Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wewnętrzne
Bezpieczeństwo
Polski
wlatach1989–2013
dokonanywWarszawie9września1951r.Martykabyłaktorem,prowadzącymradiowąau-
dycjępropagandowąijakotakibyłosobąpublicznieznaną.Zamachudokonaliczłonkowie
organizacjizbrojnejHKraj”,aśmierćMartykiiprocesyczłonkóworganizacjizostaływykorzy-
stanepropagandowoprzezwładze,zwłaszczażebyłtookresnapięciamiędzynarodowego,
wywołanegowojnąkoreańską.Ztegoteżpowodunależyzadaćpytanie,wjakimstopniu
czynówbyłaktemantykomunistycznegosprzeciwu,któryprzybrałformęzamachunazna-
negopropagandystę(awięcosobę,którejśmierć–aprzynajmniejzniknięciezantenytrud-
nobyłobyukryć),anailemiałatumiejsceprowokacjaaparatubezpieczeństwa.
Samaparatnależyocenićjakodziałającyskutecznie.Podziemieniepodległościowezo-
stałozdławionewciągutrzechlatodzakończeniawojny,pozostawiającjedynieHgrupy
przetrwania”istosunkowonielicznegrupykonspiracyjne.Strukturykontynuującewalkę
AKczyNSZzostałyrozbite.Innymisłowy–MinisterstwoBezpieczeństwaPublicznegoido-
radcyradzieccywykonalizadanie,któreprzerosłoGestapo,SDiAbwehrę.Jakiebyłytego
zasadniczepowody?Możnawskazaćkilkaczynników,któreprzyczyniłysiędorozbiciapol-
skiegopodziemiaantykomunistycznego.
MinisterstwoBezpieczeństwaPublicznegoipodległemuterenowe(wojewódzkie,po-
wiatowe,gminne)UrzędyBezpieczeństwaPublicznegobyłyaparatemrozbudowanym,na
wzórradziecki,łączącymfunkcjeHpolicjimyśli”,kontrwywiaduiwywiadu.Podlegałymu
–sprawującepodrzędną,wykonawcząipomocnicząfunkcję–MilicjaObywatelska46,Kor-
pusBezpieczeństwaWewnętrznego47iWojskaOchronyPograniczaorazwięziennictwo.
JedyniesprawyściśledotyczącewojskaiobronnościpodlegałyInformacjiWojskowej.Był
towięcaparatscentralizowanyistanowiącyorganizacyjnymonolit,wprzeciwieństwiedo
niemieckichorganizacji,rozbitychnaczęśćpolicyjnąiwojskową,trapionychwewnętrznymi
rozgrywkamiiwzajemnąrywalizacją.
KadryUrzęduBezpieczeństwastanowililudzie,którzywprzeciwieństwiedoniemiec-
kichsłużb,bylidoskonaleobeznanizpolskąspecyfikąiwarunkami48.Mimoproporcjonal-
nejnadreprezentacjiosóbpochodzeniażydowskiego,większośćliczebnąstanowiliPolacy,
stopniowozajmującystanowiskakierownicze.Byłotoprzeciwieństwosłużbniemieckich,
wktórychHgranatowąpolicję”zdegradowanodorolipomocniczejformacji,niecieszącej
sięzaufaniemokupanta.MBPdysponowałodziękitemudużymimożliwościamioperacyj-
nymi,zwłaszczawobecwcześniejszego(zokresuokupacjiniemieckiej)rozpoznaniapod-
ziemianiepodległościowegoprzezkomunistycznesłużbywywiadowczeiorganizacjekon-
spiracyjne.Niemożnaodmówićimzdolnościnietylkodogłębokiegorozpoznaniastruktur
podziemia,aletakżeumiejętnościprowadzeniagieroperacyjnychiprowokacji,dostopnia
umożliwiającegowkroczeniewobszarmiędzynarodowyistworzeniefikcyjnejorganizacji
konspiracyjnej(VkomendaWiN),celemgryoperacyjnejzamerykańskimisłużbamiwywia-
dowczymi49.Służbyteposługiwałysięczęstotorturamiipotrafiłyokrucieństwemprzewyż-
szyćGestapo–aleumiałytakżedziałaćpodstępem,oszustwem,prowokacją.
Wiadomowszakże,żezwłaszczawzakresiezwalczaniazbrojnegopodziemia,aparat
bezpieczeństwamusiałprzejśćczęściowąewolucję.Siływojskapoczątkowobyłynieefek-
20
