Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
20
AleksanderWojciechMikołajczak,RafałDymczyk
wschódodŁabypozostaływtylezauprzemysłowionąikapitalistycznąEuropą
Zachodnią22.Skutkowałotofeudalnymzapóźnieniemregionu,potęgowanym
jeszczedominacjąreligiikatolickiej,którawprzeciwieństwiedoprotestantyzmu
naZachodzieniesprzyjałabogaceniusięirozwojowigospodarki.Niebezznacze-
niabyłotakżeito,żewXIXiXXw.państwaEuropyŚrodkowejutraciływłasną
suwerenność,pozostającpodpanowaniemNiemiec,RosjilubCesarstwaAustro-
węgierskiego,apotemwjarzmiekomunizmu.DopieroXXIw.przyniósłrady-
kalnązmianętejsytuacji,cowiązałosięzprzystąpieniemdoUniiEuropejskiej.
PozwoliłotoEuropieŚrodkowejszybkonadrabiaćzaległości.Doprowadziłotodo
uprzemysłowieniaregionu,rozwojukapitalizmu,atakżedemokratyzacjistosun-
kówspołecznych.
EuropaŚrodkowawprzybliżeniu
PowyższesyntetyczneujęcieformatującychEuropęŚrodkowąpodziałów,cho-
ciażwciążniewpełniukazujeistotętworzeniasięjejarchetypicznejtożsamości,
towytyczaprzynajmniejperspektywędomigawkowegochociażprzedstawienia
niektórychfaktówiwskaźników,obrazującychwkładregionudoświatowegodzie-
dzictwacywilizacji.Wydajesiębowiempożyteczne,byprzedprzystąpieniemdo
analizygłębszychduchowychsił,którewpływałynakształtowaniesięśrodkowo-
europejskiejtożsamości,spróbowaćprzybliżyćzewnętrzneprzejawyirezultatyich
oddziaływania.Zpowodupowierzchownościoglądu,zabiegtakimożejednakbyć
metodologicznieryzykowny,alesądzimy,żedopełniwjakiejśmierzeobrazwyła-
niającysięzpoprzednichrozważań.
Nieulegabowiemwątpliwości,żewielokierunkowośćwektorówsiłprzezwieki
formującychkształttegoregionuEuropy,doprowadziławkońcudopowstaniana
tymobszarzewyjątkowozróżnicowanejioryginalnejkultury23.Jejdziedzictwem
sądziełapochodzącychztegoobszaruuczonych,wynalazcówiartystów,atak-
żezabytkiwpisanedziśnaListęŚwiatowegoDziedzictwaLudzkościUNESCO.
Zlicznegogronawybitnychtwórcówwymieńmywięcchoćbykilkunajbardziej
znanych.Sąwśródnichgenialnyastronom,MikołajKopernik(1473-1543),dwu-
krotnalaureatkaNagrodyNobla,MariaSkłodowska-Curie(1867-1934),Andy
22Zob.P.Wandycz,CenaWolności.HistoriaEuropyŚrodkowo-Wschodniejodśredniowieczado
współczesności,Kraków1995.
23Zob.znakomiteinowatorskieopracowanietentemat:S.Škrabec,Geografiawyobrażona.
KoncepcjaEuropyŚrodkowejwXXwieku,Kraków2014.
