Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Elementymetaetykiietykiogólnej
25
–Naturalizmuznaje,żedobromożebyćpoznanetylkodrogądoświad-
czeniaempirycznego,umożliwiającegoidentyfikacjęobiektywnych
wartościzwiązanychzpewnymstanemrzeczy.Stanowiskotowiąże
ściśleporządekmoralnyzporządkiemnatury,rozumianymwsposób
ontologicznylubbiologiczny.42
–Konwencjonalizmwiążesięzdoktrynąkontraktuspołecznego,którą
stworzyłangielskifilozofThomasHobbes(1588–1679),arozwinąłfran-
cuskipisarzifilozofJean-JacquesRousseau(1713–1778).Wmyśltej
doktrynynormymoralnesąproduktempewnegorodzajuumowyspo-
łecznej:ludzieakceptująje,ponieważumożliwiająoneprzezwyciężenie
pierwotnejwrogościwszystkichwzględemwszystkich,sąwięcdla
wszystkichkorzystne.Funkcjonowanieinstytucjinaukiwydajesię
dobrąilustracjątejtezy,wielezasadetykibadańnaukowychmabowiem
charakterkonwencjisprzyjającychwspółpracybadawczej43.
Metaetykajestteoretycznymnamysłemnadsamąetyką,nadjejpodsta-
wamiimetodologią.Wpewnychujęciachbywaonajednaktraktowanajako
działetyki44,anawetjakojedynawłaściwaetyka45.Wydajesię,żetraktowa-
niemetaetykijakoczęścietykimożeprowadzićdotrudnościlogicznych,tak
jakprowadzidonichwłączeniemetajęzykadojęzyka.
2.1.4.Klasyfikacjakoncepcjietycznych
Rozmaitośćmożliwychodpowiedzinapytaniametaetycznedałapoczątek
ogromnejróżnorodnościkoncepcjietycznych,którepojawiłysięwkulturze
zachodniejwciąguostatnich25wieków(będzieotymmowawpodroz-
dziale2.2).Bliższaanalizaowejróżnorodnościpozwalajednakzauważyć,że
koncepcjetesąszczególnymiprzypadkamitrzechmodelowychtypówetyki
lubkombinacjamielementówowychtypów.Owemodelowetypyetyki–to:
–etykadzielności(zwanateżetykącnót),którazalecakierowaniesię
wdziałaniucnotą,rozumianąjakotrwałacechacharakteru,zasługująca
nauznanie;
–etykadeontologiczna(zwanateżetykądeontonomicznąlubetykąobo-
wiązku),którauznajeczynzaetyczniedobry,jeślistanowionwypeł-
nienieobowiązkulubprawa;
–etykakonsekwencjalistyczna(zwanateżetykąskutków),któraocenę
czynuopierawyłącznienaoceniejegoskutków.
42Por.ibid.
43A.E.Shamoo,D.B.Resnik,ResponsibleConductofResearch,2002,s.15.
44S.Jedynak(red.),Małysłowniketyczny,s.159–160.
45M.Lisak,Elementyetykiwzawodziearchitekta,s.9.
