Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2019,nr4
http://www.ekonomista.info.pl
402
IzabelaBludnik
zbędnychśrodkówpieniężnych.Kluczowymzadaniemwładzjestdostosowywanie
siędopopytunarezerwybankówkomercyjnychwtakisposób,byzapotrzebowa-
niezgłoszoneimprzezwiarygodnepodmiotyprywatnezostałowpełnizaspoko-
jone.Wtejsytuacjijedynązmienną,którąwładzemonetarnemogąefektywnie
kontrolować,jestkrótkoterminowanominalnastopaprocentowa2.
2.Finansjalizacja
Wprzeciwieństwiedoekonomiigłównegonurtu,któraniepoświęcawiększej
uwagiistocieikonsekwencjomfinansjalizacji,obszernaiszczegółowaanalizatego
zjawiskajestdobrzezakorzenionawekonomiiheterodoksyjnej.Inspiracjimożna
tuupatrywaćwrozważaniachKeynesanatematujemnychskutkówekonomicz-
nychupowszechnianiasięzachowańrentierskich,którewdzisiejszymkontekście
należyinterpretowaćjakorosnącąrolęgospodarcząpodmiotówotrzymujących
płatnościgłównieztytułurent,procentówidywidend(CharlesiFontana2011).
Dlaekonomistówheterodoksyjnychfinansjalizacjajestterminemokreślającym
transformacjędojrzałychgospodarekkapitalistycznych,polegającąnazdobywa-
niuprzezrynkifinansowe,instytucjefinansoweielityfinansowecorazwiększe-
gowpływunapolitykęgospodarcząiwynikigospodarczewwymiarzezarówno
mikro-,jakimakroekonomicznym.Tenprocesekspansjirynkówfinansowych
orazpopularyzacjiusługiinstrumentówfinansowychzostałzapoczątkowanyna
przełomielat70.i80.,atowarzyszyłotemuumacnianiesiępozycjiparadygma-
tuneoklasycznegowwarunkachpogłębiającejsięglobalizacji.Towtedyzaczął
sięformowaćnowykapitalizmfinansowy,wktórymobokistniejącychjużodlat
tendencji(np.wzrostuwolumenutransakcjifinansowych)zaobserwowanowy-
raźneprzyspieszenieinnychzmian(m.in.deregulacjizarównosamegorynkufi-
nansowego,jakicałychsystemówgospodarczych)orazodnotowanopojawienie
sięzupełnienowychzjawisk(np.innowacjifinansowychwpostacisekurytyzacji)
(Palley2013;Sawyer2013–2014;Ratajczak2012,2017;Sopoćko2012).
Dominacjasektorafinansowegonadsektoremrealnymzaczęłaszybkoprze-
nikaćdoróżnychsferżyciaekonomicznegoispołecznego,np.systemuochrony
zdrowia,systemuemerytalnego,rynkunieruchomościitd.,wywołującszeregne-
gatywnychskutków.Jednąznajpoważniejszychkonsekwencjifinansjalizacjijest
redukcjaogólnegopoziomuizyskownościinwestycjiwdziałalnośćwytwórczą.
Ponadtonastępujetransferdochodudosektorafinansowego,któryodbywasię
kosztemsektorarealnego.Zwiększająsięnierównościdochodoweimajątkowe,
którymtowarzyszystagnacjapłacrealnychorazwzrostzadłużeniagospodarstw
domowych.Zmieniasięsposóbdziałaniasektoradużychprzedsiębiorstw,któ-
ryzaczynastawiaćwartośćspółkidlaakcjonariuszy(shareholdervalue)ponad
wartościiceleekonomiczneorazspołeczne.Całagospodarkazostajenarażona
2Wpolskiejliteraturzedyskusjęnatematcharakterupieniądzairolibankucentralnegopodejmują
przedewszystkimprof.AndrzejSopoćkoorazprof.AndrzejSławiński.
