Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
IzabelaKosyl
Niniejszyartykułjestpoświęconyjednemuzparenetycznychdzieł
Paprockiego,zatytułowanemuHetmanalbowłasnykonterfekt,skądsię
siławojennychpostępkówkażdynauczyćmoże2.Przedmiotemanalizyjest
wizerunekidealnegohetmanawodniesieniudofunkcjonującychwśród
XVI-wiecznejszlachtypolskiejregułethosurycerskiego.Wpublikacji
ukazujęrównieżnawiązaniaautoradonaturalnegokontekstu,jakim
byłaówczesnarefleksjaowojskowości3.Staramsięudzielićodpowiedzi
napytanie,jakerudycjaliterackaPaprockiegowpłynęłanakreację
wodzaprzedstawionąwHetmanie.Życiorysautoraomawianegodzieła
-żywozainteresowanegostatusemszlachectwaicnotamirycerskimi-
jestściślepowiązanyzomawianąprzezemnieproblematyką.
BartoszPaprockiherbuJastrzębiecpochodziłześredniozamożnej
szlachtydobrzyńskiej.StarannewykształceniezdobyłwAkademii
Krakowskiejoraznadworachszlacheckich,m.in.StanisławaModli-
szewskiegoorazPiotraGorajskiego4.
KrótkopoślubiezJadwigąKossobudzkąudałsięnadwórdyplomaty,
AndrzejaTaranowskiego,abyzasmakowaćurokówżyciarycerskiego.
Zapewnenapoczątkumarca1572rokuwyruszyłzPolskiwrazzTara-
nowskim,towarzyszącmuwjegomisjidyplomatycznejdoStambułu5.
WdrodzepowrotnejprzezWołoszczyznędołączyłPaprocki,wraz
zsekretarzemkrólewskim,dowyprawyhetmanaMikołajaMieleckiego,
mającejnaceluprzywrócenienatronhospodaraBogdana6.Poselstwo
gijnychorazliterackichzjawiskXVIipierwszejpołowyXVIIwieku.Katowice2016.Zob.
W.Kaczorowski,R.Sękowski:Herbyszlachtyksięstwaopolsko-raciborskiegowSztam-
buchuŚląskimBartoszaPaprockiego.W:Studiahistoryczno-prawne.Księgapoświęcona
pamięciProfesoraJanaSeredyki.Red.W.Kaczorowski.Opole2008;M.Wolski:Inwen-
tarzbibliotekiBartoszaPaprockiegoz1585roku.Przyczynekdobiografiorazpoznania
warsztatunaukowegopisarza.W:NarodzinyRzeczypospolitej.Studiazdziejówśrednio-
wieczaiczasówwczesnonowożytnych.Red.W.Bukowski,T.Jurek.T.2.Kraków2012;
E.Kurak:Lwów-miastouczonychwtwórczościBartłomiejaPaprockiego(1543-1614).nZe-
szytyNaukoweTowarzystwaDoktorantówUniwersytetuJagiellońskiego”2015,nr10.
2B.Paprocki:Hetman.Wyd.K.J.Turowski.Sanok1856.Wdalszejczęścipracy
cytujęfragmentyutworuzatymwydaniem,podająctytułoraznumerstrony.Rażące
błędyTurowskiegowtranskrypcjizostaływcytatachpoprawione.
3K.Olejnik:RozwójpolskiejmyśliwojskowejdokońcaXVIIw.Poznań1976,s.111.
4Zob.W.Dworzaczek:BartłomiejPaprocki.W:Polskisłownikbiografczny.T.25.
Red.E.Rostworowski.Kraków1980,s.177-180.
5JakinformujeAndrzejDziubiński(Stosunkidyplomatycznepolsko-tureckie
wlatach1500-1572wkontekściemiędzynarodowym.Wrocław2005,s.269),Taranow-
skiwpierwszejpołowiekwietnia1572rokuznajdowałsięwStambule.Podróżmusiała
trwaćok.5-6tygodni,cowynikazwcześniejszejrelacjizposelstwaTaranowskiego
zLublinadoStambułuw1569rokunaprzełomiewiosnyilata(zob.ibidem,s.258,269).
6Zob.Ż.Pauli:WiadomośćożyciuipismachBartoszaPaprockiego.W:B.Pa-
procki:Herbyrycerstwapolskiego.Wyd.K.J.Turowski.Kraków1858.http://www.wbc.
