Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
31
jaksłusznieujęłatoMargaretWinthrop(żonagubernatora
Massachusetts)
109
.Jeślitroszczymysięoswezbawienie,
twierdziłKalwin,niemożemy„zawrzećpokojuanirozejmu
ztym,cobezkońcaibezprzerwystarasiędoniegonie
dopuścić”
110
.Wtejwalcewsparcieipewnośćostatecznego
zwycięstwagwarantowaławiara,żewtym„takpięknym
teatrzeświata”rządziBóg,jegowola„stanowiącaregułę,
którejniesposóbzłamać”
111
.Towłaśnietworzyłopodstawę
„kosmicznegooptymizmu”,jakokreślatoMiller
112
,będącego,
jaksięzdaje,zapoznanymprzezWeberakluczemdoroz-
wiązaniazarysowanychprzezniegoproblemów.
WkomentarzudoListudoRzymianKalwinnawiązujedo
obrazu„całegostworzeniaażdotądjęczącegoiwzdychającego
wbólachrodzenia”inapomina,byniepopadaćwgnuśność
izniewieścienie,czynićtosamo,niezadowalaćsięswym
obecnymstanem,nieustawaćwbezowocnychwysiłkach
113
.
Tawizjaponownychnarodzinnasiświatauformowała
najpewniejdośćistotnerysykalwińskiegoracjonalizmu,
zktórychWeberniezdajewpełnisprawy.Racjonalizmma
uniego,cowychodzinajawwłaśniewjegouwagach
dotyczącychkalwińskiegoobrazuświata,wistocie„negatyw-
ny”charakter:panowania,opanowywania,narzucaniaporządku
temu,conieuporządkowane(bliskiidei„racjonalizmu”wka-
tolickiejascezie)
114
.Wkalwinizmieprzeważajednakchyba
„pozytywny”aspekt:dążeniadourzeczywistnieniapewnego
idealnegowzoru,aróżnicataodegrałamożedoniosłąrolę
wschematach„wychowywania”siebieikształtowaniaświata.
Wkażdymrazieprogramemminimumpozostawaławizja
Bucera,byprzynajmniej„niczegoniepopsuć,leczzbierać,co
sięrozpadło,wspieraćto,cosłabe”
115
.
Sposobemżyciawtymświeciebyłourzeczywistnianie
powołania.Ideazawoduuległajednak,jaksięzdaje,wtoku
wieków,odLutraiKalwinadoSpeneraichoćbyWilliama
Lawa,ewolucji,któramogłabyusprawiedliwićprzekonanie
Webera,żesposóbżyciawascetycznymprotestantyzmiestał
się„systememuświęcaniaprzezuczynki”(upadekwkatoli-
