Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
radycjarodowabyłajednymzfundamentówświadomościśrodowi-
skowejszlachty.Defactoszlachectwomożnawiązaćzdziedzicze-
niempamięci.Historiarodzinyłączyłaprzeszłośćzteraźniejszością,
spełniałafunkcjępamięcikulturowej(tradycji)ikomunikatywnej,
czylimałosformalizowanegorejestruwspomnieńkolejnychgene-
racjizjednejstrony,zdrugiej–funkcjęwzorusłużącegobudowaniuznacze-
niaiprestiżurodziny,niekoniecznieliczącegosięzprawdąhistoryczną1.Zna-
jomośćgenealogiiipowiązańrodzinnychwydawałasięrękojmiąprawdziwej
przynależnościdostanuszlacheckiego2,ajeszczewczasachprzedrozbiorowych
umożliwiaławieleregulacjiwzakresieprawamałżeńskiegoispadkowego,które
mogłoobejmowaćkrewnychażdoósmegopokolenia3.Oczywiściewcentrum
opowieściszlacheckichrodzinznajdujesięgenealogia,czyliwywódprzodków.
Wielenapisanooszlacheckimmitomaństwie,którewiązałosięzprzekona-
niem,żeimstarszyjestród,tymwiększajego„szlachetność”,tymwiększejego
prawodogórowanianadinnymirodzinami4.Samfaktznajomościrodowodu
1J.Assmann,Pamięćkulturowa.Pismo,zapamiętywanieipolitycznatożsamośćwcywilizacjach
starożytnych,tłum.A.Kryczyńska-Pham,wstępired.R.Traba,Warszawa2008,s.64-81.
2WRzeczpospolitejnieistniałainstytucjaheroldii.Fałszywiszlachcicekompromitowalisię
brakiemznajomościkoneksjirodzinnych,anikimtakniegardzono,jaksamozwańcamiwstanie
szlacheckim.ŚwiadczyotymcierpkitonLiberChamorum(videm.in.J.S.Bystroń,Dziejeobyczajów
wdawnejPolsce.WiekXVI-XVIII,Warszawa[1934],s.190-191).EwaFelińskatakopisywałastosunki
sąsiedzkieitowarzyskieopartenapoczątkuXIXnasilnychwięzachkrwi:
[...]jaksiętamnazywamążaspanny?[...]Feliński,dousługpanisędzinej.[...]–Ktosłyszałta-
kienazwisko?JakżyjęniesłyszałamożadnychFelińskich.–Możejestokolica,powiedziałam,gdzie
znająjegonazwiskorówniejaktuSzemeszów.
E.Felińska,Pamiętnikizżycia,t.1,Wilno1858,s.22.
3T
.Zielińska,Magnateriapolskaepokisaskiej,Wrocław–Warszawa–Kraków1977,s.140-141.
4Podobnenadawanieznaczeniaswojemupochodzeniumożnazaobserwowaćwróżnychkul-
17
