Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaJędrychowska:Jakratowaćsłowo...
Najmniejboznanąrzecząlubznanąnajbłędniej,
BywasłowoNałógjecodziennypodrzędni
Irozlewajakwodętakżeniemachwili
Naglobie,wktórejnicbyludzieniemówili.
[...]
Igdywciążwszyscymówią,małoktosięspyta,
JakiteżjestCELSŁOWA...jak?Słowosięczyta
Wsobiesamym[...]24.
39
Słowo,bymogłobyćsłyszalnewpotokuzalewającychnassłów,musi
byćwjakiśsposóbwyeksponowane.WkaligramowymwierszuHavlanie-
zapisanaprzestrzeńpozwalazaistniećpojedynczemusłowu.Wszumie
komunikacyjnymtakąsamąmożliwośćstwarzaniezbędnacisza.Wów-
czasdopierosłowonabieraznaczeniaiwartości.Niejesttowniosekdo
końcaniepodważalny.Czywyeksponowane,toprawda,alejednocześnie
otoczoneczywręczosaczonenadmiaremsłówsłowo(człowiek),majesz-
czedośćsiły,byznaczyćwwydzielonejmujasnejprzestrzeniswobo-
dy25?Zmyśląomałychodbiorcach(iostudentach)pozostańmyjednak
przyoptymistycznejwersjiprzesłaniategoniezwykłegotekstu.
Niebędzieprzytym,jaksądzę,nadużyciemtwierdzenie,problemy
wynikającezwierszaVaclavaHavla,którytowierszwpierwszejchwili
możebyćpotraktowanyjakopoprostuprzekornazabawatypograficzna,
mająswójniekwestionowanyciężargatunkowy.Możnajesytuowaćza-
równowkręgufilozofiijęzyka,etykijęzykowej,jakifilozofiiczłowieka
orazaksjologii.Tekststawiabowiemzasadniczepytania:cojestważniej-
szesłowaczysłowo,tłumczyjednostka,szkołaczykażdyuczeń,coro-
bić,byprzytłaczającawielośćnietłumiłaindywidualności?
Podsumujmy.Przekonanieomożliwościachbudowaniadziecięcej
wrażliwościsemantyczno-aksjologicznejwywodzisięzobserwacjiproce-
sówedukacyjnych,nastawionychnaantropologicznietraktowanesłowo,
wjegokreacyjnej,fonicznej,semantycznejmocy.Dlategotakważnyjest
dobórstosownejlektury.Dziękiniejdzieckoodkrywawsobiepotrzebę
dociekań,m.in.tego,jakjęzykartystówprzedstawiaiwaloryzujerzeczy-
wistość.Wartozauważyćponadto,żewtytułowympytaniuniniejszego
szkicuukrytajestteżteza:słowutrzebanieustanniespieszyćnaratunek,
24C.K.NORWID:Pismawszystkie.Oprac.J.W.GOMULICKI.T.3:Poematy.Warszawa
1971—1976,s.565.
25Otogłosjednegozestudentów:nCzytelniknapierwszyrzutokadostrzeżewpotoku
nicnieznaczącejwypowiedziodrębność»słowa«.Zdawaćsięmoże,żesłowotojestlepsze
odreszty,żemawiększąmoc,siłęiznaczenie.[...]Jestonootoczoneprzezbezsensowny
natłokwypowiedzizewszystkichstron,wyodrębniasięjedynieprzezswójwygląd,jednak
wtejsytuacjipołożenieniedajemupraktycznieżadnejmożliwościdziałania.Dwuznacz-
nośćtegotekstumusibyćcelowa".