Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.mAjowie
stokratycznymi,którewładałylicznymi,alestosunkowoniewielkimipaństewkami.
WrazzupadkiemhegemoniiMayapánMajowiedostalisiępodwpływyAzteków
iwkroczyliwostatniokresswojejcywilizacji,zwanypoklasycznympóźnym.Trwał
onwlatachok.1450-1546,azakończyłsięwrazzpodbojemterytorium,naktórym
zamieszkiwaliMajowie,przezHiszpanów.Jednakniektóremiasta-państwa,ukryte
wdżungliJukatanu,pozostałyniepodległe.Ostatnieznich-Tayasal,najeziorze
PeténItzáwdzisiejszejGwatemali,upadłodopierow1697r.
ImperiumMajówjestterminemtechnicznymokreślającymcałysystempaństw-
-miast,którełączyławspólnakultura.Majowieniebylispołeczeństwemscentrali-
zowanym,nieistniałażadnawładzaponadlokalna.Niektóremiastaokresamiuzy-
skiwałyprzewagęnadinnymi,przejmująchegemonięwrejonie,jakwprzypadku
ChichénItzálubMayapán.Strukturaspołecznabyławyjątkowoskomplikowana,
zróżnicowanadlakażdegopaństwa-miasta,choćwystępowałypewnecechywspól-
ne,wyróżniająceklasycznerozwarstwieniespołeczeństwa.
Naczelekażdegopaństwa-miastastałkról,częstoteżnajwyższykapłan,któ-
ryrządziłwspólniezkrólemalbosamodzielnie.Pozawładcąnajwyższąwarstwę
stanowiłaarystokracja.Należelidoniejkrólewscywasale,którzypierwotnieby-
waliwładcamipodległychterytoriów,apóźniej,składająchołdsilniejszemupań-
stwu-miastu,stawalisięwasalamitegoostatniego.Zarządcypodległychterytoriów
moglibyćteżmianowaniprzezwładcępaństwa-miastahegemona.Doarystokracji
należeliskrybowie,którzyopanowalitrudnąsztukępisaniaorazsprawowalinadzór
nadkalendarzamiiastronomią.Równieżdowódcywojskowizajmowaliuprzywile-
jowanąpozycję.Arystokracijakoludziemożnipraktykowalipoligynię,czyliwielo-
żeństwo.Mieliprzeciętnieodtrzechdosiedmiużon.
Dopierowokresiepoklasycznymwykształciłasięosobnakastakapłanów.Stan
kapłańskibyłrozwarstwionywewnętrznie.Najwyżejwhierarchiistaliwyżsikapła-
ni,następnieprorocy,zaśnajmniejszymiwzględamicieszylisięofiarnicyodpowie-
dzialnizaskładanieofiar.Wśródtychostatnichwyróżnialisięprzedewszystkim
nakom,czyliofiarnikwyrywającyofierzeserceorazchaak,któregorolapolegałana
trzymaniuciałaofiary.
Niżejwhierarchiispołecznejstalichłopi,rzemieślnicyikupcy.Najniższąwar-
stwęludnościstanowiliniewolnicy.Byłoichniewielu,rekrutowalisięprzeważnie
spośródjeńcówwojennychiczęstobyliprzeznaczaninaofiary.
GospodarkaMajówbyłaopartaprzedewszystkimnarolnictwie.Stosowanogłów-
niemetodęwypaleniskowąuprawyziemi,którapolegałanaspalaniulasulubpuszczy.
Zuzyskanegowtensposóbpopiołutworzononawózpoduprawę.Rzadziejwykorzy-
stywanometodęirygacyjną,czylinawadnianiepóluprawnych.Wśródnajważniej-
szychproduktówrolnychuprawianychprzezMajówmożnawyróżnić:kukurydzę,
fasolę,dynię,paprykichili.Uprawianobawełnęidrzewaowocowe,wśródnichpa-
paję,awokadoichlebowiec.Majowietrudnilisiętakżemyślistwem,rybołówstwem,
27
imPeriummAjów
STrukTurA
SPoŁecznA
ArySTokrAcjA
kAPŁAni
chŁoPi,
rzemieślnicy,
kuPcy,
niewolnicy
goSPodArkA
mAjów
