Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
KsięgaIV
Dygresje
1.Przyjąłem6ludzijakostandardowągłębokośćmanipułu.Wefekciedaje
tofalangęgłębokąna15ludzi,bowiemtriariibylijedyniewpołowietakliczni,
jakpozostali.Możemytowywnioskowaćzestosunkukilkuliczb.Dokażdego
manipułuprzydzielono40lekkozbrojnych,którzynapotrzebymusztrytwo-
rzylitylneszeregi.Liczbyprawdopodobnieokreślonotak,byprzypełnejsile
niebyłoniepokrytychszeregów.Manipułytriariiniewątpliwiemiałytęsamą
głębokośćjakpozostałejednostki,atymsamymbyłyjedyniewpołowietak
szerokie,jakpozostałeipouszykowaniuwliniimiałybardzoznaczneinterwa-
ły.Tylkowtensposóbmoglispełniaćswojąfunkcję.Jeślibylibyuszykowani
jedyniena3ludziwgłąb,wówczasichwejściemiędzyprzednieszeregimiało-
bynikłąwartość,bowiemwwalcewręcztakapłytkalinianiemadośćsiłyby
utrzymaćszyk.Dużeprzerwywtrzecimeszelonieniemiałyszkodliwegowpły-
wunaefektywnośćformacji,bowiemwczasiepodejściadowódcymogliru-
szyćkumiejscom,gdziepojawiałysięwyrwy,zaśwchodzenieprincipeswlinię
hastatialbojeszczeniebyłokonieczne,albowłaśniemiałomiejsce.
Normalnaszerokośćmanipułówmusiałazatembyćtaka,abybyładzielni-
kiemtrzechliczb:120,60i40,zaśgłębokośćtaka,abybyładzielnikiem120
i60.Todajeszerokość20ludziwprzypadkuhoplitów(10wprzypadkutriarii)
igłębokość6ludzi,zaścałejfalangiwczęści18,wczęści12,codajeśrednią15
hoplitów29.Napotrzebymusztrylekkozbrojnistalinadwóchludziwgłąbza
obomamłodszymiliniamii4ludziwgłąbzatriarii,podwarunkiem,żeniezo-
stalicałkowiciewycofanispomiędzyhoplitów,anastępnieumieszczenizatria-
rii.Równieżmożliwakombinacja,biorącpoduwagęprzedmiotoweliczby,że
manipułhoplitówmógłbyćuszykowanyjedyniena3ludziwgłąbjestniemoż-
liwaobiektywnie,bowiemcałkowitagłębokośćfalangibyłabywówczaszbyt
mała,zaśmanipułbyłbyzbytszerokibywypełnićluki.
WprzypadkuGrekównormalnagłębokośćszykufalangizostałaprzyjętana
poziomie8szeregów.Wydajesięuderzające,żeRzymianieformowaliniemal
dwukrotniegłębszy.Niemniejostateczniejesttojedyniestandardowaforma-
cja,którąmożnabyłozmienićstosowniedopotrzeb.Dośćczęstoprzecieżczy-
tamy,żeGrecyformowalisięna12albonawetna25szeregów.Cowięcej,na-
leżywziąćpoduwagęinterwaływrzymskiejformacjibojowej.Wadągłębokiej
formacjijestoczywiściekrótkifrontpodatnynaoskrzydlenieiatakzflanki.
Niemniejrzymskaformacjazostaławydłużonadziękiinterwałomiwmiej-
scachgdzieprincipespodchodzilidopierwszejliniigłębokośćszykuspadałado
6ludzipókinajbliższymanipułtriariinieustawiłsięzanimi.Falangalegiono-
waośredniejgłębokości15ludzibyłabyzatempodobnadogreckiejmającej
10-12szeregów.
29Autoridzietunieconaskróty.Oczywiściechodzioto,żeczęść,gdziestałymanipułytriariimiała
głębokość18ludzi,zaśtamgdzieichniebyłojedynie12.Jesttootylemylące,żewrozdzialestale
używajakocałkowitejgłębokość15szeregów,czyliabstrakcyjnejśredniej(przyp.tłum.).
