Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ROZDZIAŁ1zANATOMIAOGÓLNA
SYMETRIAIMETAMERIA
Symetria.Człowiekpodobniejakinnekręgowcemabudowędwubocznie
symetryczną.Płaszczyznaprzeprowadzonaprzezśrodekciała–wzdłuż
bruzdynagrzbiecieiprzezpępek–dzieliciałonapołowy,tzw.antyme-
ry,będącewzasadzielustrzanymodbiciem.Płaszczyznatanazywanajest
płaszczyznąpośrodkowąlubpłaszczyznąsymetrii.
Symetria,którawewczesnychfazachrozwojujestsilniewyrażona,
stopniowozmniejszasięwwynikudalszychprzekształceń.Dotyczytoza-
równonarządówwewnętrznychnieparzystych(wątrobapoprawejstro-
nie,aserceiśledzionapolewejstronie),jakiukształtowaniazewnętrzne-
go.Znaczenieasymetriiuzmysławiafakt,żeuczłowiekaprawapołowa
twarzyróżnisięznacznieodlewej,conadajetwarzycharakterystyczny
indywidualnywyraz.
Równieżzpunktuwidzeniaczynnościowegouczłowiekawystępuje
znacznaasymetria.Większośćludzijestpraworęczna,akierującarucha-
miprawychkończynlewapółkulamózgujestznaczniebardziejzwiązana
zmowąniżpółkulaprawa.
Metameriajestpowtarzaniemsiętejsamejlubpodobnejbudowy
wdługiej(uczłowiekapionowej)osiciała.Pojawiasięonawrozwoju
osobniczymzarodkawpostacipraczłonów(somitów).Wpóźniejszym
okresietenukładmetamerycznysięzaciera,aposzczególnesegmentyłą-
cząsięwwiększejednostki,tworząckościimięśnie.Pierwotnesegmen-
tynajlepiejzostajązachowanewobrębieścianklatkipiersiowej,gdzie
układmetamerycznymająkręgi,żebraorazmięśnie,nerwyinaczynia
międzyżebrowe.
ZMIENNOŚĆOSOBNICZA,ODMIANYANATOMICZNE
Porównującopisypodręcznikowezobserwacjaminazwłokachlubna
osobnikużywym,łatwozauważyć,żeniezawszesąonezgodne.Spo-
wodowanejesttoolbrzymiązmiennościąosobnicząbudowyczłowieka;
dotyczytownajwiększymstopniuprzebiegunaczyńinerwów.Wniniej-
szympodręcznikupodajemytylkoodmianystosunkowoczęsteimają-
ceistotneznaczeniewpraktyceklinicznej.Opisówodmianrzadszych,
omniejszymznaczeniupraktycznymnależyszukaćwobszerniejszych
podręcznikachtypuencyklopedycznego(wjęzykupolskim„Anatomia
człowieka”BochenkaiReichera).
