Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
48
AdamMickiewicz–JuliuszSłowacki:psychobiografianaukowa
danych:podmiotowespojrzenienabiografięuzupełniarekonstrukcjędokonanąprzez
badacza,zkoleiobiektywizującażyciewersjazdarzeńjestpodstawądosprawdzenia
rzetelnościrelacjiosobyoniejsamejorazzgodnościdotyczącychjejinformacji,co
MichałStasiakiewicznazywawiarygodnościąbiografiiwkontekścieosoby70.
Możliwośćocenywiarygodnościpsychobiografiinaukowejjestintegralniezwią-
zanaznaukowymopracowaniemhistoriiżycia,gdyżprzedstawienieteoretycznych
podstawinterpretacjiumożliwiaocenęzarównotrafnościwyborukoncepcji,jak
iprawidłowościzastosowaniaużytychmetod.Takżesposóbwykorzystaniaiinter-
pretacjidanychempirycznychmożewtymprzypadkupodlegaćocenie71.
Propozycjawykorzystaniapsychobiografiinaukowejjakomodelubiografiiskon-
centrowanejnaosobietwórcyniemazastąpićdotychczasowychprac,leczuzupeł-
nićistniejąceichzbiory.Wtensposóbopracowaniabiograficzne,istniejącwinter-
dyscyplinarnejprzestrzeniwiedzyipodążającwróżnychkierunkach,uzupełniałyby
sięnawzajem,umożliwiającwszechstronneiwielowymiaroweprzedstawienieprze-
biegużyciaosóbwybitnych,ważnychdlanaukiikultury.Dziękitemumożliwe
byłobydochodzeniedobogategoiróżnorodnegoobrazużyciakażdejistotnejpo-
staci,charakteryzującegosięotwartościąnakolejnekonceptualizacje,uzupełnienia
idalszeinterpretacjeorazmożliwościąwyjaśnieniatychrelacjiizależnościwprze-
biegużycia,którychniedostrzegałnawetsambohaterbiografii72.Wielośćkomple-
mentarnychopracowań,istniejącychoboksiebieidopełniającychsięwzajemnie,
byłabyrealizacjąmarzeńobiografiidoskonałej(optymalnej),którabędącdziełem
integralnymlubsyntetycznym,uznającymiuwzględniającymwielośćpunktówwidze-
nia,zespalajewbardziejspójnyiwszechstronnywizerunekżycia73.
Zatemzbiórbiografiifaktograficznychzawierałby-zgodnieznowąpropozy-
cją-następującegatunki:biografiędokumentalną(ijejpodtyp:portretliteracki),
biografiętematyczną(mającątrzypodtypy:czasowy,problemowyiczasowo-
-problemowy),monografię,studiumprzypadku,portretpsychologiczny,psy-
chobiografięorazpsychobiografięnaukową(mającąwchwiliobecnejjedenpod-
typ:literaturoznawczy)74.
70
Inaczejmożnająnazwaćwewnętrznątrafnościądanychbiograficznych;za:M.Stasiakiewicz,
Twórczośćiinterakcja,s.87-88.Obokwiarygodnościbiografiiwkontekścieosobyautorwymienia
również:wiarygodnośćzewnętrzną,wynikającązautentycznościźródełorazuwzględnieniaichkon-
tekstuspołecznegoihistorycznego,atakżewiarygodnośćwkontekściedzieła,czylipsychologiczne
prawdopodobieństwozachowańidoświadczeńosobywkontekścieczasu,sposobupowstawaniaitreści
jegotwórczychwytworów;por.tamże.
71
PiszeotymMaciejDymkowski:narracjamożebyć(...)bardziejdokładna,wewnętrzniespójna
iźródłowoudokumentowana,efektywniejwyjaśniającaopisywanezjawiskaiprocesyczygodząca
więcejodmiennychperspektyw(M.Dymkowski,Wprowadzeniedopsychologiihistorycznej,Gdańsk
2003,s.130).Kryteriaocenybiografiipodajenp.W.RunyanMcKinley(tegoż,Historieżyciaapsy-
chobiografia,s.41).
72
W.Zajewski,Kontrowersjewokółbiografiihistorycznej,s.23.
73
W.RunyanMcKinley,Historieżyciaapsychobiografia,s.41-42.
74
Klasyfikacjanieobejmujegatunkówkrótkich,takichjaknotabiograficznaczybiogram,gdyż
podwzględemmerytorycznymsąoneskrótamiopracowańtypudokumentacyjnego(wrodzajustresz-
czeń),jakrównieżgatunkówtypukronikaczykalendarium,gdyżzewzględunaichzawartośćoraz
regułygatunkowezaliczasięjedomateriałówźródłowych,stanowiącychpodstawęprowadzeniabadań
biograficznych.
