Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Iwojnaświatowa
plebiscytowy
.Polsceprzyznano29%teryto-
riumzamieszkałegoprzez46%ludności.Był
tojednakterenwyjątkowowartościowypod
względemekonomicznym,ważnydlabu-
dującegosięmłodegopaństwapolskiego162.
dopoważnegoniedoborukadrmedycznych
wcywilnychszpitalach.Wykorzystywano
dopracyrównieżjeńców:lekarzyipersonel
niższy
.Sokołowskiwspominał:notrzymałem
przydziałdo2DywizjiLegionówwcharak-
terzelekarzapułkowegoipowalkachofen-
sywnychorazpozajęciuMińskaLitewskiego
objąłemtamSzpitalCzerwonegoKrzyża167
ijednocześnieoddziałchirurgicznyszpita-
la.ByłtoszpitalprzejętypoRosjanach;był
dobrzewyposażony
,boRosjaniepozosta-
wiligowrazzrannymiiswoimichirurgami
orazpersonelempielęgniarskim”168.Wswo-
ichwspomnieniachprzypominałrównież
dyskusję,jakatoczyłasięwtamtymczasie
osposobachleczeniaranpostrzałowych
brzucha,ościerającychsięwyznawcach
szkołyfrancuskiejpostulującejkonieczność
wczesnegooperowaniazezwolennikamime-
todyzachowawczej.Sambyłzwolennikiem
wczesnegoleczeniaoperacyjnego,zwyłą-
czeniemtychrannych,uktórychwwyniku
opóźnionegotransportudoszłodoograni-
czeniaiotorbieniaogniskazakażenia169.
Wczasierozpoczętej25kwietnia1920r.
operacjiukraińskiej,częstozwanejnwyprawą
kijowską”,sanitariatwojskowyspotykałsię
zeszczególnieniekorzystnymiwarunkami
terenowymi,klimatycznymi,komunikacyj-
nymi
oraz
sanitarno-epidemiologicznymi.
Rozprzestrzenianiusięchoróbzakaźnych
sprzyjałybieda,złystansanitarnymiaste-
czekiwsiorazniskipoziomhigienymiejsco-
wejludności.Szerzyłysięgrypanhiszpanka”
idurplamisty
,którenieomijaływojska,jego
służbsanitarnych,wtymlekarzy170.Szybki
marszpolskichjednostekbojowychoddalał
linięfrontuodszpitalipolowych.Ewaku-
acjęrannychutrudniałyzłystandróg,rzad-
kasiećkolejowa,brakiśrodkówtransportu
Wojnapolsko-bolszewicka
Poopuszczeniuprzezwojskaniemieckiete-
renówpołożonychnawschódodBugupoja-
wiłysiętamwojskapolskieisowieckie,któ-
restarciempodBereząKartuską14lutego
1919r.rozpoczęłyniewypowiedzianąwojnę
polsko-bolszewicką.
Wpolskimwojsku,kształtującymsięna
podstawieregulaminówtrzechzaborczychar-
mii,wzbogaconychdoświadczeniamiwynie-
sionymizwalkoniepodległość163,należytą
uwagępoświęconosłużbommedycznym.In-
strukcjasanitarnazobowiązywaładoużycia
wszelkichsposobóworganizacyjnychiśrod-
kówtransportuumożliwiającychjaknajszyb-
sząewakuacjęrannychichorych.Jednostki,
odkompaniiwzwyż,otrzymałyprawodore-
kwizycjipodwódniezbędnychdoewakuacji
rannychichorych.Szpitalepolowemiałybyć
takrozmieszczone,bytransportrannychzli-
niifrontuodbywałsięszybkoisprawnie164.
Nasilającesiędziałaniabojowespowodo-
wały
,żewiosną1919r.rozpoczętopobórdo
WojskaPolskiegolekarzy
,którzynieosiągnęli
43.rokużycia165.Zaspokoiłototylkoczęścio-
wopotrzebyarmii,dlategowmarcu1920r.
wprowadzonoobowiązekświadczeńwojsko-
wychdlawszystkichlekarzyorazmedyków
potrzechlatachstudiówuniwersyteckich,
felczerów,dezynfektorów,sanitariuszyipie-
lęgniarzy
,wwiekuod17do50lat166.Przepi-
sytewwielumiejscowościachdoprowadziły
32
162C.Brzoza,Polskawczasachniepodległości,s.22–25.
163S.Wojtkowiak,Lancetikarabin:dziejeszkolnictwamedycznegowwojskupolskim,Warszawa1973,s.67–68.
164T
.Grzegorczyk,Wyprawakijowska,Toruń2014,s.136.
165DekretNaczelnikaPaństwaz16stycznia1919r.,nDziennikRozkazówWojskowych”nr8z1919r.,poz.
327,iRozporządzenieMinistraSprawWewnętrznychiSprawWojskowychwprzedmiociepowołanialekarzy,lekarek,ry-
gorozantówirygozorantek,studentówistudentekmedycyny,tudzieżosób,posiadającychwyszkoleniesanitarne,doosobistych
świadczeńwojennych,Dz.U.RPzr.1920nr64poz.428.
166nDziennikRozkazówWojskowych”nr8z1919r.,poz.327.
167Szpitalliczył200łóżek.
168T
169Ibidem,s.435.
.Sokołowski,50latpracy,s.434.
170Chorowalinadurym.in.:NikodemButrymowicz,naczelnylekarzpułkuwarmiicarskiej,lekarzIVdywizji
gen.Żeligowskiego,lekarz28.PułkuStrzelcówKaniowskichwwojniepolsko-bolszewickiej,SzefSanitarny
ArmiinŁódź”wIIwojnieświatowej(K.Kopociński,PułkownikNikodemButrymowicz–lekarzioficerdwóchwo-
jenświatowych,nLekarzWojskowy”2004,t.80,nr4,s.282–283),TadeuszSokołowski,LeonardSzmurło,
warmiicarskiejwIwojnie,późniejstarszylekarzwSzpitaluZałogiwWilnie,chirurg,aresztowanyprzez
NKWDzmarłwMińskuśmierciągłodową(K.Kopociński,PodpułkownikLeonardSzmurło–oficerilekarzzKre-
sówWschodnichPolski,nLekarzWojskowy”2004,t.80,nr4,s.284–285).
