Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wyjaśniającaczynnikiwyznaczająceogólnypoziomcenorazluźnyzestawpojęć
dotyczącychwzrostugospodarczego.Natomiastbadańdotyczącychdepresjiicyklu
koniunkturalnegoniepodejmowano,mimoiżfluktuacjedziałalnościgospodarczej,
poziomudochoduizatrudnieniawystępowałyodpoczątkukapitalizmu.Wowym
czasieteoriaortodoksyjnautrzymywała,żeilośćpieniądzaniewywieraniemalżad-
negowpływunapoziomprodukcjiistopęjejwzrostu.Panowałoprzekonanie,żesiły
rynkoweautomatycznieprowadządopożądanychwynikówwskalimikro-imakro-
ekonomicznejoraz,żenieregulowanagospodarkarynkowa,zrządemprowadzącym
politykęleseferystyczną,będzieautomatycznierealizowaćpełnewykorzystanieza-
sobówioptymalnestopywzrostugospodarczego.
Dopierowstrząsgospodarczywywołanykryzysemlat1929-1933spowodował
odejścieodortodoksyjnejteoriiirozwójnowejtzw.nowoczesnejmakroekonomii.
CzołowąrolęwjejtworzeniuodegrałJ.M.Keynes(1883-1946)98.W1936roku
ukazałasięjegoOgólnateoriazatrudnienia,procentuipieniądza99,któraspowodo-
wałaprzełomwekonomii,nazwanyrewolucjąKeynesowską.Polegałaonanaodej-
ściuodliberalnychkoncepcjiszkołyneoklasycznejipodważeniutezyortodoksyjnej
ekonomiiliberalnejoautomatycznymdziałaniurynkuwolnokonkurencyjnego.Upod-
stawtejnowejmyśliekonomicznejleżałoprzekonanie,żerynekjestniedoskonały
iwymagainterwencjipaństwa,gdyżgospodarkakapitalistycznajestniezdolnado
realizowaniapełnegozatrudnieniaorazpodziałbogactwaidochodówjestdowolny
iniesprawiedliwy.TeoriaKeynesanegujejednozpodstawowychzałożeńekonomii
klasycznej,pokazującniepoprawnośćwnioskowania,żeoświeconyegoizm(self
interest)działawimięinteresupublicznego.KierującOgólnąteorięzatrudnienia,
procentuipieniądzadorąkczytelników,Keynesnapisał(otejksiążce)następująco:
njejgłównymcelemjestzajęciesiętrudnymikwestiamiteorii,adopieronadrugim
planiejestzastosowanietejteoriiwpraktyce”100.Wprzeciwieństwiedoekonomi-
stówneoklasycznych,skupiłonuwagęnaproblemachmakroekonomicznych,badał
wielkościagregatowe(wskalicałejgospodarki)ipowiązaniaprzyczynowo-skut-
kowemiędzyzjawiskamiekonomicznymi.Takiepodejścieumożliwiłomuobale-
niemituosamoustalającejsięrównowadzewgospodarceorazuzasadnienietezy,
żezapewnieniekoniunkturygospodarczejwymagainterwencjipaństwa.Przedsta-
wiłoncałkowicieinnyrodzajteorii,amianowicietzw.nteorięrealistyczną,która
jestnteoriąkontekstową”,będącąnmieszankąindukcyjnejinformacjiogospodarce
zlogikądedukcyjną”101,cooznacza,żekoncentrowaniesięnateoriiniepowoduje
98DokładnacharakterystykateoriiJ.M.Keynesaw:W.Stankiewicz,Historiamyśliekonomicznej,
PWE,Warszawa1998,s.366-389.
99WPolsceukazałosięwielewydańtejpracy,m.in.:J.M.Keynes,Ogólnateoriazatrudnienia,pro-
centuipieniądza,PWN,Warszawa2003.
100J.MKeynes,Ogólnateoriazatrudnienia,procentuipieniądza,PWN,Warszawa2003,s.25.
101H.Landreth,D.C.Colander,op.cit.s.490
42
