Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
CZYNNIKIGOSPODARZA
Oddawnawiadomo,żeskutkioddziaływaniaśrodowiskaniesąjednakowo
szkodliwedlawszystkichczłonkówdanejpopulacji.Podatnośćgospodarzana
wpływyśrodowiskazależyodwielucechosobniczych,doktórychzaliczasię:
dziedziczność,wiek,płeć,stanodżywienia,ogólnystanzdrowia,stanodporno-
ści,uprzednioprzebytechoroby,wcześniejszenarażenieitd.Wistocierzeczy
podatnośćosobniczanazachorowaniejestrezultatemróżnychmechanizmów,
którepowodujązmiennośćprzenikaniasubstancjitoksycznychześrodowiska
doustroju,sposobudetoksykacji,typureakcjiimmunologicznychorazrodzaju
reakcjitkankowej.
Wniektórychchorobachudziałczynnikówgenetycznychjestzupełniewy-
raźny,natomiastwinnychniejasnyitrudnogodokładnieokreślić.Dochwili
obecnejudałosięzidentyfikowaćwieleuwarunkowańgenetycznychzwiązanych
zezwiększeniemlubzmniejszeniempodatnościnaniektórechoroby.Naprzy-
kładsądzisię,żeuosóbzgrupąkrwiAistniejewiększeryzykozachorowania
narakażołądka,auosóbzgrupąkrwi0nawrzóddwunastnicy,zkoleiniedobór
alfa
1-antytrypsynymożebyćzwiązanyzniektórymipostaciamiprzewlekłych
nieswoistychchoróbukładuoddechowego.Innecechyosobniczegospodarza
mogąsięłączyćzwykształceniemodpornościswoistej,będącejskutkiemekspo-
zycjiśrodowiskowejwprzeszłości.
Przykładempotwierdzającym,jakważnąrolęwpowstawaniuchorobyod-
grywającechygenetyczne,jestrakoskrzeli.Naogółsądzisię,żewystępowa-
nierakapłucjestpowiązanezpaleniemtytoniuizanieczyszczeniempowietrza,
aniepredyspozycjamigenetycznymi.Jednakokazujesię,żezarównocechy
genetyczne,jakinarażenieśrodowiskoweodgrywająznaczącąrolęwpatoge-
nezietejchoroby.Wynikatojasnozbadańnadczęstościąwystępowaniaraka
oskrzeliupalącychiniepalącychpapierosówprzyuwzględnieniuwystępowania
rakawśródczłonkówbliskiejrodziny.Osobyniepalącepapierosówobciążone
nrodzinnym”występowaniemrakaoskrzelisąśrednioczterokrotniebardziejna-
rażonenazachorowanienarakawporównaniuzosobaminiepalącymi,alebez
tegorodzajuobciążenia.Jakmożnasięspodziewać,rakoskrzeliwystępujeczęś-
ciejwśródpalącychniżwśródniepalących.Podczasgdyryzykozachorowania
narakaoskrzeliwśródpalącychbezobciążeniarodzinnegojestpięciokrotnie
wyższewporównaniuzniepalącymibezobciążeniarodzinnego,toupalaczy
zobciążeniemrodzinnymjestono14-krotniewyższe(ryc.1.4).Gdybyuwarun-
kowaniagenetycznenieodgrywałytakistotnejroliwpodatnościnarakaoskrze-
li,toniepojawiłybysięróżnicewzapadalnościnatęchorobęupalaczytytoniu
wobydwugrupach.
