Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
StanisławJaneczek-Filozofia-Nauka-Religia
nagrunciekrakowskim43.Lefèvre,nauczającywparyskimkolegiumkar-
dynałaLemoine̕a,niechcekontynuowaćarystotelizmuśredniowiecznego
itozarównowwersjiviaantiqua,jakantyarystotelizmufizykalnegopary-
skichburydanistów.DbaowykładArystotelesajasnyizwięzły,odrzucając
komentarześredniowiecznefałszujące,jegozdaniem,prawdęoryginalnego
tekstu,widzącwręczwnichprzejawnsofizmu”,wformiepodejmowania
jałowychproblemów,anadewszystkobrakgruntownejwiedzyjęzykowej
ihistorycznej.Wgruncierzeczyjednak,jakwieluhumanistów,cenidzie-
dzictwoArystotelesajakoprzygotowaniedowyższejmądrości,którejsym-
bolemjestPlaton.Lefèvre,choćniechętnieodwołujesiędokomentarzy
scholastycznych,bynajmniejnietracizpolawidzeniaprzyporządkowania
arystotelizmukulturzechrześcijańskiej,zwłaszczagdyopuszczakatedrę
uniwersytecką,osiadającwopactwieSaint-Germain-de-Prés.Porzucitam
filozofiędlabiblijnejteologii,wduchumistycyzującym(bliższejśred-
niowiecznejegzegezieczterechsensówniżhermeneutycerenesansowej)
iprzyporządkowanejpraktyceżyciowej,prowadzącprzezostatnieszes-
naścielatżyciapracenadprzekłademNowegoTestamentuiwydającjego
elementynaużytekliturgicznywjęzykufrancuskimjakowikariuszgene-
ralnyhumanistycznegoreformatora,jakimbyłGuillaumeBriçonnetbiskup
Meaux,conaraziłogo(po1523r.)naposądzenieosprzyjaniewczesnej
reformacji44.Arystotelikten,znajdującypowszechneuznanieuhumani-
stów(nawetniechętnychfilozofiijakbiblistaJohannesReuchlin),jakorze-
telnyinterpretatoripopularyzatorarystotelizmu,cierpliwiepoprawiający
średniowiecznetłumaczeniaArystotelesa.Polemizujączniebezpiecznymi
dlachrześcijaństwatwierdzeniamiEpikuraczyDemokryta,zpopularyzo-
wanymiprzezflorenckichplatonikówpismamihermetycznymi,anawet
-odwołującsiędoOjcówKościoła-zsamymiplatonikamijakonwrogami
prawdziwejwiary”,widzirównocześniewpoglądachFilozofanprostądro-
gędopoznaniaicnoty”,takdalece,żewMetafizycemabyćonnkapłanem
iteologiem”45.Jegorenesansowyarystotelizmchrześcijańskijestjednak
43
J.Czerkawski,Arystotelizmnawydzialesztuk,s.48-49;S.Swieżawski,Dziejefilo-
zofiieuropejskiej,t.1,s.23.
44
Zob.P.Chaunu,Czasreform.Historiareligiiicywilizacji(1250-1550),s.302-305;
H.Heller,TheEvangelicismofLefèvred)Etaples.1525,nStudiesintheRenaissance”19(1972),
s.42-77;G.Bedouelle,Lefèvred’Etaplesetl’intelligencedesécritures,Genève1976.
45
Cyt.za:E.F.Rice,HumanismAristotelianisminFrance.JacquesLefèvred)Etaples
andHisCircle,s.138.
