Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TKANKANABŁONKOWA
Tkankanabłonkowa(textusepithelialis),albokrócejnabłonek(epithelium),
jesttozespółkomórekułożonychściśleoboksiebie,spojonychniewielkąilością
substancjimiędzykomórkowej.Tworząoneciągłewarstwypokrywającepowierzch-
nięzewnętrznąciałaorazwyściełająjegojamy,naczyniaiprzewody.Skłonnośćdo
rozprzestrzenianiasiępowierzchniowegozachowujenabłonektakżewhodowli
tkankowejinvitrolNabłonekstanowiochronęprzedszkodliwymiwpływamioto-
czenia,bierzeudziałwewchłanianiusubstancjiztegośrodowiska(układtrawienny
ioddechowy)orazwydalaniuzbędnychproduktówprzemiany(nerki,płuca,skóra).
Komórkinabłonkagruczołowegowytwarzająiwydzielająenzymytrawienneihor-
mony.Wysocewyspecjalizowanekomórkinabłonkowewrażliwenapewnebodźce
wchodząwskładnarządówzmysłów.
Zgodniezpowyższymnabłonkimożnapodzielićna:nabłonkipowierzchowne,
nabłonkiwydzielnicze(gruczołowe)inabłonkizmysłowe.
Zewzględunakształtkomórekodróżniamynabłonkipłaskie(epitheliumpla-
num),nabłonkisześcienne(epitheliumcuboideum),nabłonkiwalcowate(epithelium
columnare)inabłonkimigawkowe(epitheliumciliatum).
Zewzględunaliczbęwarstw(rzędów)rozróżniamynabłonekjednowarstwowy
lubwielowarstwowy.
Nabłonekwielowarstwowypłaskipełnirolęochronną.Rogowaciejącynabło-
nekpłaskistanowipowierzchownąwarstwępowłokiwspólnej.
Nabłoneksześcienny(nazywanyczasembrukowymlubkostkowym)składasię
zkomóreksześciennychułożonychnapodobieństwokostekwbruku.Wtensposób
zbudowanesągruczoły,np.tarczyca,orazkanalikinerkowe.
Komórkinabłonkawalcowatego(cylindrycznego)mająkształtcylindryczny–
ichwysokośćprzekraczaznacznieichśrednicę.Nabłonekwalcowatystanowiwy-
ściółkębłonyśluzowejżołądkaijelit.
Nabłonekmigawkowymanawolnejpowierzchnidużekosmkiobdarzone
zdolnościąporuszaniasię,zwanerzęskami.Komórkirzęskowetworząwyściółkę
drógoddechowychorazjajowodu.Skoordynowaneruchypulsującerzęseknabłon-
kadrógoddechowychpowodująruchśluzuskierowanynazewnątrz,przyczyniając
siędousuwaniazdrógoddechowychdrobnychcząsteczekpyłu.Wjajowodzieruch
rzęsekkierujeuwolnionązjajowodukomórkęjajowądomacicy.
Komórkinabłonkagruczołowegoskupionewwiększezespołytworzągruczo-
ły.Mogąonemiećkształtpęcherzyków(gruczołypęcherzykowe)lubcewek(gru-
czołycewkowe),alboteżpostaćmieszaną(gruczołycewkowo-pęcherzykowe).
Większośćgruczołówmabudowęzrazikową–większelubmniejszeskupienia
nabłonkagruczołowegorozdzielonesątkankąłączną,wktórejprzebiegająprzewo-
dywyprowadzające.
Komórkigruczołowetworząceskupieniapozbawioneprzewodówwyprowadzają-
cychiuwalniająceswewydzielinybezpośredniodokrwinazywająsięgruczołamiwy-
dzielaniawewnętrznegoalbogruczołamidokrewnymi.
33
