Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AMUNICJAIJEJELABORCJA
2.2.Ładunkimiotające
Napoczątkukilkusetletniejdrogirozwojubronistrzeleckiejjedynympowszech-
niestosowanymmateriałemmiotającymbyłprochczarny,zwanydymnym.Proch
czarnytomieszaninaazotanupotasu(ok.75%wagowych),siarki(ok.15%)iwęgla
drzewnego(ok.10%).Jakkolwieklataświetnościprochuczarnegoprzypadająna
okres,gdynieznanojeszczenabojówscalonych,towdrugiejpołowieXIXwieku,
anawetwpierwszychlatachwiekuXXprochtenstosowanorównieżwnabojach
zespolonych.Popularnedodziśnabojekalibru.38Specialbyłypierwotnieelabo-
rowanewłaśnieprochemczarnymiztegopowodupojemnośćłusekjestdużajak
naobecnestandardy.
Prochczarnymaspecyficznewłaściwości,któremusiznaćkażdy,ktogosto-
suje.Jesttomiotającymateriałwybuchowyostosunkowomałejmocy,alebardzo
łatwozapalasięodpłomienialubiskier.Precyzjajegodozowanianiejestzwykle
krytyczna.Pospaleniupozostawiadużąilośćosadówstałychosilniekorodujących
właściwościach,któreniezbytdobrzerozpuszczająsięwrozpuszczalnikachorga-
nicznych,dająsięnatomiastbardzoefektywnieusuwaćwodązmydłem.
Dlareloaderapodstawowymmateriałemmiotającymjestjednakprochbezdym-
ny.Jegogłównymskładnikiemjestnitroceluloza(azotancelulozy).Nitroceluloza
jestuplastycznianaróżnymirozpuszczalnikami,któresilniewpływająnawłaści-
wościproduktukońcowego.Zastosowanielotnychrozpuszczalników,takichjak
eterczyalkohole,prowadzidopowstaniaprochunitrocelulozowego(ang.single
basepowder),azastosowanietrudnolotnejnitroglicerynypozostającejwprochu
prowadzidopowstaniaprochunitroglicerynowego(ang.doublebasepowder).
Opróczskładnikówpodstawowychwprochustrzelniczymznajdująsięrównież
składnikimodyfikującejegowłaściwości,takiejakstabilizatorypoprawiające
trwałość,środkizwiększającewytrzymałośćmechanicznąizapobiegającepyleniu,
pokryciawpływającenaprędkośćpaleniasięziarenprochowych,dodatkizmniej-
szającebłyskpłomieniaidodatkiutrudniającegromadzeniesięładunkówelek-
trycznychnapowierzchniziarenprochu.
Dlacharakterystykiprochubardzoważnyjestkształtiwielkośćjegoziaren.Od-
powiednieukształtowanieziarnamożepowodowaćprogresywnespalanieładunku
-prochpalisięcorazintensywniej,lubpaleniedegresywne-intensywnośćpalenia
zmniejszasię.Ponieważprochbezdymnypalisięzawszepowierzchniowo,więc
oszybkościpaleniawdużymstopniudecydujewielkośćpowierzchniziarenpro-
chowych.Jeślipowierzchniatasięzmniejsza,comamiejscewprzypadkukształ-
tówsferycznych,cylindrycznychczypłytkowych,tonastępujespowolnienieprocesu
iprochmacharakterystykędegresywną.Jeśliziarnaprochumająkanalik,aze-
wnętrznapowierzchnia(zwyjątkiemkanalików)jestjeszczedodatkowopokryta
warstewkąutrudniającąpalenie,toprochmacharakterystykęprogresywną,gdyż
wmiaręwypalaniakanalikówpowiększasięichprzekrójiczynnapowierzchnia.
Podkoniecpalenia(gdyzostajeokoło25%niespalonegoziarna)strukturaziarna
ulegazazwyczajrozpadowiicharakterystykaprocesuzmieniasięnadegresywną.
Prochyocharakterzeprogresywnymlepiejnadająsiędobroniodługiejlufie,bonie
powodujągwałtownegowzrostuciśnieniawpierwszejfaziestrzału,ajednocześnie
