Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.DziennikAbrahamaLewina[5]
37
mająwysłaćdoNiemiec.Łapanka,którejŻydzilękająsięwnocy,madotyczyćponoć
robotników-metalowców,którzyzapisalisiędopracywfabrykachpostroniearyjskiej,
aleniestawilisię.WogromnejfabryceRudzkiegowMińskuMaz[owieckim]
73
pracują
obecnietylkoBelgowieiFrancuzi
74
.
Hitleryzmoznaczaiwtejdziedzinienawrótdozamierzchłych,ponurychczasów
BabiloniiiAsyrii.Ionrównieżzamierzawyrwaćzkorzeniamicałenarodyiprzerzucić
jezjednegokrańcaEuropynadrugi,anawetzjednegokontynentunadrugi.
Gettosprawianaderwstrząsającewrażenieswąogromnąliczbąwychudzonych
iwybladłychtwarzy.Niektórzywyglądają,jakbyjużleżelikilkatygodniwgrobie.Są
onitakodrażający,żebudząwnasinstynktownedrżenie.Natledosłownieszkieletów
ludzkich,wśródpowszechnegomrokuiogólnejrozpaczy,wyzierającejzewszystkich
oczu,zoczuogromnejmasyszarychludzi,robiszokującewrażeniepewna,coprawda
mała,liczbadziewczynimłodychkobiet,któresąażnadtoeleganckoubrane.Nowe
kostiumy,ondulowaneitlenionewłosyładniezaczesane,jasnoupudrowanepoliczki
ipurpurowączerwieniąuszminkowanewargi-koląwprostwoczy.Chodzęulicą,
obserwujęchorobliwyluksusiwstydmiprzedsamymsobą.Sprawiająwrażenie,jakby
jedwabnestrojenaciągniętonaśmiertelnecałuny.Gonitwazabiżuterią,strojeniemsię
iładnymiubraniamijest,zdajesię,nasząnarodowąsłabością.Niebezpowoduwpin-
kasieSejmuCzterechZiem
75
iwinnychźródłachznajdująsięrozporządzeniaizakazy
dotyczącejedwabnychstrojówkobiecychibiżuterii.Zakazyteiograniczeniazostały
wydane,jakmisięzdaje,równieżwczasachwielkichwstrząsówinieszczęśćspada-
jącychnanasznaród,jaknaprzykładpomasakrachChmielnickiego
76
.Bolimnie,że
żydowskiekobietymajątakmałopoczuciaskromnościitaktu,coopisujesiępopol-
skujednymsłowem-numiar”
77
.Alewtakichobfitychwsmutekczasachjaktemożna
byoczekiwać,żesłabośćdostrojówizewnętrznejatrakcyjnościzostanieposkromiona
iodłożonanabok.
Jeszczewczasachpokojurzucałsięwoczyostrykontrastmiędzystrojamikobiet
wBerlinieiunas,wWarszawie.Tamprostotaiumiar,włosygładkozaczesane,przy-
krytesiateczką,iczysty,prostyubiór.Unaswprostprzeciwnie.Wszyscypamiętamy
olśniewającyluksusnawarszawskichulicach.Zrozumiałejest,żeniektórzyNiemcy,
nawetcilepsi,patrzązzadziwieniemnanaszewystrojonedamy.Cinajgorsi,naziści,nie-
nawidząnasdlategojeszczebardziej.Takczyinaczej,wedługmnie,jesttoniepożądane
73FabrykaprzedsiębiorstwainżynieryjnegoK.RudzkiiS-ka,założonegow1858r.iznanego
przedewszystkimzprodukcjimostów.Wczasieokupacjifabrykapracowałanapotrzebyarmii
niemieckiej,najejtereniemieściłsięobózdlajeńcówwojennych.
74Jeńcywojenni.
75SejmCzterechZiem-centralnyorgansamorząduŻydówKoronyKrólestwaPolskiego.Rzeczy-
pospolitejfunkcjonującywlatach1580-1764;pinkas-księga,wktórejumieszczanoinformacje
dotyczącedanejgminyżydowskiej.WiększośćdokumentówSejmuCzterechZiemniezachowała
się.Natentematzob.JakubGoldberg,AdamKaźmierczyk,Wstępw:SejmCzterechZiem.Źródła,
Warszawa2011,s.6-7.
76PowstanieChmielnickiego-powstanieKozakówzaporoskichichłopstwaruskiegoprzeciwko
magnateriiiszlachciepolskiejwlatach1648-1657.Wczasiepowstaniazamordowanokilkanaście
tysięcyŻydów.
77Wj.pol.alfabetemłac.
