Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Wybraneteoriesocjologicznewyjaśniająceagresjęiprzemoc
39
naukowejakRobertM.MacIver,iRobertK.Merton.Teoriatadoskonalenadaje
siędoanalizywspółczesnegospołeczeństwa.Terminanomiaopisujebraknorm
społecznych(ang.normlessness)113.oznaczarozpadwięzispołecznychmiędzy
jednostkąispołecznością,wktórejfunkcjonuje.owopojęciezostałospopula-
ryzowaneprzezfrancuskiegosocjologaEmilaDurkheimawewpływowejksiążce
Lesuicide.Durkheimzapożyczyłsłowoanomiazdziełfrancuskiegofilozofa
Jean-MarieGuyau.Durkheimopisujeanomięjakonbrakreguł”
,ndezorganizację”
.
Anomiaokreślastanspołeczeństwaistanświadomościjednostek
114.Wpierw-
szymprzypadkumówionaokondycjisystemunormizasadkierującychżyciem
zbiorowym.Jejistnienieświadczyozachwianiusystemuregulującegorelacje
międzyludzkieiobrakujednoznacznieokreślonychreguł,respektowanychprzez
ogółistanowiącychpunktodniesieniawdziałaniach.Wdrugimprzypadku,ano-
miąokreślasięstanświadomościjednostki,działającejnapodstawieinstynktów,
mającejnauwadzewyłączniesamąsiebie,niepodporządkowującejsięwymogom
ioczekiwaniomspołecznym.Tenbehawioralnywymiarmakonsekwencjewsta-
nieducha.Jednostkagubiwięzywspólnotowe,tracipoczucieprzynależności.
Wtakichwarunkachdoznajecierpienia,cowefekcieprowadzidozagubienia,
aostateczniedosamozatracenia115.
Każdaspołecznośćwytwarzawłaściwysobiesystemnormatywny116.Szkoła
jestpierwsząinstytucją,któradziałanazasadachzobiektywizowanych,sformali-
zowanychiobejmującychwmiaręjednolitymukłademsiłwychowawczychogół
populacjiwwiekunajbardziejpodatnymnakształtowanieformacjispołecznej.
Jakwynikazbadań,świadomośćuczniówdotyczącaistnieniaczytelnychreguł
postępowaniawśrodowiskuszkolnymniejestpowszechna
117.Występujezatem
swoistyparadoks,środowisko,którezzałożeniamaprzyczyniaćsiędokształto-
waniazdolnościjednostekdofunkcjonowaniawspołeczeństwiepodporządko-
wanymsystemowiregulującemuzasady,nieodwołujesiędopraktyksocjaliza-
cyjnych,którepozwalająnabyćtezdolnościwsposóbnajpewniejszy.Zbadań
wyraźniewynika,szkołaniedysponujesilnymsystememnorm,azatemnie
odwołujesiędopodstawowegosystemuwychowawczego,którypozwalałbyre-
alizowaćwzmiankowanecele118.
Teoriaanomiizakłada,dewiacjespołecznewzachowaniupowstająwwy-
nikupróbydopasowaniasięjednostkidofunkcjonującychwspołeczeństwie
niejednoznacznychbądźsprzecznychnorm.Zgodniezteoriąanomiiszkolnej,
113J.Gerber,L.Macionis:Sociology.Toronto,PearsonCanada,2010,s.97.
114E.Durkheim:Suicide.NewYork,FreePress,1979,s.257.
115Idem:TheDivisionofLabourinSociety.NewYork,FreePress,1997.
116Idem:Opodzialepracyspołecznej.Przeł.K.Wakar.Warszawa,WydawnictwoNaukowe
PWN,1999,s.137-141.
117M.Zemło:Szkoławstanieanomii.Raport.Białystok,UrządMiejskiwBiałymstokuWydział
SprawSpołecznych,2006,s.22-24.
118Ibidem,s.23.