Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wprowadzenie
powaniugoszkolnictwemrosyjskim(takzwanymiszkołamiludowymi,
zjęzykiemrosyjskimjakowykładowym).Najczęściejszkołyteprowadzili
duchowniprawosławni.NapodstawieDekretudlakantonistówŻydzimieli
byćtakżewodpowiednisposóbprzygotowanidowypełnianiaobowiązku
służbywojskowej,cookazałosięzakamuflowanymprocesemrusyfikacji.
Ponadtopowołanospecjalnegrupykantonistów,którychzadaniembyło
przygotowanieaktówewentualnejkonwersji
18(kanoniścimieliprzygoto-
wywaćdzieciżydowskiedoporzuceniaswejwiaryiprzyjęciachrztu)
19.
Pewnenadziejenapoprawępołożeniawiązanozewstąpieniemna
cesarskitronAleksandraII.Pierwszymetapemnadrodzedoemancy-
pacjiŻydówbyłoodwołanieprzeznowegocaraDekretudlakantonistów,
aprzygotowaniemnowychprawdlaŻydówzajęłasięspecjalniepowołana
komisja
20.Zrównanieprawludnościżydowskiejinieżydowskiejnatere-
nieImperiumdokonałosięporazpierwszywsferzeobowiązkusłużby
wojskowej.Carwspecjalnymmanifeściez26sierpnia1856rokuzrównał
wtymwzględzieprawaiobowiązkiŻydówichrześcijańskichpoddanych.
FriedrichBattenbergprzytaczatreśćtegomanifestu,ajestonotyleważ-
ny,żetopraktyczniepierwszyoficjalnydokumentcarskiwhistoriiRosji,
którymożebyćuznanyzadokumentemancypacyjny.Otonajistotniej-
szejegofragmenty:DNatchniętyżyczeniemułatwieniaŻydomobowiąz-
kusłużbywojskowejizlikwidowaniazwiązanychznimnieprzyjemności
rozkazujemy:1.Żydzimająwystawiaćswoichrekrutównatychsamych
zasadach,copozostałestany,główniespośródtychludzi,którzyniemają
stałegomiejscazamieszkaniainiewykonujążadnejproduktywnejpracy.
2.Żydowskichrekrutówobowiązujątesamekategoriewiekoweicechy,
corekrutówzinnychstanów.Niebędziesięwięcejdokonywaćpoboru
nieletnich”
21.Niemalironiąlosumożnanazwaćfakt,żepierwszydoku-
mentnadającyŻydomrówneprawazinnymimieszkańcamiRosjidoty-
czyłzrównaniaichpodwzględemokrutnegoobowiązkusłużbywojskowej,
którawówczesnychwarunkachtrwała25latipraktyczniedlapowołanego
oznaczaławyrok,ponieważtylkoniewielkiodsetekżołnierzytakąsłużbę
18F.Battenberg:ŻydziwEuropieł,s.312—314.
19L.Trepp:Żydzi.Naród,historia,religiał,s.83.
20DEineÄnderungbahntesichinden»Frühlingstagen«unterdemalsliberalbekan-
nten,ab1855regierendenZarenAlexanderII.(1818—1881).ErsetztegleichzuBeginn
seinerRegierungeineKommissionmitdemZielein,»sämtlicheinBezugaufdieJuden
bestehendenBestimmungen[zuüberprüfen],umsiedemallgemeinenZweckanzupassen,
diesesVolkindieangestammteBevölkerungeinzugliedern,soweitdersittlicheZustand
derJudendieserlaubt«.ErgebnisderBemühungenwarnamentlichdieAufebungderdi-
skriminierenden»Kantonistendekrete«von1856”.F.Battenberg:Judenemanzipationł,
s.30.
21Podajęzaibidem,s.328—329.
