11.2. W jaki sposób komputerowe programy edycji tekstu mogą pomóc uczniom z trudnościami w uczeniu się? 167

Podsumowanie 168

Dodatkowe źródła informacji 169

ROZDZIAŁ 4. Zaburzenia mowy i/lub języka 172

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Historia Lizzy B. 172

Czego się dowiesz? 174

Szanse na lepszą przyszłość 175

4.1. Definicja zaburzeń mowy i/lub języka 176

4.1.1. Jakie są dwa rodzaje zaburzeń w komunikowaniu się? 179

4.1.2. W jaki sposób rozpoznawane są zaburzenia mowy i/lub języka? 184

4.1.3. Jakie są różnice między zaburzeniami języka, opóźnieniami rozwoju mowy i zróżnicowaniem języka? 186

4.1.4. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 188

4.2. Rys historyczny 189

4.3. Rozpowszechnienie 191

4.4. Przyczyny i zapobieganie 193

4.4.1. Jakie są przyczyny zaburzeń mowy? 193

4.4.2. Co powoduje zaburzenia języka? 194

4.5. Charakterystyka zaburzeń mowy i/lub języka 195

4.4.3. W jaki sposób można zapobiegać wystąpieniu zaburzeń mowy i/lub języka? 195

4.5.1. Jakie są wspólne cechy charakterystyczne uczniów z zaburzeniami mowy? 196

4.5.2. Jakie są typowe cechy charakterystyczne uczniów z zaburzeniami języka? 198

4.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie 200

4.6.1. W jaki sposób pielęgnować rozwój języka u dzieci w przedszkolach? 200

4.6.2. W jaki sposób wczesna interwencja przyczynia się do rozwoju podstaw umiejętności czytania i pisania? 202

4.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej 203

4.7.1. W jaki sposób nauczyciele mogą pomóc uczniom w rozwijaniu umiejętności komunikowania się? 204

4.7.2. W jaki sposób logopedzi mogą wspomóc nabywanie umiejętności czytania i pisania? 210

4.8. Współpraca na rzecz włączania 211

4.9. Przygotowanie do dorosłego życia 213

4.10. Rodziny 214

4.11. Technologie wspomagające kształcenie 215

Podsumowanie 217

Dodatkowe źródła informacji 218

ROZDZIAŁ 5. Niepełnosprawność intelektualna (upośledzenie umysłowe) 221

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Samodzielność dla Brada 221

Czego się dowiesz? 223

Szanse na lepszą przyszłość 224

5.1. Definicja niepełnosprawności intelektualnej 226

5.1.1. Komponenty niepełnosprawności intelektualnej 227

5.1.2. W jaki sposób są diagnozowani uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną? 231

5.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 232

5.2. Rys historyczny 234

5.3. Rozpowszechnienie 236

5.4. Przyczyny i zapobieganie 237

5.4.1. Jakie są główne przyczyny niepełnosprawności intelektualnej? 237

5.4.2. Jak można zapobiegać niepełnosprawności intelektualnej? 242

5.5. Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej 246

5.5.1. Na czym polegają zakłócenia procesów poznawczych? 247

5.5.2. Jakie umiejętności składają się na zachowania przystosowawcze i jak można je doskonalić? 248

5.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie 251

5.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej 252

5.7.1. Czy funkcjonalny program kształcenia dotyczy obszaru umiejętności przystosowawczych? 252

5.7.2. Jak nauczanie w otwartym środowisku może usprawnić obszary umiejętności przystosowawczych? 257

5.8. Współpraca na rzecz włączania 259

5.9. Przygotowanie do dorosłego życia 261

5.9.1. Jak możemy ocenić koncepcję jakości życia? 261

5.9.2. Czy ludzie z niepełnosprawnością intelektualną utrzymują posady? 262

5.9.3. Czy samodzielne, niezależne życie w społeczności jest możliwe dla wszystkich osób z niepełnosprawnością intelektualną? 263

5.10. Rodziny 264

5.10.1. Jakiego rodzaju wsparcia udzielają ojcowie? 265

5.11. Technologie wspomagające kształcenie 266

5.10.2. Jaki rodzaj wsparcia rodzinnego zapewniają bracia i siostry? 266

Podsumowanie 267

Dodatkowe źródła informacji 269

ROZDZIAŁ 6. Spektrum zaburzeń autystycznych 272

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Oszałamiający labirynt edukacji specjalnej 272

