Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ROLAUCZNIAJAKOSYMBOLICZNARAMAUSPOŁECZNIENIAś
świadomegodziałania(Elias,2011,s.499).Zarównoprzymuswewnętrzny,jak
iświadomeregulowanieswojegozachowaniasącechamicharakterystycznymi
dlanpsychicznegohabitusucywilizowanegoczłowieka,wiążąsięzezróżnicowa-
niemfunkcjispołecznych,zróżnorodnościądziałań,któremusząbyćstalezesobą
zestrojone”(Elias,2011,s.500).Stądprzygotowaniemłodychludzidopełnienia
różnychrólspołecznychjestcorazdłuższe,wymagazłożonychdziałańiinstytucjo-
nalnegoprzygotowania.
PodobnieZygmuntBauman(2006,s.13)wskazujenahistoryczneispołeczne
podstawytworzeniasięmechanizmówkształtowaniazdyscyplinowanychjedno-
stek,wktórychuczestniczyłaszkoła.Wokresiebudowykapitalizmu,rozwijania
sięnowychsposobówprodukcjiizróżnicowaniapodziałupracyorazpowstawania
państwnarodowychtworzyłysięnowestrukturyspołeczneirodziłosięzapotrze-
bowanienanowytyppracownika-wydajnegoipodporządkowanego.Poprzez
powszechnąedukacjęjednostkimiałyuzyskaćzdolnościpotrzebnedopracy,
npodatność”nakierowanieiodpowiednionusadowićsię”wsystemiespołecznym
dziękiinterioryzacjinormizasadpostępowaniauznawanychzastosowneiwła-
ściwedlategorodzajustatususpołecznego.Miałatemusłużyćzróżnicowanaedu-
kacja,opartanatransmisjiwybranychelementówkulturyiformowaniuosobowo-
ści,którabędziespołecznieprzewidywalna.
Dobitnietensposóbmyśleniaofunkcjiszkołyiwytwarzaniuokreślonejpod-
miotowościopisałTofer(1998,s.391):
Systemmasowegokształceniatopomysłowamachina,jakąposłużyłasięeraprze-
mysłowa,abyprodukowaćtakitypludzidorosłych,jakinajbardziejpotrzebnybył
swejepoce(ś).Systemtenniepojawiłsięnagleiniespodziewanie(ś).Niemniej
samaideagromadzeniamasyadeptówwiedzywjednymmiejscu(surowiec)poto,
abypoddaćichobróbcenauczycieli(robotników)wcentralniezlokalizowanejinsty-
tucji,czyliszkole(fabryce),byłagenialnymposunięciem,zgodnymzduchemczasu.
(ś)Podziałwiedzynaściślerozgraniczonedyscyplinyodpowiadałzałożeniom
przemysłowym.Dziecimaszerowałyrównymkrokiemisiadałynawyznaczonych
miejscachwławkach.Dzwonkinaprzerwyodmierzaływsposóbsztucznyczas.
Wewnętrzneżycieszkołystałosięzatemjakbyprzedsionkiemżyciawspołeczeń-
stwieepokiprzemysłowej.
Rozwójszkoły,jakąznamyobecnie,wiążesięzposzerzeniemjejfunkcjiorazjej
instytucjonalizacjąiumasowieniemnauczania.Ogólnieupowszechnienieedukacji
dzieckabyłorezultatemwieluwspółzależnychprocesówhistorycznychwrozwoju
cywilizacjiZachodu:modernizacjispołeczeństwikształtowanianowoczesnego
modeluosobowościorazprzechodzeniaodelitarnegodozbiorowegosystemu
kształcenia,rozwijaniaorganizacjiimetodkształceniazespołowego(Schulz,1992).
Zbiegiemczasu,wtokurozwojuspołeczeństwprzemysłowychszkołaróżniedefi-
niowałakształcenieiwychowanie,alejejzasadniczedziałaniebyłonastawione
naintencjonalnyprzekazmłodemupokoleniutegozasobuwiedzy,umiejętności,
27
