Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
59
trzy
oblicza
obcego
(wpierwszymnumerze„DziennikaBałtyckiego”zmaja1945rokuopu-
blikowanoartykułMydłoztłuszczuludzkiego).Sprawęprzedstawiano
jakosymbol„polskiegomęczeństwa”.Naprzykład„GazetaMorska”pisa-
ła:„Wrzeszczzeswojąfabrykąmydłazludzkiegotłuszczujestnajwy-
mowniejsząpublikacjądlamęki,jakątysięcznezastępypolskichmę-
czennikówmusiałyprzejśćpodpanowaniemgermańskimzbrodniarza”
54
.
„Fabrykimydła”(wykreowane)irealne„fabrykiśmierci”pobudzały
wyobraźnięPolakówiumacniałyniechęćdoNiemców.Whistoriitakiej
jakwcześniejopisananależyupatrywaćprzyczynpóźniejszychplotek
ożądnychkrwihitlerowcachzamieszkującychgdańskieruinyiomaso
wo
spiskującychniemieckichcywilach.Ównastrójzagrożeniapodtrzymy-
wałypowojennepowieścipowstającewróżnychokresach,któreodwra-
całyrelacjęprześladowcyiofiary,sugerując,żeobcysąrealnymzagro-
żeniemiczująsięwmieściepewniejniżPolacy:
„Nabiało-czerwonąkokardkęwklapieprzechodniapatrzyłynieprzy-
jazneoczy.Czasemidąculicączułosięnakarkuspojrzenie,mocne
jak
dotknięcieręki.Wieczoramizaczepiałymężczyznmizernedziew-
częta.TropieniprzezmilicjęzłodziejewrzucaliswójłupdoMotławy.
Czasemwybuchałastrzelanina,kończącasięzwykleujęciemjakiegoś
hitlerowca”55.
„Naprzystankuwsiadłydwiestarekobietywturbanachzwełnia-
nychszalików.Rozmawiałyzesobągłośnoponiemiecku.Zszybkiej
wy
mianyzdańwynikało,żeoczekująnadejścia«lepszychczasów»ipo-
wrotuswychbliskich.Udawaliśmy,żenastoaniziębi,anigrzeje[ś].
Marta,jakbynaprzekórsiedzącymnaprzeciwnasNiemkom,ostenta-
cyjnieprzytuliłasiędomnie”56.
Myślę,żetenspecyficznysposóbopisurelacjipolsko-niemieckich
wynikałpoczęścizlekturyówczesnejprasypomorskiej,którapełna
byławrogościiprzypisywałaNiemcomnajgorszecechy„obcego”57.
Myślącotakichkomentarzach,niemożnawykluczyćnielicznychprze-
jawówniechęcipozostałejludnościniemieckiej.Chociażzpewnością
wielutaknierobiło,naprzykładbojącsięlinczu,tojednakzanim
skończyłasięwojna,mogłosięzdarzaćwGdańskuwznoszeniegniew-
nychokrzyków.Nazistowskiewychowanie,wiece,organizacjefaszy-
stowskie,nauczaniewszkołach-wszystkotobezwątpieniaukształ-
towałonacjonalizmiszowinizmNiemcówkońcalattrzydziestych
iczasówwojny(zarównomężczyzn,jakikobiet).KapitulacjaIIIRze-
szynastąpiładopierowmaju1945roku.Uschyłkuwojnywciążwie-
