Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26EWOLUCYJNAPsYChOLOgiAOsObOWOśCi
zlokalizowanenachromosomie)tychpierwszychsązłożonezelementówkodu-
jących,czyliegzonów,orazniekodujących,czyliintronów.Podzielenieinformacji
genetycznejnafragmentyjestdodatkowymczynnikiem,któryzwiększamożli-
wośćgenerowaniazmienności.Mechanizmyregulująceprzepisywanieinforma-
cjizgenównabiałkasprawiają,żemogąonebyćsyntetyzowanenapodstawie
różnychkombinacjiegzonów.Przeciętnaliczbaintronówukręgowcówwynosi
okołopięciudoośmiuijestdosyćzróżnicowana(StrachaniRead,2010).
Podstawowymczynnikiemodpowiedzialnymzazwiększaniezmienności
genetycznejjestoczywiściemutacja.Oznaczaonazmianęmateriaługenetycznego
imożezachodzićwkomórkachsomatycznych,coczęstoprowadzidoniekorzyst-
nychzmian(np.nowotworowych),alecoważniejszezachodzirównieżwkomór-
kachrozrodczych.Wpewnymsensiemutacjajestczynnikiemdestrukcyjnym,
którydokonujelosowychzmianwmaterialegenetycznym.Wprzypadkukażdego
organizmuozaawansowanymstopniuprzystosowaniadośrodowiskatakazmiana
najczęściejjestconajmniejszkodliwa,anawetmożedoprowadzićdojegośmierci.
Dobrąanalogiąbyłabysytuacja,wktórejlosowozmienianobywyrazwpoemacie.
Możemysobiewyobrazićtakiprzypadek,żelosowodobranywyrazuczyniwiersz
lepszym,aleprawdopodobieństwotakiejsytuacjijestznikome.
Mutacjamożemiećpostaćpojedynczegobłędu(mutacjapunktowa),który
możeoznaczaćzmianęwobrębiepojedynczegonukleotydu:zamianę,dodanielub
usunięcienukleotydu.Zmianamożemiećpostaćsynonimiczną-mutacjazmienia
kodon(czylitripletnukleotydówprzypisanychdojednegoaminokwasu)danego
aminokwasunainnykodontegosamegoaminokwasu-zmiananiejestwidoczna
wfenotypie.Innąformąjestzmianakodonunataki,którydeterminujeinnyami-
nokwas(czasemnazywasięjązmianąniesynonimiczną).Trzecirodzajzmiany
nukleotydujestokreślanyjakobezsensowny,ponieważpowstałykodonoznacza
koniectranslacji(czylisyntezybiałka)-efektemjestpoważnazmianawbiałku
(Grifthsiin.,2008).Klasycznymprzykładempojedynczejzamianynukleotydu
jestuczłowiekamutacjaodpowiedzialnazapowstanieanemiisierpowatej.Zastą-
pieniewwynikumutacjikwasuglutaminowegoprzezwalinęwβ-hemoglobinie
powodujezmianękształtuerytrocytuiblokowanieprzejściaerytrocytówprzez
naczyniawłosowate(HartliJones,2005).
Poglądnalosowąnaturęmutacjiukształtowałsiędopierowlatach40.XX
wieku.Wcześniejsądzono,żemutacjesąodpowiedziąorganizmunazmianę
warunkówśrodowiskowych,cowynikałoprzedewszystkimzobserwacjikolonii
