Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
WSTĘP
Filozofiamatematykijestfilozoficznąrefleksjąnadmatematykąjakonauką.
Leżywięcnapograniczumatematykiifilozofii.Wkonsekwencjipowiązanajest
zatemzarównozjedną,jakizdrugą.Dawniejuprawianabyłagłównieprzez
filozofów,obecniejednakzajmująsięniąprzedewszystkimmatematycy.Zwią-
zanejesttozogromnymrozwojemiwyspecjalizowaniemsamejmatematyki
orazzdalekoposuniętąmatematyzacjąbadańnadpodstawamimatematyki.
Filozoficznarefleksjanadmatematykączerpiezosiągnięćiwyników
zwłaszczalogikimatematycznejipodstawmatematyki.Zjednejstrony,
pozwalająonenaprecyzyjneujęcieróżnychkwestiifilozoficznych,dostar-
czającodpowiedniego,ścisłegoaparatupojęciowego,azdrugiej-pomagają
wznajdowaniurozwiązańproblemówrozważanychprzezfilozofię.Korzy-
staonateżoczywiściezdorobkusamejfilozofii,wszczególnościztakichjej
działówjakontologia,epistemologiaczyfilozofiajęzyka.
Niewolnoteżzapomniećozwiązkachfilozofiimatematykizhistorią
matematyki.Jestrzecząoczywistą,żewrazzrozwojemsamejmatematyki
zmieniająsięzarównowzorcejejuprawiania,jakteżpoglądyfilozoficznena
matematykęjakonaukę.Niemożnawięczrozumiećanimatematyki,ani
poszczególnychkoncepcjifilozoficznychjejdotyczącychbezwzięciapod
uwagękontekstuhistorycznego.Zewzględunakluczoweznaczenietej
kwestii,jużweWstępiechcemyzwrócićuwagęnato,jakewoluowaływzor-
cerozwijaniamatematyki,czylijakzmieniałsięparadygmatmatematyki.
Otóżmożemywyróżnićwzasadziedwatakieparadygmaty3:paradyg-
matEuklidesa,funkcjonującyodpoczątkuIVwiekup.n.e.dokońcawieku
XIX,iparadygmatlogiczno-teoriomnogościowy,którywyłoniłsięnapo-
czątkuwiekudwudziestego4.ParadygmatEuklidesazostałustanowiony
___
____
___
___
___
3OpieramysiętunapracyT.Batoga,Dwaparadygmatymatematyki,Poznań11996,22000.
4WmatematycezokresuprzedIVwiekiemp.n.e.niebyłowłaściwieżadnychogólnych
reguł,przynajmniejniebyłyonewyraźniesformułowaneaniogólnieuzasadnione.
11
