Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3iCharakterystykageochemicznastrefkuliziemskiej
52
Poziomylubzespoływodonośne,występującewokreślonejjednostcelito-
stratygraficznej,tworząpiętrawodonośne,np.piętrodewońskie,jurajskie,
kredowe,czwartorzędowe(Kleczkowski,Różkowski,1997)(tab.1.1).
Źródłastanowiąsamoczynne,naturalneiskoncentrowanewypływywody
podziemnejnapowierzchnięterenulubnadnozbiornikawodnego(Klecz-
kowski,Różkowski,1997)(zob.s.595,rys.3.6A,B).Obokźródełspotyka
sięrównieżwylewy(obfitewypływypowierzchniowe),wycieki(niewielkie
wypływypowierzchniowetworzącepodmokłości)iwysięki(zawilgocenia
skałlubgleb).Wzależnościodwarunkówgeologicznychwyróżniasięźródła:
warstwowe,szczelinowe,uskokowelubkrasowe.
Niewielkaczęśćwódpodziemnychpowstajewwynikukondensacjipary
wodnejpochodzącejzgorącychroztworówmagmowych(wodyjuwenilne)
lubzodwadniania(dehydratacji)minerałów(wodymetamorficzne),jakrów-
nieżzkopalnychosadówmorskichijeziornych(wodyreliktowesedymen-
tacyjne).Mogątobyćtakżedawnewodypochodzeniainfiltracyjnego(wody
reliktoweinfiltracyjne).Wodyreliktowewystępująpozastrefąaktywnejwy-
miany,nieuczestnicząwobieguhydrologicznymisąsilniezmineralizowane.
Zasoleniewodyoceanicznejwynosiok.3,5%(4,1%wMorzuCzerwo-
nym),natomiastwódkontynentalnychodok.0do27%(wMorzuMartwym).
Wodamorskacharakteryzujesięnastępującąsekwencjąkationówianionów:
Na+>Mg2+>Ca2+>K+iCl->SO
2->CO
4
3
2->Br-,natomiastwodylą-
doweodpowiednioCa2+>Na+>Mg2+>K+iCO
3
2->SO
2->Cl-(wyjątek
4
stanowiąjeziorasłoneoróżnymskładziechemicznym).Wprzeciwieństwie
dowódpowierzchniowych,wodypodziemnewyróżniająsięwzględniesta-
łymchemizmemściślezwiązanymzokreślonąjednostkąlitostratygraficzną
(np.zwapieniamiidolomitamidewońskimi,piaskowcamitriasowymilubwa-
pieniamijurajskimi)orazstałątemperaturą(Macioszczyk,Dobrzyński,2007;
Macioszczyk,2013).
3i3i2iPedosfera
Wobrębielitosferywyróżniasięteżpedosferę,strefęoddziaływańprocesów
glebotwórczych.Wśródspecjalistówpanujązróżnicowaneopinienadtemat
pojęcia„gleby”.Niektórzyznichkładąnacisknaaspektgeologiczny,wiążąc
pochodzenieglebyzpowierzchniowąwarstwąlitosferyizprocesamiwietrze-
nia,zachodzącyminagranicyzatmosferą,hydrosferąorazbiosferą.Inniupa-
trująpodstawowegokryteriumdefinicjiglebywprocesachglebotwórczych
(geochemicznych)iaktywnościbiologicznej,któreumożliwiająodróżnienie
„żywej”glebyod„martwej”skały.Decydującywpływnagenezęokreślonych
