Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MirosławDymarski
skiejks.Ferdynanda(katolika).Wtymsamymrokurozpocząłsięokressiedmiu
lattzw.reżimuStefanaStambołowa,najwybitniejszegopolitykabułgarskiego
okresuodbudowypaństwa,reprezentującegojednązfrakcjipartiiliberalnej.
Byłaktywnywczasiewalkoodrodzenienarodoweizostałwybranydopierw-
szegoWielkiegoZgromadzeniaNarodowego(WelikoNarodnoSobranie)61,
pełniłfunkcjęjegoprzewodniczącego,awlatach1885-1887,poabdykacjiks.
AleksandraBattenberga,zostałregentemdoczasupowołanianatronks.Ferdy-
nanda.Autorzybułgarscypodkreślająfazyjegopolitycznegorozwoju:rewolu-
cjonista,polityk,mążstanu62.Tatriadanajlepiejoddajeprzemianyzachodzące
wdziałalnościStambołowa,któryprzeszedłszybkądrogęodrewolucjonisty,
walczącegoowolnośćkraju,donajważniejszegopolitykawodrodzonejBuł-
garii.Drogabyłakrótkaigwałtowna,znaczonalicznymisukcesamipolitycz-
nymiitragicznymkońcem63.Cechowałagoniezwykłaenergiaizdecydowanie,
przechodzącewjawneskłonnościdyktatorskie64.Sympatycypodkreślaliwalkę
Stambołowaoniezależnośćpaństwową,takżewzględemRosji,postawęmęża
stanu65,nieprzyjacielewręczodwrotnie:wypchnięcieBułgariizorbityRosji
orazdyktatorskiemetodyrządzeniairepresjewobecprzeciwników.Rozpiętość
ocenbyłaznaczna:odpróbynkanonizowania”Stambołowadobezmyślnego
ubliżaniamu66.
ProgramStambołowajakopremiera,tokonwulsyjnawalkaoodrodzenie
narodoweipaństwoweorazszybkąmodernizacjępaństwa,wewszystkich
kierunkach:gospodarczym,politycznymikulturalnym.Stambołow,jaknikt
innywówczas,wiedział,jakprzebudzićpaństwoijakgozmienić;byłprze-
konany,żepaństwomusiprzejśćgłębokąprzebudowę.Charakteryzowałsię
niespożytąenergią,pewnościąsiebie-cowówczasbyłowBułgariicechąra-
czejrzadką-wiarąwcelimądrymużyciemnarzędziwładzy.Niebyłowśród
politykówbułgarskichówczesnejdobyludziotaksilnyminstynkciepaństwo-
61StartującdoZgromadzeniaNarodowego,StefanStambołowsfałszowałmetrykę
urodzenia,bymócuzyskaćmandatdeputowanego.Powyborzeszybkoudowodnionomu,że
zamiast30lat,przewidzianychwkonstytucji,miałukończonezaledwie24.Poostrym,ale
krótkimsporze,izewzględunajegoaktywnośćwwalceowolność,większośćdeputowanych
zdecydowała,żeStambołownma”30lat.D.M.Perry,StefanStambolov…,op.cit.,s.49.
62Е.Митеев,IIржавникIтСтефанСтамболов,София1992,s.10-11,Стефан
Стамболовкатореволюционер,общественикидIржавник,(pracazbiorowa),София
1992.
63Д.Иванов,ЛидерIтСтамболов,София2014,s.160.
64Prof.NicolaeIorga,późniejszypremierRumunii,mówiłowprostnazjatyckiej”energii
Stambołowa,jegonamiętnościiokrucieństwieorazdeterminacji,byoderwaćBułgarięod
Rosji,R.W.Seaton-Watson,TheRiseofNationalityintheBalkans,NewYork1918,s.123.
65А.Страшимиров,IиктаторIт.ЖивотнаСтефанСтамболов,София1993(reprint
pierwszegowydaniaz1935r.),s.163-164.
66Е.Митеев,IIржавникIтСтефанСтамболов…,op.cit.,s.9-10.
30
