Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Tradycja
pozycjędziecka.Odtegomomentuideałemuczniastałsięczłowiekoczy-
stymsercu,zosobowościąicharakterempodatnymnakształtowanie,ufny
oraznwsposóbnaturalnywyrzekającysięwszelkichkategoriinależącychdo
światadorosłych,wszczególnościzaśdociekańracjonalnychisferyseksual-
nej”(Kakar1991:37).Trzebadodać,żewyraźnadominacjanurtówbhakti
włączającychwswojąorbitętakżepostaćgurumamiejsceokołoVIIIw.n.e.
Wtendencjitejczęśćbadaczywidziswegorodzajureakcjęzwrotnąnado-
minującywtymokresiebuddyzmorazupowszechniającąsięfilozofięŚan-
karaćarji.Filozoften-jakwskazujęnieconiżej-uznajewprawdziebardzo
istotnąrolęguru,jednakumieszczającgowkontekściewysoceintelektual-
nychspekulacjiadwajtawedantysprawił,żepostaćtaprzestałabyćdostępna
iatrakcyjnadlaprzeciętnegoczłowieka.
Śankaraćarjazcałąmocąpodkreślał,żeniejestmożliweprowadzenie
jakichkolwiekposzukiwańduchowychbezpomocyguru13,który-dzięki
własnemudoświadczeniu,aleteżiwiedzyotrzymanejodswoichwłasnych
nauczycieli-możepokierowaćposzukującegowewłaściwąstronę.Wię-
cej-możesprawić,żeuczeńzaczniedostrzegaćprawdydotejporydlań
niewidoczne.Śankaraćarjatwierdził,żeprawdziwyguruwinienbyćczęścią
liniiguru(parampara)orazuznawaćliniętradycyjnegoprzekazunauk(sam-
pradaja),gdyżnodtwarzanieliniigurujestniczymmantra,którarozjaśnia
świadomośćistajesięźródłemmocy”,asamtradycyjnyprzekaznpodnosi
wartość[przekazywanej-A.Ś.]doktrynyprzechodzącejprzezpamięćwie-
ków”(Cenkner1995:37).Filozofmówiłtakżeowewnętrznymguru(antar-
jamin),któregoutożsamiałzbrahmanem,aktóryograniczonymocąmaji
stajesięwłaśnieowymwewnętrznymguruzamieszkującymwsercukażde-
goczłowieka.KoncepcjęwewnętrznegogururozwinąłŚankaraćarjanapod-
stawiepojawiającejsięjużwUpaniszadachmyślioistnieniunwewnętrzne-
gorządcy,któryświatemwyższyminiższymorazwszystkimistworzeniami
odwewnątrzzarządza”(BrihadaranjakaIII.7.1in.).Myślowewnętrznym
guruwsposóbszczególnybyłaijestwykorzystywanawnauczaniuniemal
wszystkichwspółczesnychguru,takżeitychopisywanychwdalszychczę-
ściachniniejszegoopracowania(por.np.AnandamayiMaczyParamahansa
Yogananda)14.
13Stanowiskotookreślasięsformułowaniemngurumewa”,czylinjedynieguru”-je-
dyniegurumożedoprowadzićczłowiekadowyzwolenia.
14SzczegółowoopoglądachŚankaraćarjinainstytucjęguruorazoichpóźniejszych
losachpiszeCenkner(1995).
