Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twórczośćliterackaipublicystyczna
|43
InaczejwyglądałynatomiastsalonySołtyków,Potockich,Chodkiewiczówalbogu-
takowskich,wktórychpojawiałysiękobiety.Toupodabniałojedosalonówparyskich,
niebyłyonetakżejużściśleliterackie.WocenieDeotymyjedynieTadeuszostwo
Mostowscywpałacuprzyul.Przejazdurządzaliwieczoryliterackie.Spotykałosię
unichTowarzystwoIksów(1815–1819),czylizespółliteratów(wtymdwiekobiety)
zajmującysiępisaniemgłośnychrecenzjiteatralnych,sygnowanychjedyniesymbo-
lemX.DoIksównależałKajetanKoźmian.
AndrzejedwardKoźmianzacząłuczestniczyćwżyciutowarzyskimstolicypo
ukończeniuliceum.Jakosiedemnastolatekbywałzojcemwnajznamienitszychwar-
szawskichsalonach–uks.namiestnikaJózefaZajączka,WincentegoKrasińskiego,
Zamoyskich,TadeuszaMostowskiego,AleksandrowejPotockiej,JanowejPotockiej,
MaksymilianowejJabłonowskiej,StanisławowejPotockiej,Czartoryskich.WPałacu
BłękitnymZamoyskich,doktóregowzimiezjeżdżałasięcałarodzinaCzartoryskich
zPuław,młodyKoźmianmiałpoznaćIzabelęCzartoryską,wtedyjużstaruszkę
149
.Pa-
wełPopielwswoichpamiętnikachpisał:flWWarszawiewjegodomu[MarcinBadeni]
spotkałemcotylkoówczesnaPolskamiałanajznakomitszego”
150
,m.in.bylitoKoźmian,
Niemcewicz,Osiński,Morawski,Staszic,którzyzbieralisięnaobiadwpiątkiflsławne
wcałejWarszawie”
.Popielzaznaczył,żedotychobiadówprzypuszczanomłodego
AndrzejaKoźmiana.flOpróczsprawbieżących,samskładosóbdopiątkowychnale-
żącychobiadówkażesiędomyślać,żeliteraturabyłabodajczynienajważniejszym
przedmiotemrozmów.Zaczęłasięwłaśniewalkamiędzyklasykamiaromantykami.
Mickiewiczpierwszeswojebyłwydałballady,aByronzawracałgłowy.Naukajęzyka
niemieckiegoiangielskiegoupowszechniłasię,czytanoSzekspira,Schillera,goethego,
czytanoiSchleglów”151.AndrzejKoźmianbyłjednymznielicznychmłodych,obok
synap.ZamoyskiejileonaSapiehy,któryuczęszczałnaspotkaniadoBadeniego.
Romantyzmjakopierwszywkroczyłdoliteraturyisztukiwsposóbprzełomowy,
watmosferzesporuikonfliktupokoleń,wktórymszłotakżeoideemoralne,społeczne
ipolityczne
152
.OsobliwościątegosporuwPolscebyłoto,żeatakowaliniemłodzi,asta-
rzy,gwałtowniereagującynasprzeciwmłodychwobecpolitycznychideipoprzedniego
pokolenia,atymsamychdążącychdozagładywypracowanegoprzezlataładu.Wwal-
149f.germanpodaje,żeKoźmianpoznałwPałacuBłękitnym,gdzienazimęzjeżdżałarodzina
Czartoryskich,IzabelęCzartoryską,wtedyjużstaruszkę.Mylisięjednak,gdyżKoźmianpoznałksięż-
nęwcześniej,będącjeszczedzieckiem.Pozatym,KoźmianowiebylibliskimisąsiadamiCzartoryskich
ijestmałoprawdopodobne,abyKajetanKoźmianniebywałtamrazemzsynemlubnieprzedstawił
gopodczaspobytówwWarszawie.f.german,op.cit.,s.169.
150P
151Ibidem,s.20.
.Popiel,op.cit.,s.16.
152Zob.także:g.Królikiewicz,Romantyzm,[w:]Okresyliterackie,podred.J.Majdy,Warszawa
1983;D.Siwicka,Romantyzm1822-1863,Warszawa1995;WitkowskaA.,PrzybylskiR.,Romantyzm.
Warszawa2003.
