Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HISTORIAIPAMIĘĆZBIOROWA
zbiorową,dośćszybkopowstałakoniecznośćichwyodrębnienia
iautonomicznegoanalizowaniazewzględunaujawniającąsię
swoistośćobrazówminionychczasówwświadomościpotocznej.
Badaniestopniaichzgodnościzustalonąprzezhistorykówprawdą
okazałosięmałociekawe,natomiastfascynującestałosiępytanie,
dlaczegowdanymmomencieobrazytesątakieanieinneijakie
funkcjespołecznepełnią.Podobnespojrzenienapamięćzbiorową
występujeuamerykańskiegoantropologaDavidaThelena,który
stwierdza:„podstawowymproblememniejest,wjakiejmierzeto,
cosiępamięta,zgodnejestztym,cobyłokiedyś,aleto,dlaczego
historyczniaktorzykonstruująswojąpamięćwtakianieinnyspo-
sób”(Thelen1990,s.XV).
Dwapunktywidzenia:socjologicznyiscjentystyczno-histo-
ryczny,starłysięnakonferencjinaukowejw1985roku,zatytułowa-
nej„Świadomośćhistorycznajakoprzedmiotbadańhistorycznych,
socjologicznychihistoryczno-dydaktycznych”.Zreferatamiprezen-
tującymirezultatybadańwystąpilimiędzyinnymisocjolodzyPiotr
KwiatkowskiiAndrzejSzpociński,atakżehistorycy,wtymJanusz
Rulke,zajmującysięszkolnąedukacjąhistoryczną,dlaktórego
głównyproblembadawczystanowiłoto,wjakimstopniuuczniowie
przyswajająprzekazywaneimtreści.Porozumieniebyłotrudne.
WdyskusjiAndrzejSzpocińskimówił:„Historycyprzekonanisą
(...)żepostawywobecprzeszłości,ocenyzdarzeńipostacihisto-
rycznych,kształtowanesąprzedewszystkimprzeznichsamych.
Socjologsceptycznieustosunkowujesiędotegozałożenia.Wie
ondobrze,żesytuacjaegzystencjalnajednostekigrupspołecz-
nych,ichskomplikowanerelacjepersonalneispołecznewsposób
decydującykształtująopinieipostawywobecprzeszłości”(1985,
s.156).
Doświadczeniawyniesionezbadańsocjologicznychpozwalają
zgodzićsięzgłoszonąprzezhistorykówteząomitologizacjiprze-
szłościwpamięcizbiorowej,alejedyniepodwarunkieminnegoniż
potoczne,antropologicznegorozumieniamitu.Niejakoopowieści
zmyślonejifałszywej,alejakoopowieściosymbolicznymznacze-
niu.Toprawda,żewpamięcizbiorowejdokonujesięmitologiza-
cjaprzeszłości1,polegaonajednaknienajejfałszowaniu,leczna
1WięcejotymwrozdzialeMitimitoligizacjaprzeszłościwpamięcizbiorowej.
23
