Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Faszyzm:wzórdoskonałyilokalne
adaptacje
Faszyzmjestjednymznajbardziejintrygujących,ale
równieżkontrowersyjnychzjawiskXX-wiecznejhistorii.
Pierwszeinterpretacjefaszyzmupojawiłysięwlatach
dwudziestychitrzydziestychXXw.Ichautoramibyli
zregułybadaczemarksistowscyalbokomuniści.Zawady
częścitychanaliznależyuznaćbrakzniuansowania
ikompleksowościorazzabarwienieideologiczne.Pisarze
komunistyczniisowieccyużywaliterminu„faszyzm”nie
tylkodookreśleniaruchówireżimówfaszystowskich,lecz
takżeróżnychreżimówkonserwatywnych,autorytarnych
lubwojskowych,takichjakreżimJózefaPiłsudskiego
wPolsce,reżimAntanasaSmetonynaLitwielub
autorytarnegorząduMiklósaHorthyego
naWęgrzech5.W1935r.GeorgiDimitrowstwierdził
wraporcieKominternu,żereżimyfaszystowskiebyły
„otwarcieterrorystycznymidyktaturaminajbardziej
reakcyjnych,najbardziejszowinistycznychinajbardziej
imperialistycznychelementówkapitału
finansowego”6.Zasprawątegoczęstowszyscy
przeciwnicyZwiązkuRadzieckiego,wtymkraje
demokratyczne,takiejakStanyZjednoczone,Francja
iWielkaBrytania,byliokreślanijakofaszyści7.Pierwsze
teoretyczneiszczegółoweinterpretacjenaukowe
faszyzmuzostałynapisanewlatachsześćdziesiątych,
awśródautorównajbardziejznaczącychmożnawymienić
ErnstaNoltego,EugenaWeberaiGeorge’aL.Mosse’a.
Niektórzyuczenizaczęliempiryczniebadaćróżneformy
faszyzmueuropejskiegoiopracowaliteoretycznemodele
faszyzmugenerycznegoalboogólnego,wykorzystywane
następniemiędzyinnymiprzezStanleyaPayne’a,Zeeva
SternhellaczyRenzadeFelice.ZkoleiErnstNolte
przedstawiłswojewłasnepodejściedofaszyzmu8.
Pierwsibadaczefaszyzmuskoncentrowalisię
nafaszystowskichWłoszech,nazistowskichNiemczech,
