Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Wymienialnośćwalutimechanizmykursówwróżnychsystemachmonetarnych
płatnościodroczonych,okazywałsiępieniądzemnietylkorówniedobrym,alepodwielu
względamilepszymniżpieniądzkruszcowy.Koniecznebyłotylko,bypolitykapieniężna
troszczyłasięoniezbędnyumiarwjegoemisjidlautrzymaniawzględnejstabilnościjego
siłynabywczejwtowarach.Jednak(wrozliczeniachmiędzynarodowych)jeszczedługo
złotouważanozajakobyniezastąpionypieniądzświatowy,choćpowolidojrzewałyprze-
słankidoodebraniamutakżetejroli.Toprzynajmniejproformanastąpiłowreszcie
wlatachsiedemdziesiątychdwudziestegowieku.
1.5.3.Ostatniawątłanićzwiązkupieniądzazezłotem
gold-dollarstandard
Jedynawalutaświata,któraodkońcaWielkiegoKryzysujeszczeprzezbliskoczterdzieści
latpozostawałaurzędowowymienialnąnazłotopostałejcenie(alewymienialnątylkodla
władzmonetarnychinnychkrajów)mianowiciedolaramerykańskiostatecznietakże
utraciławięźzezłotem.Tawięźzostałaprzeciętawsierpniu1971r.Wkrótcepotemkurs
dolarazostałformalnieprzestawionynafloatinginiewróciłjużwięcejdozwiązkuzkrusz-
cem.Jednakprzezostatnie25latswegoistnienia(tj.odkonferencjiwBrettonWoodsw1944r.
dozawieszeniawymienialnościwalutyamerykańskiejnazłotowsierpniu1971r.)system
dewizowo-złotywformiegold-dollarstandard,czylizdolaremjakowalutąkluczową,
przyzewnętrznejjegowymienialnościnakruszecpocenie35dol.zauncję(coodpowiada
parytetowikruszcowemu:1dol.0,8883...gczystegozłota)nabrałcharakterujednolite-
go,globalnegosystemuwalutowego.Należałydoniegoprawiewszystkiepaństwaświata,
pozablokiemkrajówzależnychodZSRRiparomainnymiwyjątkami.Wielewskazuje
więcnato,żeprzerwanietejostatniejwięzimiędzyglobalnymsystememwalutowym
izłotem,apotemprzestawieniegłównejwalutygospodarkiświatowejnafloatingpraw-
dopodobniezakończyłoostateczniedługą,conajmniejdwaipółtysiącalatliczącąhistorię
monetarnejrolikruszcówwgospodarceświatowej.
Trzebajednakpamiętać,żewalutazłotagdybynawetnależaładobezpowrotnej
przeszłości(copozostajesprawąwpewnymstopniudyskusyjną)nadaljestteoretycznie
wzorcowymprzykłademsystemukursusztywnego.Wswoimczasiecechowałasięona,
zracjisamejswejnatury,prawiezupełnąsztywnościąkursu,przyczymobyczajowość
epokiwykluczałatakżemożliwośćskokowejdewaluacji(lubrewaluacji),nawetwsytua-
cjach,któredziśuznanobyprawdopodobniezauzasadniającekorektękursu.Wkłopotach
decydowanosięjużraczejnaczasowe,wintencji,zawieszeniesamejwymienialności
banknotównazłotodopowrotulepszychczasów.Obowiązująceregułygryczyniłystabil-
nośćkursuwtakimsystemieszczególniewiarygodną.Tosprawia,żeparadygmatpienią-
dzazłotegopozostajewciążprzedmiotemzainteresowanianaukiopieniądzu.Mapewną
wartośćpoznawcządlawspółczesnejpraktykiwtakichsytuacjach,kiedypróbujesięwpro-
wadzićsystemkursustałegowwarunkachpieniądzakonwencjonalnego.Jakuczydo-
świadczenie,tojestwykonalne(takżebezpodstawykruszcowej),leczwymagadokładne-
gopoznaniairespektowanianiezbędnychdotegowarunków,jakienajłatwiejdająsię
dostrzecinaukowozgłębićnagruncietegowłaśnieparadygmatu.Stądjegociągłaobec-
nośćwpodręcznikachnaukiopieniądzuitonietylkowichpartiachhistorycznych.