Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
substancjenaturalne,najczęściejpochodzeniaroślinnego,odziałaniu
toksycznymbądźleczniczym,sztuczniezmodyfikowanecząsteczkihormonów
(analogi);
lekisyntetyczne;
substancjepochodzeniaprzemysłowego,stanowiącezanieczyszczenia
środowiska(tzw.endocrinedisruptors).
Ligandymożnapodzielićtakżenatakie,którewiążącsięzreceptorami,wywo-
łująefektbiologicznyiktórenazywamyagonistamireceptorów,oraztakie,które
wiążącsięzreceptorem,uniemożliwiająichoddziaływaniezligandamiendogen-
nymiinosząnazwęinhibitorówlubblokerów.Jedenitensamhormonmoże
oddziaływaćzwiększąilościąbiałekreceptorowych,kodowanychprzezróżnegeny,
jaksomatostatyna,któradziałazapośrednictwempięciurodzajówreceptorów.
Wprzypadkureceptorówkodowanychprzezgenyzawierająceintrony,możliwejest
takżewystępowanieróżnychizoform(wariantówskładania-splicingvariants)jed-
negobiałkareceptorowego.Ponadtojednobiałkoreceptorowemożeoddziaływać
zkilkomahormonami.
Receptorybłonowe
Znanychjestkilkatysięcyreceptorówbłonowych(ryc.1.2).Oddziałująonezhor-
monamibiałkowymi,peptydamiiaminamibiogennymi.Składająsięzdomeny
zewnątrzkomórkowej,różnejliczbydomenprzezbłonowych(wwielureceptorach
jestsiedempętliprzenikającychprzezbłonękomórkową-ryc.1.3)orazdome-
nywewnątrzkomórkowej.Domenazewnątrzkomórkowarozpoznajeiwiążeligand,
adomenawewnątrzkomórkowaprzenosisygnałnastrukturywewnątrzkomórkowe.
Istniejekilkarodzajówreceptorówbłonowych.Wyróżniamyreceptory:
związanezbiałkamiG;
związanezcyklaząguanylową;
zwewnętrznąaktywnościąenzymatyczną;
cytokinowe.
WreceptorachzwiązanychzbiałkamiGzwiązanieligandazreceptorem
prowadzidoaktywacjiróżnychrodzajówtychbiałek,atozkolei-doaktywacji
enzymówuczestniczącychwwytwarzaniutzw.drugichprzekaźników(secondmes-
sengers).Najdawniejpoznanymdrugimprzekaźnikiemjestcyklicznyadenozyno-
monofosforan(cyclicadenosinemonophosphate,cAMP).Wprzypadkureceptorów
działającychzapośrednictwemcAMP(którenależądorodzajureceptorówzwiąza-
nychzbiałkamiG)aktywacjareceptoraprowadzidoaktywacjibiałkaG,copociąga
zasobąwymianęzwiązanegoznimguanozynodifosforanu(guanosinediphosphate,
GDP)naguanozynotrifosforan(guanosinetriphosphate,GTP).GTPulegahydrolizie
irównocześnieaktywujeenzym-cyklazęadenylanową.Taostatniajestodpowie-
dzialnazawytwarzaniecAMPzadenozynotrifosforanu(adenosinetriphosphate,ATP).
Działaniehormonów.Receptoryhormonalne
5