Czego się dowiesz? 273

Szanse na lepszą przyszłość 274

6.1. Definicja spektrum zaburzeń autystycznych 275

6.1.1. Co różni pięć typów zaburzeń autystycznych? 276

6.1.2. Czy są inne sposoby podziału zaburzeń autystycznych? 283

6.1.3. Jak rozpoznaje się dzieci z autyzmem? 284

6.1.4. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 285

6.2. Rys historyczny 288

6.3. Rozpowszechnienie 289

6.4. Przyczyny autyzmu 290

6.5. Charakterystyka zaburzeń autystycznych 291

6.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie 293

6.6.1. Niektóre cechy Programu Terapii i Edukacji Dzieci z Autyzmem i z Upośledzeniem Umiejętności Porozumiewania się 294

6.6.2. Na czym polega Program dla Dzieci z Autyzmem? 295

6.6.3. Dlaczego opracowuje się programy mieszane? 295

6.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej 296

6.8. Współpraca na rzecz włączania 298

6.9. Przygotowanie do dorosłego życia 299

6.10. Rodziny 301

6.11. Technologie wspomagające kształcenie 304

Podsumowanie 305

Dodatkowe źródła informacji 306

ROZDZIAŁ 7. Niepełnosprawności o bardzo niskiej częstości występowania: głęboka wieloraka niepełnosprawność, głuchoślepota, pourazowe uszkodzenie mózgu 308

Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Czas pamięci 308

Czego się dowiesz? 310

Szanse na lepszą przyszłość 311

7.1. Głęboka wieloraka niepełnosprawność 311

7.1.1. Definicja głębokiej wielorakiej niepełnosprawności 312

7.1.1.1. W jaki sposób określa się potrzeby edukacyjne osób z głęboką wieloraką niepełnosprawnością? 313

7.1.1.2. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 313

7.1.2. Rozpowszechnienie 314

7.1.3. Przyczyny i zapobieganie 314

7.2. Głuchoślepota 315

7.1.4. Charakterystyka głębokiej wielorakiej niepełnosprawności 315

7.2.1. Definicja głuchoślepoty 316

7.2.1.1. Jakie są konsekwencje głuchoślepoty? 318

7.2.1.2. Czego można oczekiwać od osób z głuchoślepotą? 318

7.2.2. Rozpowszechnienie 319

7.2.3. Przyczyny i zapobieganie 319

7.2.4. Charakterystyka głuchoślepoty 320

7.2.4.1. Na ile poważne są niepełnosprawności wzroku i słuchu u tych uczniów? 320

7.2.4.2. Jakie są wspólne problemy tych uczniów? 321

7.3. Pourazowe uszkodzenie mózgu 323

7.3.1. Definicja pourazowego uszkodzenia mózgu 324

7.3.1.1. Jak diagnozuje się dzieci z pourazowym uszkodzeniem mózgu? 325

7.3.1.2. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? 327

7.3.2. Rozpowszechnienie 329

7.3.3. Przyczyny i zapobieganie 330

7.3.4. Charakterystyka pourazowego uszkodzenia mózgu 330

7.4. Niepełnosprawności o bardzo niskiej częstości występowania 331

7.4.1. Edukacja we wczesnym dzieciństwie, w szkole podstawowej i średniej 332

7.4.1.1. Co szczególnego jest w programach wczesnej interwencji dla tych dzieci? 332

7.4.1.2. Czy uczniów z rzadko występującymi niepełnosprawnościami łączą wspólne cele? 333

7.4.1.3. Jakie narzędzia pomagają nauczycielom zaprojektować odpowiedni program? 335

7.4.1.4. Czy uczniowie z niepełnosprawnościami o niskiej częstości występowania są objęci testami zewnętrznymi? 337

7.4.2. Współpraca na rzecz włączania 339

7.4.3. Przygotowanie do dorosłego życia 340

7.4.4. Rodziny 342

7.4.5. Technologie wspomagające kształcenie 343

7.4.5.1. W jaki sposób technologie wspomagające kształcenie mogą pomóc uczniom z niepełnosprawnościami o niskiej częstości występowania? 344

7.4.5.2. Jak technologie wspomagające kształcenie mogą pomóc nauczycielom pracującym z uczniami z niepełnosprawnościami o niskiej częstości występowania? 345

Podsumowanie 347

Dodatkowe źródła informacji 348

Bibliografia 351

Indeks osób 390

Indeks rzeczowy 401