Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Słowo„arystokracja”wywodzisięzjęzykastarogreckiego
ipowstałonaskutekpołączeniadwóchwyrazów:
áristos
—„najlepszy”,oraz
kratós
—„władza”,dlaoznaczenia
klasyspołecznejstanowiącejelitęsprawującąwładzę.
Termintenfunkcjonowałjeszczewstarożytności,
aczkolwiekdopierowczasachnowożytnychzyskał
znaczenie,zjakimkojarzymygoobecnie.Wówczas
towykształciłasięrozbudowana,hierarchicznastruktura
społecznaipojawiłysiędziedzicznetytuływrodzaju
książąt,baronów,hrabiówczyteżmargrabiów,ściśle
związanezesprawowanymiurzędami,własnością
ziemską,lennązależnościąodwładcy-suwerena,któremu
członkowiewarstwymożnowładczejwinnibyli
bezwarunkoweposłuszeństwo.Wartododać,żewszystkie
wymienionetytułybyłydziedziczne.
WPolsceproceskształtowaniasięarystokracji
przebiegałniecoinaczejniżwpozostałejczęściEuropy,
aelitęnaszegonaroduwpoczątkachformowaniasię
państwatworzyliczłonkowiedrużynksiążęcych,zczasem
przekształcającsięwrycerstwoutrzymującesięzziemi
nadanejprawemlennym.Wśredniowieczunajwyższym
książęcymurzędnikomprzysługiwałtytułcomesa,ale
—przeciwnieniżmiałotomiejscewpozostałych
europejskichkrajach—niebyłtotytułdziedziczny
inawetjeżelidanyurządpiastowałokilkapokoleń
jednegorodu,tonieprzechodziłonautomatyczniezojca
nasyna.Przejęcieurzęduorazzwiązanegoznimtytułu
każdorazowowiązałosięzkoniecznościąpotwierdzenia
tegofaktuprzezwładcę,aodXVstulecia—przez
parlament,czyliSejm.
Wzwiązkuztym,żewPolscewśródszlachtypanowała
zasadarównościszlacheckiej,wyrażającasię
wpowiedzeniu:„Szlachcicnazagrodziewolny
wojewodzie”,nigdyniewykształciłsięzwyczajnadawania
