Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekWojnicki
wyborcze),jakiprawokandydowania(tzw.bierneprawowyborcze)przysługuje
wszystkimobywatelompaństwa(jedyneograniczeniewprzedmiotowymzakre-
siestanowiobowiązującycenzuswiekugłosującegoikandydata).
Równośćwprocesiewyborczymmadwapodstawoweznaczenia-formal-
neimaterialne.Pierwszejestdefiniowanejakoprzestrzeganiezasady,żekażdy
obywatelmajedengłos.Wszyscyobywatelebiorąudziałwelekcjipowszechnej
natychsamychzasadach.Drugieznaczeniewyrażasięwsłowach,iżnwagagło-
su”wkażdymokręguwyborczymjestjednakowa.Abyuzyskaćmandatdepu-
towanegolubradnego,wkażdymokręguwyborczymnależyuzyskaćpodobną
liczbęgłosów,tzw.normęprzedstawicielską.
Tajnośćzkoleioznaczaprzestrzeganiezasadyanonimowościgłosowania,co
niepozwalaustalić,ktojakioddałgłos(tzw.tajemnicagłosowania).Podmioty,
któreorganizująwybory,sązobowiązanedozapewnieniawyborcomwarunków
umożliwiającychzachowanietajemnicyichosobistejdecyzji(np.kotary,kabiny
dogłosowania)6.
Zasadaglobalnościjestrozumianajakorozszerzenieformułypowszechno-
ściirówności.Oznaczato,żedoudziałuwelekcjidopuszczasięnarównych
prawachwszystkichobywateliorazgrupyobywateli(formalneinieformalne).
Jedyneograniczeniawprzedmiotowymzakresie,pozawcześniejwymieniony-
mi(cenzuswieku),odnosząsiędoosóbpozbawionychprawomocnymwyro-
kiemprawpublicznychorazosóbubezwłasnowolnionychzpowoduchoroby
psychicznejpoorzeczeniusądowym.
Konkurencyjnośćmożebyćrozumianadwojako.Popierwsze-jakozapew-
nieniewyborcomfaktycznegowyborupodczasgłosowania,czylikierowaniesię
zasadąwysuwaniadoobsadzeniajednegomandatuprzynajmniejdwóchkandy-
datów.Panujebowiempowszechnaopinia,iżwyborytylkowtedymająsens,
gdyistniejerzeczywistarywalizacjapomiędzykandydatamiiorganizacjami
społeczno-politycznymi(przedewszystkimpartiamipolitycznymiiichkoali-
cjami).Wdrugimznaczeniukonkurencyjnośćelekcjipoleganajednakowych
prawachupowszechnianiaswoichpoglądówiprogramówwyborczych,zwłasz-
czawmediachpublicznych.
Okresowośćwyborówoznacza,żeelekcjapowinnabyćprzeprowadzana
regularnie,zgodniezdługościąkadencjipełnieniaokreślonychurzędówpań-
stwowychisamorządowych(prezydent,wójt,burmistrz,przewodniczącyregio-
nu)lubtrwaniamandatuprzedstawicielskiego(deputowany,radny).Zazwyczaj
kadencjeparlamentarnewynosząoddwóchlat(IzbaDeputowanychwUSA),
poprzezczterylata(SejmwPolsce,BundestagwNiemczech,KortezywHi-
szpanii),dosześciulat(SenatwUSA,FrancjiczyRepubliceCzeskiej).Zkolei
6A.Żukowski,Systemywyborcze-wprowadzenie,WydawnictwoWyższejSzkołyPe-
dagogicznej,Olsztyn1998,s.21.
18
