Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
okolicznościdysputy,prawdopodobnieautorstwaLasCasasa,stresz-
czeniaSoto,odpowiedziSepúlvedynazarzutyorazreplikLasCasasa6l
Konteksthistorycznydysputy
DysputawValladolidniebyła,oczywiście,zawieszonawteoretycznej
próżnilPrzeciwnie,uznaćjąmożnazaswoistezwieńczeniewielolet-
niejdyskusjinatematprawaHiszpanówdoprzebywaniawAmeryce,
dokonywaniajejpodbojuorazrelacji,jakiesąlubpowinnybyć
zawiązywanezmieszkańcamiNowegoŚwiatalZarównoLasCasas,jak
iSepúlvedakorzystajązutartegojużwpewnymstopniuwzorca,określa-
jącegogłównezagadnienia,zktórymiobydwajmusielisięzmierzyć,
atakżedostarczającegoargumentówiautorytetównapoparcieichtezl
Dyskusjatazaczęłasiębowiemjużw1511rokuwrazzwystąpie-
niemdominikaninaAntoniadeMontesinos,którywrewolucyj-
nymkazaniuwygłoszonymwprzededniuświątBożegoNarodzenia
zadałkilka,zdawałobysię,prostychpytań:nCzyżniesąoniludźmi?
Czyniemająrozumnychdusz?Czyniepowinniściemiłowaćich
jaksiebiesamych?Niepojmujecietego?Nieodczuwacie?Czyżby-
ściepogrążylisięwgłębinachletargicznegosnu?Bądźciepewni,
żewstanie,wktórypopadliście,niewiększemacieszansenazbawie-
nieniżMaurowiealboTurkowie,którzynieznająiznaćniechcą
wiarywJezusaChrystusa”7lPotępiałonjednocześniewszystkich
Hiszpanów,którzynieprzestrzegaliwstosunkudoIndiannorm
moralnościchrześcijańskiejlJakpodkreślaP
lV
lDlCarro,przedtym
wystąpieniemdebatanatematkonkwistywzasadzieniemiałamiejsca,
aprawopodbojuopieranopopierwszenaprawieodkrywcy,podrugie
zaśnabullachAleksandraVI,będącychwistocieaktemdonacjinarzecz
6
Należyzaznaczyć,iżwydrukowanytekstreplikróżnisięwjednymwypadku
odwersjiwygłoszonejwtrakciedebaty–chodziotekstreplikidwunastej,którazosta-
łaznacznieposzerzonaizradykalizowanawswojejwymowie(zoblV
lAbrilCastelló,
LabipolarizaciónSepúlveda‑LasCasasysusconsecuencias:larevolucióndeladuode‑
cimaréplica,w:LaéticaenlaconquistadeAméricalFranciscodeVitoriaylaEscuela
deSalamanca,Madrid1984)l
7
BldeLasCasas,HistoriadelasIndias,tl3,liblIII,capl4,edl,prólogoynotas
deAlSaint-Lu,Ayacucho1986,sl14l
V
