Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MonikaProszak,AnnaŻymełka
Boskaradośćpowtórzenia1:
postawienieproblemu
Ponownienarodziszsięwjakimśłonie,ponownieukształtujesiętwójszkie-
let,ponownietrafitawłaśniestronicadotychsamychtwoichrąk,ponownie
przemierzyszwszystkiegodzinyażdogodzinytwejniepojętejśmierci.
J.L.Borges2
SformułowanieideiwiecznegopowrotudokonaneprzezJorgeLuisaBorgesa
w1934rokuwydobywainspirującąsiłętejmyśli,arównocześnieuwypukla
jejprzenikliwyidojmującycharakter.Uświadomieniesobiemożliwościtakie-
gopowtórzeniaprowadzićmożedozakwestionowaniaoczywistościnaszego
trwaniawczasie,wyobcowujenasznassamych.ChoćsamBorgeswswoich
esejachpodjąłpróbęrefutacjiideiwwykładnifizykalnej,awięcniebadałjej
całokształtu,byłjednakjednymzpierwszych,którzyprzyczynilisiędopod-
jęciakwestiiznaczeniaideiwiecznegopowrotudlacałejfilozofiiFryderyka
Nietzschego.Dolattrzydziestychowaideabyłazwyklepomijana–trakto-
wanoją,jakpiszeMartinHeidegger,jakonniedowiedzionąiniedowodliwą
1PierwszaczęśćtytułucałejmonografiiininiejszegotekstupochodzizksiążkiCzłowiekwo-
beclosuHannyBuczyńskiej-Garewicz(zob.tejże,Człowiekwobeclosu,Universitas,Kraków2010,
s.127).ZdaniemBuczyńskiej-Garewicznamyślowiecznympowrociemożnazareagowaćdwojako:
albonzgrzytaniemzębami”zwściekłości,costanowiwyrazpostawynihilistycznejinegacjirzeczy-
wistości,albonboskąradościąpowtórzenia”,któraświadczyoafirmacjirzeczywistościiwiecznego
powracanialosu.
2J.L.Borges,Doktrynacykli,[w:]Historiawieczności,przeł.A.Elbanowski,PrószyńskiiSpół-
ka,Warszawa1995,s.66.
9
