Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dawnemutradycyjnemuporządkowibyłczęstymzdarzeniem.Wwielumiejscachchłopi
zbroilisięprzeciwkoswoimksiążętomipanom,abypoprawićswojewarunki,arycerzei
szlachta,niemówiącjużomiastach,poddalisięwspomnianemuwyżejduchowiekspansji.
Tobyłtenduchniepokojuiniezadowolenia,którymógłpomócnadchodzącemu,
potężnemuruchowiintelektualnemuiruchowireformreligijnych.
JeżeliprzyjrzymysiębliżejWłochomiRzymowizauważymy,żeweWłoszech,
którewpewnychograniczeniachzajmowałymiejscenajwyższegoautorytetuKościołai
którychwpływnarozwójcywilizacjibyłwszędzietakważny,wśródwielunajbardziej
kulturalnychosóbzakorzeniłasiępełnaobojętnośćreligijna.Renesans,sławnyz
odrodzeniaklasycznego,zmieniłsprawynagorsze,iwimięwykształceniapromował
najbardziejwątpliwetendencje.Poprzyjęciuprzezpapiestwoiobdarzonyzbytdużym
zaufaniem,rozczarowałzarównopapieży,jakiKościółswoimizatrutymiowocami.
Wczasie,gdyStolicaApostolskarozdawałazawrotnepieniądzenasztukęinaukę,
zgubnysystemkościelnegoopodatkowania,naktóryczęstoskarżyłysięnarody,coraz
bardziejsięugruntowywał.Toopodatkowanie,którerozpoczęłosięodczasupobytupapieży
wAwinionie,jakowynikrzeczywistegostanupotrzebcentralnegorząduKościoła,stałosię
corazbardziejprzytłaczającymciężarem,szczególniewNiemczech.NadużywałtoLuterw
swoichnajwcześniejszychpismachpolemicznych,wktórychwyrażającpowszechne
niezadowolenieswoimzłośliwymjęzykiem,czegobyłmistrzem,połączyłswójprotestz
opodatkowaniemNiemiec.Łączącprawdęzwymysłemadministracjapapieskimifinansami
stałasięwjegorękachpopularnąistraszliwieskutecznąbronią.Częstopokazywano,jak
bardzoautorytetStolicyApostolskiejucierpiałwpoprzedzającymwiekunietylkozpowodu
schizmyzachodniej,kiedytrzejrywalizującypretendencistaralisięotiarę,aletakżeprzez
takzwanereformującesoboryiichsprzeciwwobeckonstytucjiKościoła,przezbłędy
politycznepapieżyzamieszkałychweFrancji,przezwalkęprowadzonąweWłoszechwcelu
zapewnieniaimtamwładzy-tojabłkoniezgodywśródnarodów,awprzypadkupapieżyw
Awinionie,przezichpodejrzanybrakniezależności.Dotegonależydodaćgorszące
zachowanieurzędnikówkurialnychikilkukardynałówwŚwiętymMieście,szczególniena
przełomieXViXVIw.,takżehańbiącyprzykładAleksandraVIirodzinyBorgia,postawę
ichnastępcyJuliuszaII,bardziejodpowiadającążołnierzowiniżduchownemuorazbardzo
światowyduchLeonaXijegodworu.Ostentacjainadużywanieposiadłościziemskichoraz
dochodówKościoła,nadczymlamentowałhiszpańskifranciszkaninAlvarezPelayowDe
planctuecclesiae[nOlamencieKościoła”],byłowRzymiecorazwiększe.Todzieło
surowejkrytyki,którepomimoposzukiwaniawadbyłodobrzenastawionedokurii,byłow
powszechnymobiegutużprzedpojawieniemsięLutra.Byłokilkarazywydawane,
przykładowowUlmw1474r.iwLioniew1517r.,zdedykacjąskierowanądopapieża
HadrianaVI.Tamznajdziemyoburzającetwierdzenie,żeci,którzynoszągodnośćprymatu
sąnajwiększymiprześladowcamiBoga
112.WdzieleDesqualoribusRomanaecuriae[nO
brudachkuriirzymskiej”]byłyprzytoczoneróżnedobrzeudokumentowaneskargi.Zkolei
książkaDeruinaecclesiae[nOupadkuKościoła”]zawieraoskarżeniaprzeciwkopapieżomi
zarządcomKościołasformułowanewnieprzyzwoitymigwałtownymjęzyku.Dziełate
zyskująnoweimocniejszeznaczeniepodkoniecXVinapoczątkuXVIw.Czytamywnich,
żeliczbasprawiedliwychwKościelejestmniejszaodtychniegodziwych
113.
112Lib.1,c.67,ed.Venet.,1560,fol.903,col.1:nHeu,DomineDeus,quiaipsisuntintua
persecutioneprimi,quividenturinecclesiatuaprimatumdiligereetregereprincipatum”.
113Cap.30sq.wHerm.vonderHardt,Magnumoecum.Constant.Concil.,1,3,col.41sq.
65
