Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII
JacekRaciborski
Konstruowanierządówielitrządowych
1.Uwarunkowaniainstytucjonalne
Procestworzeniarządówpodlegadośćścisłymregulacjomkonsty-
tucyjnym.Zkonstytucjiwynikabezpośredniolubpośrednio,kto
odgrywarolęformateuera–budowniczegorządukoalicji1).Podstawowe
zróżnicowaniewyznaczapodziałreżimówpolitycznychnareżimy
prezydenckieiparlamentarne.Wtychpierwszychrolataprzypada
wybieranemuwpowszechnychwyborachprezydentowi,wdrugich
liderowiparlamentarnejwiększości.Znaczenietegopodziału–który
macharakterdużoogólniejszy–dlaprocesutworzeniarządujestdość
oczywistenapoziomieanalizymodeli.Wpraktycejednakspotykamy
licznekomplikacje,jakchociażbyproblemroliwiększościparlamen-
tarnychwtworzeniurządówiichutrzymywaniuprzyżyciuwprezy-
dencjalizmieiparlamentaryzmie(Blondel2002;Cheibub,Przeworski,
Saiegh2004:565-587).
WPolscekonstytucjaz1997rokuumocniłasystempar-
lamentarny,alezarazemustrojowaipolitycznapozycjaprezydenta
pozostaładużosilniejszaniżwczystymparlamentaryzmieiodgrywa
onnietylkoceremonialnąrolęwprocesiekreowaniarząduijegoper-
sonalnegoskładu,awpewnychsytuacjachtoonstajesięformateu-
erem.Rolaprezydentawpolskimsystemierządówbywaprzedmiotem
sporów.JerzyWiatr(2001:9-16;takżewniniejszymtomie)zdecy-
dowanieprzeciwstawiasięujmowaniugojakojakiejśformysystemu
mieszanego,uważając,iżjesttojednoznaczniesystemparlamentarno-
1)Pojęcia„formateuera”używamywsensieupowszechnionymwliteraturzepolitolo-
gicznejprzez:Laver,Shepsle1996;Strøm1990.
27
